Μια ιδιαίτερη ανάλυση με σημαντικές παραμέτρους για τον ρόλο της Τουρκίας κάνει ο Pepe Escobar μέσω των The Asia Times.
Όπως αναφέρει λοιπόν, σύμφωνα με τον νόμο Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA), η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε δεόντως κυρώσεις στην Άγκυρα επειδή τόλμησε να αγοράσει ρωσικά συστήματα άμυνας επιφανείας-αέρος S-400. Οι κυρώσεις επικεντρώθηκαν στον οργανισμό προμηθειών άμυνας της Τουρκίας, το SSB.
Η απάντηση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μ.Τσαβούσογλου ήταν γρήγορη: η Άγκυρα δεν θα υποχωρήσει - και στην πραγματικότητα σκέφτεται πώς να απαντήσει.
Το μπαλάκι πέρασε στην Ευρώπη... Έτσι, μετά την παροιμιώδη, ατέρμονη συζήτηση στις Βρυξέλλες, συμφώνησαν για «περιορισμένες» κυρώσεις - προσθέτοντας έναν ακόμη κατάλογο για μια σύνοδο κορυφής τον Μάρτιο του 2021. Ωστόσο, αυτές οι κυρώσεις επικεντρώνονται στην πραγματικότητα σε μη αναγνωρισμένα μεμονωμένα που συμμετέχουν σε υπεράκτιες γεωτρήσεις στην Κύπρο και την Ελλάδα. Δεν έχουν καμία σχέση με τους S-400.
Αυτό που επινόησε η ΕΕ είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ φιλόδοξο, παγκόσμιο καθεστώς κυρώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα που διαμορφώνεται σύμφωνα με τον νόμο Magnitsky των ΗΠΑ. Αυτό συνεπάγεται απαγόρευση ταξιδιού και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων ατόμων που θεωρούνται μονομερώς υπεύθυνοι για γενοκτονία, βασανιστήρια, εξωδικαστικές δολοφονίες και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Η Τουρκία, στην περίπτωση αυτή, είναι απλώς ένα “ινδικό χοιρίδιο”, λέει ο αναλυτής. Η ΕΕ διστάζει πάντα όταν επιβάλλει κυρώσεις σε μέλος του ΝΑΤΟ. Αυτό που πραγματικά θέλουν οι Ευρωκράτες στις Βρυξέλλες είναι ένα επιπλέον, ισχυρό εργαλείο που να παρενοχλεί κυρίως την Κίνα και τη Ρωσία.
Με αφορμή την κατάσταση στο καζάνι της Idlib στη βορειοδυτική Συρία, ο αναλυτής σημειώνει πως στην Jabhat al-Nusra - η al-Qaeda στη Συρία - οι “κεφαλές” συμμετέχουν πλέον σε «μυστικές» διαπραγματεύσεις με ένοπλες συμμορίες με τουρκική υποστήριξη. Ο στόχος είναι η αύξηση του αριθμού των τζιχαντιστών που συγκεντρώνονται σε ορισμένες βασικές περιοχές.
Έτσι, η Άγκυρα για όλους τους πρακτικούς σκοπούς παραμένει εντελώς πίσω από τους σκληροπυρηνικούς τζιχαντιστές στη βορειοδυτική Συρία, υποστηρίζει και συμπληρώνει πως ο Ερντογάν, ταυτόχρονα, δίνει με επιδεξιότητα την εντύπωση ότι συμμετέχει πλήρως στην περιστροφή προς τη Μόσχα. Είναι εντυπωσιακό ότι «ο Ρώσος συνάδελφός του Βλαντιμίρ Πούτιν» υποστηρίζει την ιδέα - αρχικά κατατέθηκε από το Αζερμπαϊτζάν - μιας περιφερειακής πλατφόρμας ασφαλείας που ενώνει τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και την Αρμενία. Ο Ερντογάν είπε ακόμη ότι αν το Ερεβάν είναι μέρος αυτού του μηχανισμού, «μπορεί να ανοίξει μια νέα σελίδα» στις μέχρι τώρα δύσκολες σχέσεις Τουρκίας-Αρμενίας.
Θα βοηθήσει, φυσικά, ότι ακόμη και υπό την υπεροχή του Πούτιν, ο Ερντογάν θα έχει μια πολύ σημαντική έδρα στο τραπέζι αυτής της υποτιθέμενης οργάνωσης ασφάλειας.
Η Μεγάλη Εικόνα είναι ακόμη πιο συναρπαστική - γιατί παρουσιάζει διάφορες πτυχές της στρατηγικής εξισορρόπησης της Ευρασίας του Πούτιν, η οποία περιλαμβάνει ως βασικούς παράγοντες Ρωσία, Κίνα, Ιράν, Τουρκία και Πακιστάν.
Την παραμονή της πρώτης επετείου της δολοφονίας του στρατηγού Soleimani, η Τεχεράνη απέχει πολύ από τον όρο «απομονωμένη». Για όλους τους πρακτικούς σκοπούς, αναγκάζει αργά αλλά σταθερά τις ΗΠΑ εκτός Ιράκ. Οι διπλωματικοί και στρατιωτικοί δεσμοί του Ιράν με το Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο παραμένουν σταθεροί.
Και με λιγότερα αμερικανικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν, το γεγονός είναι ότι το Ιράν για πρώτη φορά από την εποχή που “εντάχθηκε” στον «άξονα του κακού» θα περιβάλλεται λιγότερο από το Πεντάγωνο. Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα - οι βασικοί κόμβοι της ολοκλήρωσης της Ευρασίας - την εγκρίνουν πλήρως.
Φυσικά το ιρανικό ριαλ κατέρρευσε έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και το εισόδημα από πετρέλαιο μειώθηκε από πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε περίπου 7 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά οι εξαγωγές εκτός πετρελαίου πηγαίνουν πολύ πάνω από 30 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Όλα πρόκειται να αλλάξουν προς το καλύτερο. Το Ιράν κατασκευάζει έναν εξαιρετικά στρατηγικό αγωγό από το ανατολικό τμήμα του Περσικού Κόλπου έως το λιμάνι του Jask στον Κόλπο του Ομάν - παρακάμπτοντας τα στενά του Ορμούζ, και είναι έτοιμο να εξάγει έως 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Η Κίνα θα είναι ο κορυφαίος πελάτης.
Ο Πρόεδρος Ρουχάνι δήλωσε ότι ο αγωγός θα είναι έτοιμος μέχρι το καλοκαίρι του 2021, προσθέτοντας ότι το Ιράν σκοπεύει να πουλήσει πάνω από 2,3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα τον επόμενο χρόνο με ή χωρίς αμερικανικές κυρώσεις...
Το Ιράν είναι καλά συνδεδεμένο με την Τουρκία στα δυτικά και την Κεντρική Ασία στα ανατολικά. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στη σκακιέρα είναι η είσοδος εμπορευματικών αμαξοστοιχιών που συνδέουν απευθείας την Τουρκία με την Κίνα μέσω της Κεντρικής Ασίας, προσπερνώντας τη Ρωσία.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, το πρώτο φορτηγό τρένο έφυγε από την Κωνσταντινούπολη για 8,693 χλμ., 12ήμερο ταξίδι, διασχίζοντας το Βόσπορο μέσω της ολοκαίνουργιας σήραγγας Marmary, που εγκαινιάστηκε πριν από ένα χρόνο, στη συνέχεια κατά μήκος του μεσαίου διαδρόμου Ανατολής-Δύσης μέσω του σιδηροδρόμου Baku-Tbilisi-Kars (BTK), σε όλη τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και το Καζακστάν.
Στην Τουρκία αυτό είναι γνωστό ως ο “σιδηρόδρομος του μεταξιού” .Μείωσε τις εμπορευματικές μεταφορές από την Τουρκία στην Κίνα από ένα μήνα σε μόλις 12 ημέρες. Ολόκληρη η διαδρομή από την Ανατολική Ασία προς τη Δυτική Ευρώπη μπορεί τώρα να διανυθεί σε μόνο 18 ημέρες. Το BTK είναι ο βασικός κόμβος του λεγόμενου Μεσαίου Διαδρόμου από το Πεκίνο στο Λονδίνο και του Iron Silk Road από το Καζακστάν έως την Τουρκία.
Όλα τα παραπάνω ταιριάζουν απόλυτα στην ατζέντα της ΕΕ - ειδικά για τη Γερμανία: εφαρμογή ενός στρατηγικού εμπορικού διαδρόμου που συνδέει την ΕΕ με την Κίνα, παρακάμπτοντας τη Ρωσία. Αυτό θα οδηγούσε τελικά σε μια από τις βασικές συμμαχίες που θα ενοποιηθούν στα «Raging Twenties: Berlin-Beijing». Για να επιταχυνθεί αυτή η υποτιθέμενη συμμαχία, η συζήτηση στις Βρυξέλλες είναι ότι οι Ευρωκράτες θα επωφεληθούν από τον τουρκμενισμό, τον παν-τουρκισμό και την πρόσφατη συμφωνία μεταξύ του Ερντογάν και του Σι όταν πρόκειται για τους Ουιγούρους. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: πολλές φυλές τουρκοφώνων προτιμούν μια συμμαχία με τη Ρωσία.
Επιπλέον, η επιλογή της Ρωσίας είναι αναπόφευκτη όταν πρόκειται για άλλους διαδρόμους. Πάρτε, για παράδειγμα, μια ροή ιαπωνικών εμπορευμάτων που πηγαίνουν στο Βλαδιβοστόκ και στη συνέχεια μέσω της Υπερ-Σιβηρίας στη Μόσχα και μετά στην ΕΕ.
Στην περίπτωση του πολέμου Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν αυτό που είχαμε ήταν μια σχετική υποχώρηση της Τουρκίας και μια ντε φάκτο ρωσική νίκη, με τη Μόσχα να ενισχύει τη στρατιωτική της θέση στον Καύκασο.
Έρχεται όμως ένα ακόμη πιο ενδιαφέρον παιχνίδι: η στρατηγική εταιρική σχέση Αζερμπαϊτζάν-Πακιστάν, η οποία τώρα είναι υπερβολική στο εμπόριο, την άμυνα, την ενέργεια, την επιστήμη και την τεχνολογία και τη γεωργία. Το Ισλαμαμπάντ, παρεμπιπτόντως, υποστήριξε το Μπακού στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Τόσο το Αζερμπαϊτζάν όσο και το Πακιστάν έχουν πολύ καλές σχέσεις με την Τουρκία: ένα ζήτημα πολύ περίπλοκης, αλληλένδετης τουρκο-περσικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Και μπορεί να έχονυ ακόμη μεγαλύτερη προσέγγιση, με τον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου (INTSC) να συνδέει όλο και περισσότερο όχι μόνο το Ισλαμαμπάντ με το Μπακού αλλά και τα δύο με τη Μόσχα.
Έτσι, η επιπλέον διάσταση του νέου μηχανισμού ασφαλείας που πρότεινε το Μπακού, ενώνοντας τη Ρωσία, την Τουρκία, το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία και την Αρμενία έχει να κάνει με το ότι όλοι οι Top Four εδώ θέλουν στενότερους δεσμούς με το Πακιστάν, λέει ο αναλυτής.
Ο αναλυτής Andrew Korybko το ονόμασε «χρυσό δαχτυλίδι» - μια νέα διάσταση στην ολοκλήρωση της Κεντρικής Ευρασίας με τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν, το Πακιστάν, την Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και τα κεντρικά ασιατικά «stans». Έτσι, όλα ξεπερνούν ένα πιθανό Triple Entente: Βερολίνο-Άγκυρα-Πεκίνο.
Αυτό που είναι σίγουρο ως έχει είναι ότι η πολύ σημαντική σχέση Βερολίνου-Μόσχας αναμένεται να παραμείνει τόσο κρύα όσο ο πάγος. Ο Νορβηγός αναλυτής Glenn Diesen συνοψίζει τα πάντα: «Η γερμανική-ρωσική εταιρική σχέση για την ευρύτερη Ευρώπη αντικαταστάθηκε με την κινεζική-ρωσική εταιρική σχέση για την ευρύτερη Ευρασία».
Αυτό που είναι επίσης σίγουρο είναι ότι ο Ερντογάν, θα βρει τρόπους να κερδίσει ταυτόχρονα τόσο από τη Γερμανία όσο και από τη Ρωσία.
*Ο Pepe Escobar είναι Βραζιλιάνος δημοσιογράφος που συχνά εμφανίζεται ως σχολιαστής του RT της Ρωσίας και του Ιρανικού TV Press. Γράφει τακτικά για το Sputnik News της Ρωσίας και προηγουμένως έγραψε πολλά άρθρα-γνώμης για το Al Jazeera
