Κυκλοφόρησε η πολυαναμενόμενη έκθεση για τους Ουιγούρους. Είναι αιχμηρή για την Κίνα, αλλά έρχεται σε αντίθεση με τις μαζικές κατηγορίες που κυκλοφορούν στη Δύση. Η έκθεση αποτέλεσε αντικείμενο πολλών διαφωνιών και απειλεί να γίνει όπλο στο μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι μεταξύ Δύσης και Κίνας.
Το περιεχόμενο
Έχει περάσει πολύς καιρός, αλλά τελικά δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (OHCHR) για τους Ουιγούρους. Οι Ουιγούροι είναι μια μουσουλμανική πληθυσμιακή ομάδα στο Σιντζιάνγκ, μια επαρχία στη δυτική Κίνα.
Υπάρχει μεγάλη διαμάχη για αυτή την πληθυσμιακή ομάδα. Ιδιαίτερα οι δυτικές χώρες κατηγορούν την Κίνα για «πολιτιστική γενοκτονία», ενώ οι χώρες του Νότου, συμπεριλαμβανομένων πολλών κορυφαίων μουσουλμανικών χωρών, το βλέπουν εντελώς διαφορετικά. Για παράδειγμα, στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας στο Πακιστάν τον Μάρτιο του 2022, η Κίνα προσκλήθηκε ως «επίτιμος προσκεκλημένος».
Στο παρελθόν, έχουν παραχθεί πολλές ψεύτικες ειδήσεις για τους Ουιγούρους. Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Από τη Δύση, η Κίνα δέχεται ολοένα και περισσότερο πυρά. Η χρήση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων à la carte είναι ένα δοκιμασμένο μέσο ώθησης των χωρών σε μια γωνία και διέγερσης της κοινής γνώμης.
Η ίδια η έκθεση αποτέλεσε αντικείμενο πολλών συζητήσεων. Χρειάστηκαν τρία χρόνια για να πάρει την άδεια προς δημοσίευση. Υπήρξε μεγάλη πίεση τόσο από τις δυτικές κυβερνήσεις όσο και από το Πεκίνο σχετικά με το περιεχόμενο και την ημερομηνία δημοσίευσης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο διαμάχης και αγώνα για επιρροή, η ουδετερότητα είναι ένας σχετικός όρος.
Η έκθεση ξεκινά από το γεγονός ότι η αμφισβητούμενη κινεζική προσέγγιση απέναντι στους Ουιγούρους λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο «ταραχών» και βίαιων επεισοδίων που η [κινεζική] κυβέρνηση έχει σταθερά χαρακτηρίσει ως τρομοκρατικό χαρακτήρα. Το 2009, ρατσιστικές ταραχές οδήγησαν σε 197 θανάτους, κυρίως Κινέζους Χαν.
Ακολούθησαν περίπου 300 τρομοκρατικές επιθέσεις, με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, χιλιάδες Ουιγούροι μουσουλμάνοι εξτρεμιστές δραστηριοποιούνταν εκεί και αργά ή γρήγορα θα επέστρεφαν στην πατρίδα τους. Σύμφωνα με το διάσημο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, έγινε όλο και πιο σαφές ότι η Κίνα είχε γίνει νέος στόχος της Τζιχάντ. Ως απάντηση σε αυτές τις σοβαρές τρομοκρατικές επιθέσεις, το Πεκίνο έχει ξεκινήσει μια σθεναρή αντιτρομοκρατική πολιτική.
Το OHCHR κυκλοφόρησε ταυτόχρονα με την έκθεσή του μια έκθεση 121 σελίδων από την Κίνα, η οποία αναφέρει ότι ο αγώνας του κράτους κατά της τρομοκρατίας στην περιοχή είναι «αναγκαίος και δίκαιος», λαμβάνει χώρα εντός «κράτος δικαίου» και «σέβεται πλήρως και προστατεύει την ανθρώπινη δικαιώματα». Ωστόσο, η OHCHR θεωρεί ακριβώς την αντιτρομοκρατική προσέγγιση της Κίνας ως «ιδιαίτερα προβληματική» όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η έκθεση
Η έκθεση του ΟΗΕ βασίζεται αφενός σε σαράντα εις βάθος συνεντεύξεις μαρτύρων και, αφετέρου, σε ορισμένα επίσημα κινεζικά έγγραφα, τα οποία σύμφωνα με την έκθεση είναι «πολύ πιθανό να είναι αυθεντικά». Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν πρόκειται για ξεχωριστές μεμονωμένες περιπτώσεις ή για ένα πρότυπο συμπεριφοράς από την κινεζική κυβέρνηση. Είτε έτσι είτε αλλιώς, κάθε άτομο έχει δικαίωμα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του.
Για τους πολλούς ισχυρισμούς στην έκθεσή του, το OHCHR γενικά δεν παρέχει αδιάσειστα στοιχεία. Εκτός από μεμονωμένες μαρτυρίες, το όργανο του ΟΗΕ εξάγει συμπεράσματα ή εκτιμήσεις με βάση ορισμένους δείκτες. Ως εκ τούτου, η έκθεση εκφράζεται συχνά με την υπό όρους διάθεση.
Παραθέτουμε τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης:
Ο πιο σημαντικός ισχυρισμός είναι αυτός για τα λεγόμενα «Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης». Μια μεγάλη ομάδα Ουιγούρων στερήθηκε προσωρινά την ελευθερία της και αναγκάστηκε να παρακολουθήσει μαθήματα σε αυτά τα κέντρα. Αυτό συνέβη τουλάχιστον μεταξύ 2017 και 2019.
Αν και αυτό έγινε σύμφωνα με την κινεζική νομοθεσία, σύμφωνα με την OHCHR, η στέρηση της ελευθερίας ήταν «αυθαίρετη» επειδή τα κριτήρια ήταν πολύ ασαφή ή πολύ αυστηρά. Έτσι, πολλοί άνθρωποι κατέληξαν στα κέντρα για «εξτρεμισμό», μια αυθαίρετη κατηγορία σύμφωνα με το OHCR.
Σύμφωνα με το OHCHR, υπάρχουν αξιόπιστες αποδείξεις ότι σε αυτά τα κέντρα αρκετοί Ουιγούροι ήταν θύματα «σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας» καθώς και «σεξουαλικής βίας και βίας με βάση το φύλο».
«Οι εκτιμήσεις για τον αριθμό των ατόμων που κρατούνται κυμαίνονται από δεκάδες χιλιάδες έως πάνω από ένα εκατομμύριο». Η έκθεση δεν μπορεί να παράσχει πιο ακριβή στοιχεία, επειδή ο υπολογισμός βασίστηκε, μεταξύ άλλων, σε έκθεση τοπικού γραμματέα του κόμματος και σε δορυφορικές εικόνες «εντοιχισμένων κτιρίων», τα οποία, ωστόσο, δεν είναι απαραίτητα βέβαιο ότι είναι τέτοια κέντρα.
Επιπλέον, οι Ουιγούροι υποβλήθηκαν σε υποχρεωτικό οικογενειακό προγραμματισμό, σύμφωνα με την επιτροπή του ΟΗΕ. Η έκθεση αναφέρει επίσης την καταστροφή θρησκευτικών κτιρίων, ειδικά τα έτη 2017 και 2018. Η κινεζική κυβέρνηση το αντικρούει, λέγοντας ότι επρόκειτο για ανακαινίσεις.
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ασκεί έντονη κριτική στην Κίνα, αλλά έρχεται σε αντίθεση με τις μαζικές κατηγορίες που έχουν κυκλοφορήσει στη Δύση. Στην έκθεση δεν γίνεται λόγος για «πολιτιστική γενοκτονία», «στρατόπεδα συγκέντρωσης» ή «καταναγκαστική εργασία μεγάλης κλίμακας».
Από την πλευρά της, η Κίνα αντιτίθεται σθεναρά στα συμπεράσματα της έκθεσης του ΟΗΕ, η οποία λέει ότι «αγνοεί τα επιτεύγματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στη Σιντζιάνγκ, όπως η πλήρης εξάλειψη της φτώχειας μέχρι το τέλος του 2020.
Το Πεκίνο λέει επίσης ότι αγνοεί «την καταστροφική ζημιά που προκαλείται από την τρομοκρατία και τον εξτρεμισμό στα ανθρώπινα δικαιώματα των ανθρώπων όλων των εθνοτικών ομάδων στο Σιντζιάνγκ». Δεν υπήρξαν τρομοκρατικές επιθέσεις από τα τέλη του 2016. Επιπλέον, το Πεκίνο αναγνωρίζει ότι έχει καταδικάσει 13.000 άτομα για τρομοκρατία και 30.000 άτομα για παράνομες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Αντιδράσεις και σχόλια
Οι επικριτικοί αναγνώστες της έκθεσης αμφισβητούν κυρίως τις διαστάσεις των καταγγελιών και τις πιθανές συνέπειές τους. Εάν οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν πράγματι τόσο σοβαρές και σε τόσο μεγάλη κλίμακα, γιατί δεν υπήρξε μεγάλη εισροή προσφύγων από τον πληγέντα πληθυσμό των Ουιγούρων;
Παρά το γεγονός ότι οι συστάσεις του OHCHR είναι μετριοπαθείς, αυτή η έκθεση θα αξιοποιηθεί για να εντείνει τον οικονομικό πόλεμο κατά της Κίνας και να ενισχύσει τη στρατιωτική πίεση στη χώρα.
Κάτι άλλο, για το θέμα των Ουιγούρων υπάρχει μεγάλη φασαρία στη Δύση. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη στάση απέναντι στη γειτονική Ινδία. Από τα τέλη του 2019, έχουν κατασκευαστεί στρατόπεδα στα βόρεια της χώρας για την απέλαση εκατοντάδων χιλιάδων αποκαλούμενων «παράνομων».
Οι μουσουλμάνοι γίνονται όλο και περισσότερο στόχος προγραμμάτων. Ένα τέτοιο πογκρόμ άφησε πίσω του 45 νεκρούς τον Μάρτιο του 2020. Το 2021, πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση στη βόρεια πολιτεία του Ουταραχάντ, όπου οι ομιλητές κάλεσαν για γενοκτονία κατά των μουσουλμάνων και άλλων μειονοτήτων στο όνομα της προστασίας του Ινδουισμού.
Η επαρχία του Κασμίρ, όπου ζουν κυρίως μουσουλμάνοι, καταλαμβάνεται από περισσότερους από μισό εκατομμύριο Ινδούς στρατιώτες. Το 2020, όλες οι συνδέσεις τηλεφώνου και Διαδικτύου διακόπηκαν για μήνες. 7.000 πολιτικοί, επιχειρηματίες και άλλοι επιφανείς πολίτες συνελήφθησαν χωρίς κατηγορία. Όλες οι συναντήσεις απαγορεύτηκαν.
Γιατί επικρατεί τόσο εκκωφαντική σιωπή για όλα αυτά τα θέματα από τους πολιτικούς μας ή από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης; Γιατί κάποιοι επιτρέπεται να κάνουν ό,τι θέλουν ενώ άλλοι κρίνονται και αντιμετωπίζονται πολύ σκληρά; Προφανώς τα ανθρώπινα δικαιώματα χρησιμοποιούνται ως όπλο στο μεγάλο γεωπολιτικό παιχνίδι.
Σε μια ομιλία του 2018, ένας πρώην αρχηγός του προσωπικού των ΗΠΑ περιέγραψε ήδη πώς το ζήτημα των Ουιγούρων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποσταθεροποιήσει την Κίνα εκ των έσω. Μια εκστρατεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σημαντικό μέρος μιας τέτοιας στρατηγικής.
