Όλα ξεκίνησαν το απόγευμα της Τρίτης όταν ξέσπασε δρόμος μεταξύ δύο ομάδων νεαρών στο Altindag, μια συνοικία της τουρκικής πρωτεύουσας, Άγκυρα. Στη βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ ορισμένων Σύρων μεταναστών και μιας ομάδας Τούρκων ντόπιων, δύο Τούρκοι μαχαιρώθηκαν. Λίγες ώρες αργότερα, ένας από αυτούς, ο 18χρονος Emirhan Yalcin, πέθανε στο νοσοκομείο.
Το γεγονός πυροδότησε ένα κύμα πογκρόμ. Το βράδυ της Πέμπτης, εκατοντάδες άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους του Altindag. Εκεί, βανδάλισαν και λεηλάτησαν καταστήματα, σπίτια και αυτοκίνητα που ανήκαν σε Σύριους μετανάστες, ανασύροντας μνήμες για τα όσα υπέστησαν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης το 1955.
Αυτές οι άσχημες σκηνές θα μπορούσαν να παρακολουθούνται ζωντανά στο Twitter: Πολλά βίντεο δημοσιεύτηκαν στο κοινωνικό δίκτυο που δείχνουν τον οργισμένο όχλο να βανδαλίζει περιουσίες Σύρων και να φωνάζει ξενοφοβικά συνθήματα.
Μερικοί από τους ταραξίες κάνουν τον λεγόμενο «χαιρετισμό λύκων» με τα χέρια τους, το σύμβολο του δεξιού εξτρεμιστικού κινήματος της Τουρκίας «UIlkucu», γνωστό και ως «Γκρίζοι Λύκοι».
Εν τω μεταξύ, ξενοφοβικές αναρτήσεις εξαπλώθηκαν σε κοινωνικά δίκτυα με hashtags όπως "Δεν θέλουμε Σύρους", "Δεν θέλουμε Αφγανούς" και "Τουρκία για τους Τούρκους".
Η αδύναμη οικονομία , ο Covid, η φτώχεια και η ανεργία τροφοδοτούν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, αλλά και τα αντανακλαστικά της τουρκικής κοινωνίας, η οποία ανάλογα χειραγωγούμενη όταν αντιμετώπιζε δυσκολίες στρεφόταν εναντίον των μειονοτήτων και των μεταναστών.
Ένας από τους κύριους λόγους για την αύξηση της εχθρότητας προς τους μετανάστες είναι ότι η Τουρκία έχει εγκλωβιστεί σε παρατεταμένη οικονομική και νομισματική κρίση από το φθινόπωρο του 2018. Αυτή η δύσκολη κατάσταση έχει ενισχύσει υπαρξιακούς φόβους στην τουρκική κοινωνία και αγώνες για τη διανομή του πλούτου.
Οι ξενοφοβικές ταραχές στην Άγκυρα δεν αποτέλεσαν έκπληξη για τον κοινωνιολόγο Ulas Sunata. Λέει ότι δεν μπορούν να αποδοθούν μόνο στην κακή οικονομική κατάσταση.
"Οι εντάσεις μεταξύ προσφύγων και ντόπιων δεν εκτονώθηκαν ποτέ σωστά", εξηγεί. "Έγιναν πολλά λάθη στην πολιτική μετανάστευσης".
Ο Sunata αναμένει ότι θα έρθουν χειρότερες ημέρες, προειδοποιώντας ότι οι πολιτικοί που συνεχίζουν να τονίζουν ότι οι μετανάστες θα εκδιωχθούν σύντομα, ενθάρρυναν αυτήν την απάντηση.
Ο Metin Corabatir, πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση (IGAM), θεωρεί επίσης εν μέρει υπεύθυνους τους πολιτικούς και τη σκληρή ρητορική τους. Επισημαίνει επίσης ότι πολλοί έχουν επανειλημμένα τονίσει την πρόθεσή τους να στείλουν τους πρόσφυγες σύντομα πίσω.
"Κλείνουν έτσι το μάτι στους ψηφοφόρους εν όψει των εκλογών το 2023", εξηγεί. Πολιτικοί που υπόσχονται απέλαση Αναφέρεται πρωτίστως στο μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το CHP, το οποίο πρόσφατα επιτάχυνε την αντι-προσφυγική του ρητορική.
Ο ηγέτης του CHP Kemal Kilicdaroglu δήλωσε ότι εάν το κόμμα του ανέβει στην εξουσία θα στείλει όλους τους πρόσφυγες πίσω στις χώρες καταγωγής τους. Υπάρχουν περίπου 3,6 εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες και μετανάστες στην Τουρκία, καθώς και πρόσφυγες από το Αφγανιστάν, πολλοί από τους οποίους εγκατέλειψαν τη ριζοσπαστική ισλαμιστική πολιτοφυλακή Ταλιμπάν. Εκατοντάδες χιλιάδες ζουν παράνομα στην Τουρκία, κερδίζουν λίγα χρήματα και δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
Οι Ταλιμπάν μπορεί να προκαλέσουν νέα μαζική μετανάστευση
Από την πρόσφατη απόσυρση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν κατάφεραν να ανακτήσουν μεγάλα τμήματα της χώρας από την κεντρική κυβέρνηση. Πολλοί Τούρκοι φοβούνται τώρα ότι η Τουρκία πρέπει να περιμένει ένα νέο κύμα μετανάστευσης.
Επιπλέον, η τουρκική κυβέρνηση προσφέρει τις υπηρεσίες της στις Ηνωμένες Πολιτείες ως δύναμη για την προστασία του άμαχου αφγανικού πληθυσμού. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος Ερντογάν σχεδιάζει να αναπτύξει Τούρκους στρατιώτες για να εξασφαλίσει το αεροδρόμιο Χαμίντ Καρζάι της Καμπούλ.
Η Ουάσινγκτον, φαίνεται, είναι στην ευχάριστη θέση να δεχτεί αυτήν την προσφορά. Την περασμένη εβδομάδα, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ένα σχέδιο δράσης για τους πρόσφυγες για τους Αφγανούς που έχουν συνεργαστεί με την Ουάσινγκτον και συνεπώς μπορεί να διώκονται από τους Ταλιμπάν.
Το πρόγραμμα αυτό προβλέπει προσωρινή επανεγκατάσταση για αυτούς στην Τουρκία. Αυτό γεννά το ερώτημα πόσο ασφαλέστερο θα είναι για τους Αφγανούς πρόσφυγες εκεί, δεδομένης της έντασης της ξενοφοβίας που φούντωσε στην Άγκυρα την Πέμπτη;
Επισημαίνουμε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει ανάλογα γεγονότα με εκείνα που αντιμετώπισε πέρυσι στα ελληνοτουρκικά σύνορα σε Έβρο και νησιά, αφού εκτιμούμε ότι η Τουρκία θα προωθήσει Αφγανούς πρόσφυγες και όχι μόνο στα σύνορά μας.
