Για την νέα τάξη πραγμάτων που θέλει να επιβάλει παγκοσμίως ο Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη θητεία του στο Λευκό Οίκο αναφέρεται σε δημοσίευμά του ο Economist.
Όπως αναφέρει, η ρήξη της παγκόσμιας τάξης που διαμορφώθηκε μετά το 1945 κερδίζει ρυθμό. Με πρωτοφανείς κινήσεις στον ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα, η Αμερική τάχθηκε στο πλευρό της Ρωσίας και της Βόρειας Κορέας ενάντια στην Ουκρανία και την Ευρώπη. Ο πιθανός νέος καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, προειδοποιεί ότι μέχρι τον Ιούνιο το ΝΑΤΟ μπορεί να έχει πεθάνει. Γρήγορα πλησιάζει ένας κόσμος στον οποίο οι μεγάλες δυνάμεις κόβουν συμφωνίες και εκφοβίζουν τις μικρές.
Η ομάδα Τραμπ ισχυρίζεται ότι η σύναψη συμφωνιών θα φέρει την ειρήνη και ότι, μετά από 80 χρόνια… βόλτας, η Αμερική θα μετατρέψει την υπερδύναμή της σε κέρδος. Αντίθετα, θα κάνει τον κόσμο πιο επικίνδυνο και την Αμερική πιο αδύναμη και φτωχότερη.
Πώς κινείται ο Τραμπ στη διεθνή σκακιέρα
Αν και πολλοί δεν ενδιαφέρονται για τη διεθνή τάξη, αυτή εξακολουθεί να τους επηρεάζει. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, αφού αρχικά απαίτησαν 500 δισ. δολάρια, Αμερικανοί αξιωματούχοι συμβιβάστηκαν με μια ασαφή συμφωνία για ένα κοινό ταμείο ανάπτυξης ουκρανικών ορυκτών. Παραμένει ασαφές εάν οι ΗΠΑ θα παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας σε αντάλλαγμα.
Όπως αναφέρει ο Economist, η κυβέρνηση Τραμπ διακατέχεται από ένα μείγμα ιδεών και ισχυρών προσωπικοτήτων, όμως οι άνθρωποί της συμφωνούν σε ένα βασικό ζήτημα: ότι το μεταπολεμικό σύστημα είχε μετατρέψει τις ΗΠΑ σε «θύμα» άδικων εμπορικών συμφωνιών και πολέμων άλλων.
Ο Τραμπ πιστεύει ότι μπορεί να προωθήσει τα αμερικανικά συμφέροντα μέσω διαρκών συναλλαγών, στις οποίες όλα είναι διαπραγματεύσιμα: εδάφη, τεχνολογία, φυσικοί πόροι και πολλά άλλα. «Όλη μου η ζωή είναι συμφωνίες» δήλωσε στις 24 Φεβρουαρίου μετά τη συνάντησή του με τον Εμανουέλ Μακρόν.
Έμπιστοι του Τραμπ, όπως ο επιχειρηματίας Στιβ Γουίτκοφ, ταξιδεύουν σε πρωτεύουσες αναζητώντας συμφωνίες, συνδέοντας ζητήματα όπως η αναγνώριση του Ισραήλ από τη Σαουδική Αραβία με την αποκατάσταση των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία.
Το μπρα ντε φερ των ισχυρών
Το νέο σύστημα διαμορφώνει μια καινούργια παγκόσμια ιεραρχία. Στην κορυφή βρίσκονται οι ΗΠΑ.
Ακολουθούν κράτη με φυσικούς πόρους, στρατηγική επιρροή και ηγέτες που δεν περιορίζονται από δημοκρατικούς θεσμούς.
Την ίδια ώρα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιδιώκει την αποκατάσταση της Ρωσίας ως αυτοκρατορικής δύναμης, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θέλει να εκσυγχρονίσει τη Μέση Ανατολή και να αποτρέψει την απειλή του Ιράν, ενώ ο Σι Τζινπίνγκ επιδιώκει έναν κόσμο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μιας πανίσχυρης Κίνας.
Οι σύμμαχοι της Αμερικής, αντί να θεωρούνται εταίροι, αντιμετωπίζονται ως αδύναμοι κρίκοι που μπορούν να εκμεταλλευτούν.
Όπως επισημαίνεται στο άρθρο, η έννοια της εδαφικής ακεραιότητας βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, ανατρέποντας τους κανόνες της μεταπολεμικής τάξης.
Τα σύνορα της Ουκρανίας μπορεί να καθοριστούν με μια χειραψία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν, ενώ τα σύνορα Ισραήλ, Λιβάνου και Συρίας έχουν ήδη θολώσει μετά από 17 μήνες πολέμου.
Ορισμένες εξωτερικές δυνάμεις αδιαφορούν για αυτό, όμως ο Τραμπ φαίνεται να εξετάζει το ενδεχόμενο ελέγχου της Γάζας, όπως είχε ενδιαφερθεί και για τη Γροιλανδία.
Σε ενδεχόμενες σινο-αμερικανικές διαπραγματεύσεις, ο Σι Τζινπίνγκ θα μπορούσε να διεκδικήσει εδάφη, προσφέροντας οικονομικές παραχωρήσεις έναντι ανταλλαγμάτων για την Ταϊβάν, τη Νότια Σινική Θάλασσα ή τα Ιμαλάια.
Ο ρόλος της οικονομίας στην πολιτική
Οι διαπραγματεύσεις δεν αφορούν μόνο τους δασμούς, αλλά αγγίζουν έναν νέο συνδυασμό κρατικής ισχύος και επιχειρηματικών συμφερόντων.
Η ιδέα ότι το εμπόριο πρέπει να διέπεται από ουδέτερους κανόνες υποχωρεί. Στις διμερείς συνομιλίες των ΗΠΑ με Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Ταϊβάν και Ουκρανία περιλαμβάνονται θέματα όπως η παραγωγή πετρελαίου, τα κατασκευαστικά συμβόλαια, οι κυρώσεις, τα εργοστάσια της Intel και η χρήση του συστήματος δορυφορικού διαδικτύου Starlink του Έλον Μασκ.
Οι νέοι διαπραγματευτές υποστηρίζουν ότι η προσέγγισή τους θα ωφελήσει τον κόσμο, ενώ ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι είναι προς το συμφέρον της Αμερικής.
Η αμφισβήτηση των συνόρων γεννά πολέμους
«Όταν τα σύνορα γίνονται διαπραγματεύσιμα, οι πόλεμοι δεν αργούν. Ακόμη και κολοσσοί, όπως η Ινδία, μπορεί να αισθανθούν ανασφάλεια. Ο Τραμπ βλέπει την ισχύ ως κάτι προσωπικό, παρά ως θεσμική ιδιότητα των ΗΠΑ, καθιστώντας δύσκολο να πείσει τους ηγέτες ότι οι συμφωνίες του θα διαρκέσουν» γράφει ο Economist.
Παράλληλα υπογραμμίζει ότι: Ο κόσμος θα υποφέρει. Αυτό που δεν φαίνεται να καταλαβαίνει ο Τραμπ είναι ότι και η ίδια η Αμερική θα πληγεί.
Ο παγκόσμιος ρόλος του έχει επιβάλει ένα στρατιωτικό βάρος και ένα άνοιγμα στο εμπόριο που έχει πλήξει ορισμένες αμερικανικές βιομηχανίες.
Ωστόσο, τα οφέλη ήταν σαφώς μεγαλύτερα. Το εμπόριο ενισχύει την οικονομία, ενώ το γεγονός ότι είναι η καρδιά του χρηματοπιστωτικού συστήματος του δολαρίου εξοικονομεί στην Αμερική πάνω από 100 δισ. δολάρια ετησίως σε τόκους και επιτρέπει μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα.
Ο Τραμπ πιστεύει ότι η Αμερική μπορεί να εγκαταλείψει μερικώς ή πλήρως την Ευρώπη και ίσως και τους Ασιάτες συμμάχους της. Λέει ότι έχει έναν «όμορφο ωκεανό ως διαχωρισμό». Ωστόσο, οι πόλεμοι περιλαμβάνουν πλέον το διάστημα και τον κυβερνοχώρο, οπότε η φυσική απόσταση προσφέρει ακόμη λιγότερη προστασία από ό,τι το 1941, όταν η επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ έβαλε τέλος στον απομονωτισμό της Αμερικής.
Οι πόλεμοι πλέον διεξάγονται στο διάστημα και στον κυβερνοχώρο, καθιστώντας άνευ σημασίας τη φυσική απόσταση. Οι ΗΠΑ χρειάζονται τους συμμάχους τους. Αν ο Τραμπ επιμείνει σε αυτή την προσέγγιση, η διεθνής τάξη θα βυθιστεί σε μια νέα, χαοτική εποχή, καταλήγει ο Economist στο άρθρο του.
