Σε μια ενδεχομένως ιστορική μεταστροφή, το Εφετείο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου ανέτρεψε την Πέμπτη την απόφαση του Προδικαστικού Τμήματος του ΔΠΔ, του Νοεμβρίου 2024, απορρίπτοντας την αρχική απόρριψη των ενστάσεων του Ισραήλ σχετικά με την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για φερόμενα εγκλήματα πολέμου κατά του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και του τότε υπουργού Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ.
Η απόφαση αυτή αποτελεί την πρώτη μεγάλη νομική νίκη του Ισραήλ ενώπιον του ΔΠΔ έπειτα από μια σειρά σημαντικών αποτυχιών το 2019, το 2021 και τον Νοέμβριο του 2024. Κατά τις αποτυχίες αυτές, οι διαδικασίες για φερόμενα εγκλήματα πολέμου προχωρούσαν από τα προκαταρκτικά στάδια σε ενδιάμεσα, δημιουργώντας τον κίνδυνο να φτάσουν και σε τελικό στάδιο, όπως η απαγγελία κατηγοριών.
Η νέα απόφαση επιστρέφει τη δικαστική μάχη για τη δικαιοδοσία στο Προδικαστικό Τμήμα του ΔΠΔ, προκειμένου αυτό να εξετάσει εκ νέου και εις βάθος τις αντιρρήσεις του Ισραήλ, τόσο ως προς την έκδοση των ενταλμάτων όσο και ως προς τη γενικότερη παρέμβαση του ΔΠΔ στον συνεχιζόμενο πόλεμο στη Γάζα.
Μέχρι να διεξαχθούν οι πρόσθετες ακροάσεις, κάτι που ενδέχεται να διαρκέσει αρκετούς μήνες ή και περισσότερο, η όλη υπόθεση κατά του Ισραήλ ουσιαστικά «παγώνει».
Τα ίδια τα εντάλματα σύλληψης κατά του Νετανιάχου και του Γκαλάντ δεν έχουν επισήμως ανασταλεί, ωστόσο, καθώς το Προδικαστικό Τμήμα ενδέχεται να τα ακυρώσει εάν αποδεχθεί τα επιχειρήματα του Ισραήλ, αρκετά κράτη-μέλη του ΔΠΔ ενδέχεται πλέον να αισθάνονται πιο ελεύθερα να αγνοήσουν προσωρινά την υποχρέωση εκτέλεσής τους, έως την έκδοση τελικής απόφασης.
Σύμφωνα με την ετυμηγορία του Εφετείου του ΔΠΔ, «η αμφισβήτηση του Ισραήλ ως προς τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, βάσει του άρθρου 19(2) του Καταστατικού, δεν θα έπρεπε να είχε απορριφθεί ως πρόωρη».
Το κατώτερο δικαστήριο είχε προηγουμένως αποφανθεί ότι οι συλλήψεις θα μπορούσαν να προχωρήσουν ακόμη και χωρίς οριστική απόφαση για τις ενστάσεις του Ισραήλ, με την αιτιολογία ότι οι ενστάσεις αυτές θα μπορούσαν να εξεταστούν αργότερα, στο στάδιο της απαγγελίας κατηγοριών ή και σε μεταγενέστερα στάδια.
Η απόφαση-ορόσημο του Νοεμβρίου 2024 είχε θεωρηθεί από το Ισραήλ ως η πλέον καταστροφική νομική ήττα στην ιστορία του, με τεράστιες διπλωματικές, επικοινωνιακές και οικονομικές επιπτώσεις.
Έκτοτε, το Ισραήλ αγωνίζεται για την ανατροπή της εν λόγω απόφασης, με σκοπό να προβάλλει περισσότερα επιχειρήματα αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του ΔΠΔ.
Ορισμένα από τα επιχειρήματα του Ισραήλ επικεντρώνονται στην άποψη ότι δεν υφίσταται κράτος Παλαιστίνη το οποίο να μπορεί να εκχωρήσει δικαιοδοσία στο ΔΠΔ, καθώς και στο ότι οι εσωτερικοί μηχανισμοί του Ισραήλ για τη διερεύνηση φερόμενων εγκλημάτων πολέμου επαρκούν και καθιστούν περιττή την παρέμβαση του Δικαστηρίου.
