Ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, δήλωσε την Κυριακή ότι το Ισραήλ δημιουργεί μια νέα κρίση καταπατώντας λιβανικούς πόρους σε αμφισβητούμενα ύδατα όπου και τα δύο κράτη ελπίζουν να αναπτύξουν υπεράκτιους ενεργειακούς πόρους.
«Οι προσπάθειες του ισραηλινού εχθρού να δημιουργήσει μια νέα κρίση, καταπατώντας τον θαλάσσιο πλούτο του Λιβάνου και επιβάλλοντας ένα τετελεσμένο σε μια αμφισβητούμενη περιοχή όπου ο Λίβανος τηρεί τα δικαιώματά του, είναι εξαιρετικά επικίνδυνες», είπε ο Μικάτι σε δήλωση.
Ο πρόεδρος του Λιβάνου Μισέλ Αούν δήλωσε την Κυριακή ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα σε μια θαλάσσια ζώνη που αμφισβητείται με το Ισραήλ είναι «προκλητική και εχθρική», σύμφωνα με tweet στον λογαριασμό της λιβανικής προεδρίας.
Ο Αούν πρόσθεσε ότι οι συνομιλίες για την οριοθέτηση των νότιων θαλάσσιων συνόρων του Λιβάνου είναι ακόμη σε εξέλιξη. Σε άλλο tweet, η προεδρία είπε ότι το πλοίο της Energean Power εισήλθε στα αμφισβητούμενα ύδατα και ότι ο Αούν είχε συζητήσει το θέμα με τον Μικάτι.
Ο Αούν ζήτησε από τον στρατό να του παράσχει ακριβείς και επίσημες πληροφορίες για το θέμα, πρόσθεσε.
Οι έντονα διαφορετικές απόψεις του Ισραήλ και του Λιβάνου για τα θαλάσσια σύνορα αντιπροσωπεύουν μια σημαντική πρόκληση για τη διπλωματία των ΗΠΑ, η οποία έχει ενθαρρύνει αθόρυβα την ανάπτυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο με κάποια επιτυχία τα τελευταία χρόνια.
Το Ισραήλ δεν θέλει να παραχωρήσει έστω και μερική ιδιοκτησία των ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή να καθυστερήσει την έναρξη παραγωγής τους λόγω του αντιληπτού λιβανικού παρεμποδισμού.
Αλλά μια αντιπαράθεση, ίσως συνοδευόμενη από απειλές βίας από τη Χεζμπολάχ, θα μπορούσε να αποτρέψει άλλους επενδυτές από τη δέσμευση για έργα στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ - κάτι που μπορεί να είναι μέρος του κινήτρου της Βηρυτού.
Οι χώρες μπορούν να διεκδικήσουν χωρικά ύδατα έως και 12 ναυτικά μίλια από τις ακτές τους. Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας επιτρέπει στις χώρες να διεκδικήσουν άλλα 200 ναυτικά μίλια ως αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) για δικαιώματα αλιείας και ορυκτών.
Σε περίπτωση που τα ύδατα μεταξύ δύο χωρών δεν είναι αρκετά πλατιά για να επιτρέψουν αξιώσεις αυτού του μεγέθους, το συμφωνημένο μέσο γίνεται το όριο. Τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορούν να επεκταθούν πέρα από αυτά τα όρια. Σε τέτοιες περιπτώσεις, χρησιμοποιούνται συχνά διεθνώς καθιερωμένοι μηχανισμοί για τον αναλογικό διαχωρισμό του κόστους και των εσόδων.
Για να χαράξουν θαλάσσια σύνορα και ΑΟΖ, οι χώρες που μοιράζονται μια ακτογραμμή πρέπει να συμφωνήσουν σε δύο σημεία: πού να ξεκινήσει η γραμμή (συνήθως εκεί που τα χερσαία σύνορά τους φτάνουν στη θάλασσα) και ποια θα είναι η ανταπόκρισή της. Στην περίπτωση του Ισραήλ και του Λιβάνου, και τα δύο σημεία υπόκεινται σε αμφισβήτηση.
Μια αποδεκτή σύμβαση για τον προσδιορισμό της φέρουσας θέσης θαλάσσιων συνόρων και ΑΟΖ είναι να τα χαράξουμε κάθετα στη «γραμμή της ακτής», αλλά διαφορετικές ερμηνείες αυτής της θεωρητικής γραμμής μπορούν να παράγουν διαφορετικά αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, αν κάποιος ισχυριστεί ότι η γραμμή της ακτής του Ισραήλ και του Λιβάνου εκτείνεται από την Τύρο έως την Άκρα, τότε τα προκύπτοντα σύνορα/ΑΟΖ θα έχουν αντίσταση 290 μοιρών. Αλλά εάν η γραμμή της ακτής εκτείνεται από τη Βηρυτό έως τη Χάιφα, τότε θα είναι 295 μοίρες - μια σημαντική διαφορά όταν αποφασίζεται πώς θα κατανεμηθούν τα αποθέματα υδρογονανθράκων μακριά από την ακτή.
Περιπλέκοντας περαιτέρω τον λογισμό, ο Λίβανος έχει υποστηρίξει μερικές φορές ότι τα θαλάσσια σύνορα θα πρέπει να συνεχίσουν να φέρουν τα (αμφισβητούμενα) χερσαία σύνορα, τα οποία στην ακτή είναι 270 μοίρες, ή προς τα δυτικά.
Επειδή ο Λίβανος, το Ισραήλ και η Κύπρος είναι συγκριτικά κοντά το ένα στο άλλο στην Ανατολική Μεσόγειο, κανένας από αυτούς δεν μπορεί να διεκδικήσει μια πλήρη ΑΟΖ 200 ναυτικών μιλίων, αναγκάζοντάς τα να υπολογίσουν ένα σημείο ίσης απόστασης μεταξύ τους. Αλλά είναι δύσκολο να συμφωνήσουν και οι τρεις στο ίδιο σημείο.
Η Κύπρος το συνειδητοποίησε όταν διαπραγματεύτηκε την ΑΟΖ με τον Λίβανο το 2007, καθιστώντας το «Σημείο 1» το νότιο τέρμα αυτής της γραμμής. Τρία χρόνια αργότερα, το «Σημείο 23» ορίστηκε ως το βόρειο τέρμα των πρόσφατα διαπραγματευθέντων ορίων της ΑΟΖ του νησιού με το Ισραήλ.
Ανάμεσα σε αυτά τα δύο σημεία βρίσκεται το προαναφερθέν τρίγωνο των αμφισβητούμενων υδάτων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου. Μια πρόταση των ΗΠΑ ήταν να χωριστεί αυτή η φέτα σε αναλογία 56:44, με τον Λίβανο να παίρνει τη μεγαλύτερη μπουκιά.
Όταν ο Λίβανος διεύρυνε την αξίωσή του πρόπερσι, το Ισραήλ αναμφισβήτητα έχασε ένα διαπραγματευτικό τέχνασμα μη επεκτείνοντας γρήγορα και δημόσια τη δική του αξίωση. Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι η θαλάσσια γραμμή θα πρέπει να είναι ένα αζιμούθιο 310 μοιρών από την ακτή στο Rosh Hanikra/Ras Naqoura, μια σημαντική βορειοδυτική μετατόπιση από προηγούμενες προτάσεις.
Οι άδειες για την εξερεύνηση των ισραηλινών οικοπέδων που περιέχουν τα κοιτάσματα Karish και Tanin κατέχει η ελληνική εταιρεία Energean.
Από την πλευρά του, ο Λίβανος ελπίζει ότι η γαλλική εταιρεία Total θα πραγματοποιήσει διερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο 9, μέρος της οποίας βρίσκεται στο επίμαχο τρίγωνο με το Ισραήλ. Το μπλοκ θεωρείται πιθανό να περιέχει υδρογονάνθρακες, αλλά αυτό δεν είναι σίγουρο και η Total είναι απρόθυμη να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις εφόσον αμφισβητείται η ιδιοκτησία. Η διεκδικούμενη γραμμή 310 μοιρών του Ισραήλ θα του έδινε κυριαρχία σε περίπου το ένα πέμπτο του Μπλοκ 9 και σχεδόν στο σύνολο του Μπλοκ 8.
Επιφανειακά, το θέμα είναι μια νομική διαμάχη για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, αλλά πολλοί άλλοι παράγοντες παίζουν ρόλο. Διπλωματικά, οι δύο χώρες δεν έχουν ακόμη δημιουργήσει επίσημες σχέσεις. Γεωγραφικά, δεν έχουν επίσης συμφωνημένα χερσαία σύνορα. Η τρέχουσα οριοθέτηση είναι η «Γαλάζια Γραμμή» που χάραξαν τα Ηνωμένα Έθνη το 2000, αφού το Ισραήλ απέσυρε τις δυνάμεις που είχαν τοποθετηθεί στο νότιο Λίβανο για να σταματήσουν τις τρομοκρατικές επιθέσεις.
Στρατιωτικά, οι ισραηλινές δυνάμεις βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή κατά της Χεζμπολάχ, η οποία έχει χρησιμοποιήσει τη συριακή και ιρανική βοήθεια για να συγκεντρώσει ένα τεράστιο οπλοστάσιο ρουκετών και πυραύλων ικανών να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στο Ισραήλ.
Οικονομικά, ο Λίβανος δεν μπορεί να παράγει αρκετή ηλεκτρική ενέργεια για τον πληθυσμό του, πολλοί από τους οποίους βασίζονται σε ιδιωτικές γεννήτριες. Και από άποψη ενέργειας, σημαντικοί πόροι φυσικού αερίου έχουν ανακαλυφθεί και εκμεταλλευτεί στα ισραηλινά ύδατα, ενώ ο Λίβανος μέχρι στιγμής δεν έχει κατορθώσει να ενταχθεί στο ενεργειακό... νταλαβέρι.
