Μετά από Αμερικανική διαμεσολάβηση και πυρετώδεις διαπραγματεύσεις μηνών, το Ισραήλ και ο Λίβανος έφτασαν σήμερα μια «ιστορική» συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων τους και την άρση των εμποδίων στην εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Τύπου και αξιωματούχων, το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει ότι το κοίτασμα φυσικού αερίου Καρίς θα ελέγχεται από το Ισραήλ και αυτό του Κανά, που βρίσκεται πιο βορειοανατολικά, από το Λίβανο.
Αλλά καθώς ένα μέρος του κοιτάσματος αυτού περνά τη μελλοντική γραμμή οριοθέτησης, το Ισραήλ θα λαμβάνει μέρος των μελλοντικών εσόδων από την εκμετάλλευση του Κανά, επεσήμαναν οι ίδιες πηγές.
«Πρόκειται για ένα ιστορικό επίτευγμα που θα ενισχύσει την ασφάλεια του Ισραήλ, θα φέρει δισεκατομμύρια στην οικονομία του Ισραήλ και θα διασφαλίσει τη σταθερότητα των βόρειων συνόρων μας», ανάφερε ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Γιαΐρ Λαπίντ (Yair Lapid) σε ανακοίνωσή του, ενώ πρόσθεσε ότι το συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ πρόκειται να συνεδριάσει αύριο για να συζητήσει τη συμφωνία.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν (Michel Aoun) δήλωσε λίγο νωρίτερα ότι οι όροι του τελικού σχεδίου συμφωνίας, που παρουσίασε ο Αμερικανός μεσολαβητής Άμος Χόχσταϊν (Amos Hochstein), ικανοποιεί τον Λίβανο και εξέφρασε την ελπίδα να ανακοινωθεί μια συμφωνία το συντομότερο δυνατό.
Την ώρα που η ΕΕ προσπαθεί να βρει εναλλακτικές πηγές για την εισαγωγή φυσικού αερίου μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το Ισραήλ βασίζεται στο κοίτασμα Καρίς, που είναι έτοιμο να ξεκινήσει την παραγωγή, για να ενισχύσει τις εξαγωγές αερίου προς τη γηραιά ήπειρο. Αντίθετα με το Καρίς, το κοίτασμα του Κανά απέχει πολύ από το να μπορεί να παράγει φυσικό αέριο.
Συμφωνία μετά από "φουρτούνες"
Η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ δεν έχει σχολιάσει τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια των έμμεσων διαπραγματεύσεων, αλλά έχει επισημάνει ότι θα συμφωνήσει με τη θέση της κυβέρνησης του Λιβάνου.
Όπως γράφαμε προ ημερών στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, το Ισραήλ αύξησε το επίπεδο συναγερμού, καθώς ξεκινάει η πειραματική άντληση αερίου από το Καρίς εν μέσω απειλών της Χεζμπολάχ.
Η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz ανέφερε ότι το Ισραήλ αύξησε το επίπεδο συναγερμού «για τον φόβο της πιθανότητας αντιπαράθεσης με τη Χεζμπολάχ στα βόρεια σύνορα τις επόμενες ημέρες, με φόντο την έναρξη σήμερα της πειραματικής άντλησης φυσικού αερίου στον αγωγό που συνδέει την πλατφόρμα Karish και την ισραηλινή ακτή». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Haaretz στο Ισραήλ, όσο δεν υπάρχει σαφής πρόοδος στις διαπραγματεύσεις για το θέμα της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ Λιβάνου και Παλαιστίνης, «η κρίση μεταξύ των δύο πλευρών βρίσκεται στο αποκορύφωμά της και υπάρχει ένας υπαρκτός φόβος μιας κλιμάκωσης».
Και τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το ισραηλινό ίδρυμα ασφαλείας «εξουσιοδότησε την εταιρεία εξερεύνησης φυσικού αερίου (Energean) να ολοκληρώσει το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας επιθεώρησης στο κοίτασμα Karish στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την έναρξη της εξόρυξης φυσικού αερίου». Η εφημερίδα επικαλείται μια πολιτική πηγή που είπε ότι «το Ισραήλ είναι έτοιμο στο έδαφος για κάθε σενάριο στο οποίο η Χεζμπολάχ επιδιώκει να προσπαθήσει να στοχεύσει την πλατφόρμα».
Η «ιστορική» συμφωνία έχει περάσει από πολλές φουρτούνες, καθώς μόλις στις αρχές του μήνα, το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), επικαλούμενο αξιωματούχο, μετέδωσε πως το Ισραήλ θα απορρίψει τις προτεινόμενες αλλαγές του Λιβάνου στη συμφωνία για το φυσικό αέριο. Συγκεκριμένα, το Ισραήλ θα απορρίψει τις τροπολογίες του Λιβάνου σε μια πρόταση που συνέταξαν οι ΗΠΑ για την επίλυση μιας μακροχρόνιας διαφωνίας για τα θαλάσσια σύνορα, σχετικά με τα πλούσια σε φυσικό αέριο ύδατα στα ανοικτά των μεσογειακών ακτών των χωρών.
Ανοίγει το δρόμο στην Κύπρο
Την ίδια στιγμή, το Ισραήλ προσπαθεί να προωθήσει την ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου του και των γειτόνων του, υπό το πρίσμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής έλλειψης. Σχεδιάζει να πουλήσει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της στην Ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές χώρες που αποδεσμεύονται από τον ρωσικό εφοδιασμό φυσικού αερίου. Τούτου λεχθέντος, το Ισραήλ εμπλέκεται σε δύο διεθνείς διαμάχες σχετικά με την ανάπτυξη των κοιτασμάτων αερίου του στη Μεσόγειο.
Η διαμάχη με τον Λίβανο επικεντρώνεται στην οριοθέτηση των οικονομικών υδάτων των δύο κρατών. Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Άμος Χοκστάιν (Amos Hochstein), ο οποίος μεσολάβησε μεταξύ των πλευρών, αναμένεται να παρουσιάσει ένα σχέδιο συμφωνίας και στις δύο κυβερνήσεις πριν από την αναμενόμενη υπογραφή εντός εβδομάδων. Οι αναφορές αναφέρουν ότι σημειώθηκε πρόοδος στο περιθώριο της συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η δεύτερη είναι μια διαμάχη για την ανάπτυξη του κοινού κοιτάσματος Αφροδίτης-Γισάι, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας βρίσκεται στα οικονομικά ύδατα της Κύπρου και ένα μικρό μέρος σε ισραηλινό έδαφος. Μετά από αδιέξοδο για σχεδόν μια δεκαετία, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος πρόσφατα στην επίλυση αυτής της διαμάχης. Μάλιστα, μετά τις συζητήσεις της 19ης Σεπτεμβρίου στην Κύπρο μεταξύ της υπουργού Ενέργειας του Ισραήλ Καρίν Ελχαράρ και της Κύπριας ομολόγου της Νατάσας Πηλίδη, οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι συμφώνησαν στα περισσότερα εκκρεμή ζητήματα.
Η επιτυχία της συμφωνίας Ισραήλ-Λιβάνου επιταχύνει και την επίλυση των διαφορών με την Κύπρο, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο άμεση εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, μερική ανακούφιση της Ευρώπης από την ενεργειακή κρίση και δυνητικά, αναβάθμιση της Κύπρου στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Στο βάθος διαφαίνεται και πάλι ο αγωγός EastMed, ένα έργο που υπό το πρίσμα της ενεργειακής κρίσης, κρίνεται όλο και πιο απαραίτητο για την αυτάρκεια και τη διαφοροποίηση της Ευρώπης στον τομέα του ενεργειακού εφοδιασμού.
