Στα πρώτα χρόνια του «πολέμου» που είχε κηρύξει ο Σι Τζινπίνγκ κατά της διαφθοράς, εδραίωσε τον έλεγχό του στον μεγαλύτερο στρατό του κόσμου, απομακρύνοντας ισχυρούς στρατηγούς από αντίπαλες φατρίες και αντικαθιστώντας τους με συμμάχους και προστατευόμενους αφοσιωμένους στον ίδιο τονίζει το BBC. Μια δεκαετία μετά, έχοντας προχωρήσει σε δομική αναθεώρηση στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (PLA) και έχοντας «γεμίσει» τις κορυφαίες τάξεις του με τους δικούς του ανθρώπους, ο ανώτατος ηγέτης της Κίνας εξακολουθεί να βρίσκεται «χωμένος μέχρι το γόνατο» στον φαινομενικά ατελείωτο αγώνα του ενάντια στη διαφθορά και την προδοσία.
Και, όπως πολλοί ισχυροί ηγέτες στην ιστορία, στρέφεται ολοένα και περισσότερο εναντίον των δικών του ανθρώπων, των δικών του επιλογών. Στα τέλη του περασμένου μήνα, ο Σι καρατόμησε έναν από τους στενότερους προστατευόμενους του στον στρατό – έναν επί δεκαετίες συνεργάτη του στον οποίο είχε ανατεθεί η ενστάλαξη της πολιτικής πίστης στο PLA και ο έλεγχος των προαγωγών ανώτερων υπαλλήλων. Ο ναύαρχος Μιάο Χουά, ο οποίος συμμετέχει στην Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή (CMC), το ανώτατο όργανο διοίκησης υπό την προεδρία του Σι, τέθηκε υπό διαθεσιμότητα υπό έρευνα για «σοβαρές παραβιάσεις της πειθαρχίας», ανακοίνωσε το υπουργείο Άμυνας, χρησιμοποιώντας έναν συνήθη ευφημισμό για διαφθορά και απιστία.
Ως επικεφαλής του τμήματος πολιτικών εργασιών του CMC, το οποίο επιβλέπει την πολιτική κατήχηση και τους διορισμούς προσωπικού, ο Μιάο είναι το πιο υψηλόβαθμο «κεφάλι» στην πιο πρόσφατη στρατιωτική εκκαθάριση του Σι. Από το περασμένο καλοκαίρι, περισσότεροι από δώδεκα ανώτατοι αξιωματούχοι στο αμυντικό κατεστημένο της Κίνας έχουν εκδιωχθεί, συμπεριλαμβανομένων των δύο τελευταίων υπουργών Άμυνας που προήχθησαν στο CMC από τον Σι.
Αλλά κανένας από αυτούς δεν θα μπορούσε να υπερηφανεύεται για τη μακροχρόνια σχέση που μοιραζόταν ο Μιάο με τον ανώτατο ηγέτη, που χρονολογείται δεκαετίες πίσω, κατά την πρώιμη πολιτική καριέρα του Σι στην παράκτια επαρχία Φουτζιάν.
Η έρευνα για τον Μιάο ανοίγει ένα νέο μέτωπο σε μια διευρυνόμενη εκκαθάριση που έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του Σι να τερματίσει τη συστηματική διαφθορά στον στρατό και να ενισχύσει τη μαχητική του ετοιμότητα σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων. Την τελευταία δεκαετία, ο Σι έχει επιβλέψει έναν φιλόδοξο μετασχηματισμό του PLA σε μια μαχητική δύναμη «παγκόσμιας κλάσης» που μπορεί να ανταγωνιστεί τον αμερικανικό στρατό. Ένας βασικός στόχος αυτής της προσπάθειας εκσυγχρονισμού είναι να διασφαλίσει ότι η Κίνα είναι έτοιμη να πολεμήσει και να κερδίσει έναν πόλεμο για την Ταϊβάν, την αυτόνομη νησιωτική δημοκρατία την οποία το Πεκίνο θεωρεί δική του.
Ωστόσο, η πτώση του Μιάο ανανεώνει τα ερωτήματα - που τέθηκαν κατά τις εκκαθαρίσεις του περασμένου καλοκαιριού - σχετικά με το πόση εμπιστοσύνη έχει ο Σι στους κορυφαίους στρατηγούς του που θα ήταν υπεύθυνοι για την ηγεσία ενός πολέμου, δήλωσε ο Τζόελ Γουθνάου, ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας που χρηματοδοτείται από το Πεντάγωνο. «Αν φοβάται ότι έχει φέρει ανθρώπους που δεν είναι αναμφισβήτητα πιστοί σε αυτόν ή στην ατζέντα του, αυτό θα ήταν τεράστιο πρόβλημα».
Οι ειδικοί λένε ότι η εκκαθάριση ενός μακροχρόνιου συνεργάτη του Σι υποδηλώνει ένα γνωστό δίλημμα για τους αυταρχικούς ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του προκατόχου του Μάο Τσε Τουνγκ: μετά την εξάλειψη των πολιτικών αντιπάλων, ο ανώτατος ηγέτης δεν σταματά ποτέ να αναζητά νέες απειλές για την απόλυτη κατοχή της εξουσίας – μεταξύ άλλων απειλές από τον δικό του στενό κύκλο.
«Εξωφρενική έκταση διαφθοράς»
Η ιστορία του Μιάο με τον Σι πηγαίνει πίσω τρεις δεκαετίες. Ο Μιάο, που κατάγεται από τη Φουτζιάν, υπηρέτησε ως αξιωματικός στην πρώην 31η Στρατιά από τη δεκαετία του 1980 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενώ ο Σι ανέβαινε τις βαθμίδες ως τοπικός αξιωματούχος για να γίνει ο επαρχιακός κυβερνήτης του Φουτζιάν.
«Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ο Xi επισκεπτόταν τακτικά την 31η Στρατιά εκείνη την εποχή» και είναι γνωστό ότι είχε προσωπικές επαφές με τον Μιάο, δήλωσε ο Τζέιμς Τσαρ, μακροχρόνιος παρατηρητής του PLA και ερευνητής στη Σχολή Διεθνών Σπουδών S. Rajaratnam στη Σιγκαπούρη.
Η στρατιωτική καριέρα του Μιάο απογειώθηκε αμέσως μετά την άνοδο του Σι στην εξουσία. Το 2014, έλαβε μια σημαντική προαγωγή για να γίνει ο πολιτικός επίτροπος του Ναυτικού του PLA, σε μια ασυνήθιστη αλλαγή από μια καριέρα στο σώμα στρατού. Τρία χρόνια αργότερα, προήχθη ξανά στο CMC, την κορυφή της στρατιωτικής ισχύος.
«Δεν μπορούμε να βρούμε έναν πιο αδιαμφισβήτητο συνεργάτη του Σι από τον Μιάο», σχολίασε ο Τσαρ. «Εάν τελικά κατηγορηθεί για δωροδοκία, είναι σαφές ότι ο ίδιος ο Σι δεν είχε προβλέψει την εξωφρενική έκταση της διαφθοράς που υπάρχει μεταξύ των ελίτ του PLA».
Τους τελευταίους 18 μήνες, η εκκαθάριση του Σι είχε στοχεύσει σε μεγάλο βαθμό αξιωματούχους που συνδέονται με την προμήθεια όπλων και τη Δύναμη πυραύλων, η οποία επιβλέπει τους πυρηνικούς και συμβατικούς πυραύλους της Κίνας. Αλλά η πτώση του Μιάο σηματοδοτεί μια διεύρυνση αυτής της καταστολής σε νέους τομείς, όπως η «πολιτική εργασία» - την οποία ο Σι έχει περιγράψει ως «ομφάλιο λώρο» του στρατού - και το Ναυτικό.
«Όπου κι αν ψάξουν, είμαι σίγουρος ότι θα βρουν ζητήματα και υποθέσεις... Είναι απλώς θέμα ποιον τομέα θα επιλέξουν», τόνισε δε ο Τσαρ.
«Απώλεια εμπιστοσύνης»
Το κινεζικό υπουργείο Άμυνας δεν έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με τις κατηγορίες εναντίον του Μιάο.
Ως επικεφαλής πολιτικός επίτροπος του PLA, ο Μιάο είχε καθήκον να διασφαλίσει την πίστη του στο κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα. Επιβλέπει τις προαγωγές στο στρατό, εξετάζοντας βασικούς υποψηφίους για την πολιτική τους αφοσίωση – έναν ρόλο που είχε και στο Ναυτικό.
Στο παρελθόν, τέτοιοι ρόλοι πρόσφεραν πρόσφορο έδαφος για δωροδοκίες, ειδικά δωροδοκίες για προαγωγές. Ο προκάτοχος του Μιάο, στρατηγός Ζανγκ Γιάνγκ, αυτοκτόνησε ενώ βρισκόταν υπό πειθαρχική έρευνα για δωροδοκία.
Καθώς ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας θερμαίνεται, το Πολεμικό Ναυτικό της PLA έχει επίσης δει μια δραστική αύξηση στις προμήθειες πολεμικών πλοίων και άλλων όπλων, κάτι που παρέχει άφθονες ευκαιρίες για διαφθορά, δήλωσε ο Βίκτορ Σιχ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο.
Αλλά θα μπορούσε να υπάρχει ένας άλλος πιθανός λόγος πίσω από την πτώση του Μιάο, σημείωσε στο BBC, επειδή «η πολύ προφανής προσπάθειά του να ενισχύσει μια φατρία στο στρατό».
Ο Σι έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει κατά του σχηματισμού φατριών τόσο στο κόμμα όσο και στο στρατό. «Φυσικά, το μόνο άτομο που επιτρέπεται να το κάνει αυτό είναι ο ίδιος ο Σι», διευκρίνισε ο Σι.
Ο Μιάο θεωρείται από ορισμένους αναλυτές ότι προώθησε πολλούς συνεργάτες του στο Πολεμικό Ναυτικό για προαγωγές σε βασικές θέσεις, συμπεριλαμβανομένου του Διοικητή της Πυραυλικής Δύναμης Γουάνγκ Χουμπίν και του υπουργού Άμυνας Ντονγκ Τζουνγκ.
Η ανακοίνωση για την έρευνα στον Μιάο ήρθε μια ημέρα αφότου οι Financial Times ανέφεραν ότι ο Ντονγκ είχε τεθεί υπό έρευνα για διαφθορά, με την εφημερίδα να επικαλείται νυν και πρώην αξιωματούχους των ΗΠΑ. Το κινεζικό Υπουργείο Άμυνας απέρριψε το ρεπορτάζ ως «πλήρη κατασκευή» και μέρες αργότερα, ο Ντονγκ έκανε δημόσια εμφάνιση σε ένα φόρουμ για την ασφάλεια.
Ο Γουθνάου σημείωσε ότι αυτό που οδήγησε στην πτώση του Μιάο ήταν η «απώλεια εμπιστοσύνης», αλλά οι λόγοι για αυτή την απώλεια παραμένουν άγνωστοι.
Ένα σενάριο είναι, είπε ο Γουθνάου, ότι ο Σι μπορεί να θεωρούσε ότι ο Μιάο γινόταν πολύ ισχυρός και ανεξάρτητος και ήθελε να ξεριζώσει αυτό που έβλεπε ως προπύργιο επιρροής που δεν μπορούσε να ελέγξει πλήρως.
«Δεν νομίζω ότι συμπεριφέρονται έτσι οι ηγέτες που είναι σίγουροι για τη δική τους δύναμη και την ικανότητά τους να μπλοκάρουν τη γραφειοκρατία. Πραγματικά μού κάνει εντύπωση ως ένδειξη αδυναμίας, αν όχι παράνοιας, ότι νιώθει ότι χρειάζεται διαρκώς να ‘’παίρνει το όπλο του’’», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Συμβαίνει ξανά και ξανά»
Η πτώση του Μιάο έρχεται λιγότερο από ένα χρόνο μετά την απομάκρυνση του πρώην υπουργού Άμυνας Λι Σανγκφού από το CMC.
Το ισχυρό σώμα είχε έξι μέλη - όλα θεωρούμενοι άνθρωποι του Σι - που υπηρετούσαν τον ανώτατο ηγέτη όταν ξεκίνησε την άνευ προηγουμένου τρίτη θητεία του πριν από δύο χρόνια. Εάν αφαιρεθεί επίσης η Μιάο, θα μείνουν δύο κενές θέσεις.
Ο Σιχ, ειδικός στην πολιτική της κινεζικής ελίτ, παρατήρησε ότι πολλοί δικτάτορες, από τον πρώην σοβιετικό ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν μέχρι τον Μάο, τελικά στράφηκαν ενάντια στους προστατευόμενους τους.
«Από τη στιγμή που όλοι οι πραγματικοί ανταγωνιστές του δεν αποτελούν πια κίνδυνο, ένας δικτάτορας δεν μπορεί ποτέ να σκεφτεί από μόνος του: ‘’Ω, τι καλά, έχουν απομακρυνθεί όλες οι απειλές. Τώρα μπορώ να χαλαρώσω…’’ Επειδή πάντα πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να ανακύψουν νέες απειλές, μεταξύ άλλων από ανθρώπους που κάποτε ήταν πολύ κοντά τους. Αυτό συμβαίνει ξανά και ξανά» επισήμανε.
Ως αποτέλεσμα, ο δικτάτορας πάντα αναζητά ολοένα και πιο λεπτές ενδείξεις ότι κάποιος συνωμοτεί εναντίον του, σημείωσε ο Σιχ, συγγραφέας του βιβλίου «Συνασπισμοί των Αδύναμων», το οποίο εξετάζει την εξουσία του Μάο στο τελευταίο στάδιο της ζωής του.
Κατά τα τελευταία χρόνια του, ο Μάο στράφηκε εναντίον του Λιν Μπιάο, του επί μακρόν προστατευόμενου, πρώην υπουργού Άμυνας και διαδόχου του, κατηγορώντας τον ότι σχεδίαζε πραξικόπημα.
«Αυτό το είδος δυναμικής θα γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό όσο ο Σι Τζινπίνγκ μεγαλώνει, καθώς η υγεία του δεν είναι αυτή που ήταν πριν. Η ευαισθησία του σε σημάδια πιθανής πρόκλησης για τη δύναμή του θα γίνεται επίσης πιο έντονη με την πάροδο του χρόνου», τόνισε ο Σιχ.
Προς το παρόν, ο ανώτατος ηγέτης φαίνεται αποφασισμένος να συνεχίσει την σταυροφορία του ενάντια στη διαφθορά και την απιστία.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Σι επιθεώρησε τη Δύναμη Υποστήριξης Πληροφοριών του PLA με τους τέσσερις εναπομείναντες πιστούς του στο CMC.
«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα στρατεύματα θα παραμείνουν απολύτως πιστά, απολύτως αγνά και απολύτως αξιόπιστα», διακήρυξε ο Σι ενώπιον αξιωματικών που κρατούσαν σημειώσεις.