Το 2005, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ πραγματοποίησε μια απόρρητη άσκηση ονόματι SINKEX (Sinking Exercise), βυθίζοντας το αποσυρμένο αεροπλανοφόρο USS America (CV-66). Ο στόχος ήταν να συλλεχθούν δεδομένα σχετικά με την ανθεκτικότητα των υπερ-αεροπλανοφόρων, δεδομένα τα οποία θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμα σε πραγματικά σενάρια μάχης.
Η βύθιση του αεροπλανοφόρου διήρκεσε 30 ολόκληρες ημέρες, σοκάροντας ακόμη και τους ίδιους τους Αμερικανούς. Ούτε το ίδιο το Πεντάγωνο δεν πίστευε πως θα δυσκολεύονταν τόσο πολύ στην βύθιση ενός αεροπλανοφόρου του.
Η Στρατηγική των Αεροπλανοφόρων και οι Απειλές του Μέλλοντος
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από αρχή, όπως κάνουμε πάντα. Τα αεροπλανοφόρα αποτελούν εδώ και δεκαετίες την κορωνίδα της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος. Με την ικανότητά τους να μεταφέρουν και να απονηώνουν δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, έχουν χρησιμοποιηθεί σε κρίσιμες στρατιωτικές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και σήμερα. Οι ΗΠΑ διατηρούν τον μεγαλύτερο στόλο αεροπλανοφόρων στον κόσμο, έναν στόλο που αποτελεί πυλώνα της παγκόσμιας στρατηγικής τους για προβολή ισχύος.
Όμως η εμφάνιση νέων τεχνολογιών, όπως τα υπερ-υπερηχητικά όπλα και οι σύγχρονοι αντι-πλοϊκοί πύραυλοι της Κίνας και της Ρωσίας, έχουν αναγκάσει τους Αμερικανούς να επαναπροσδιορίζουν τον ρόλο των αεροπλανοφόρων στο σύγχρονο πολεμικό περιβάλλον.
Η Κίνα, για παράδειγμα, αναπτύσσει πυραύλους όπως τον DF-21D, τον οποίο οι Δυτικοί αποκαλούν «φονιά αεροπλανοφόρων». Αυτοί οι πύραυλοι είναι σχεδιασμένοι να πλήττουν αεροπλανοφόρα με εξαιρετική ακρίβεια. Επίσης, η μαζική παραγωγή τους σε συνδυασμό με την εξέλιξη των υπερ-υπερηχητικών όπλων προκαλεί ανησυχίες για το αν τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα μπορούν να επιβιώσουν στο πεδίο της μάχης του σήμερα και του αύριο.
Η Ιστορία του USS America και ο Ρόλος του στη Στρατηγική Άμυνα των ΗΠΑ
Όσο για το USS America, έχουμε να κάνουμε με ένα αεροπλανοφόρο που είχε μια μακρά και ένδοξη ιστορία, λαμβάνοντας μέρος σε πολλές κρίσιμες αποστολές κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Το πλοίο έλαβε οκτώ αστέρια μάχης για την υπηρεσία του, αποδεικνύοντας τη σημαντική συμβολή του στην αμερικανική ναυτική ισχύ. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και ισχυρότερα πολεμικά πλοία του Ναυτικού των ΗΠΑ, σχεδιασμένο για να υποστηρίζει αεροπορικές επιχειρήσεις σε κάθε γωνιά του κόσμου.
Ωστόσο, μέχρι τη δεκαετία του 1990 το USS America είχε παλαιώσει και αντιμετώπιζε προβλήματα συντήρησης. Παρά τις προσπάθειες να σωθεί από το ναυπηγείο που το κατασκεύασε, το πλοίο τελικά αποσύρθηκε από την ενεργό υπηρεσία και αποφασίστηκε η βύθισή του το 2005. Η συγκεκριμένα απόφαση του Πενταγώνου ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα. Αντί να πάει το τεράστιο αυτό πλοίο για σκραπ αποφασίστηκε να βυθιστεί από το ίδιο το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό για να αξιολογηθεί η αντοχή του και να συλλεχθούν σημαντικά δεδομένα αναφορικά με αυτήν.
Η Δοκιμασία SINKEX και Τα Διδάγματά της
Η άσκηση βύθισής του ονομάστηκε SINKEX και είχε ως απώτερο στόχο την δοκιμή της ανθεκτικότητας ενός υπερ-αεροπλανοφόρου απέναντι σε απανωτές επιθέσεις. Επί της ουσίας οι Αμερικανοί ήθελαν να διαπιστώσουν στην πράξη πόσους πυραύλους και χρόνο θα χρειάζονταν για να βυθίσει ένας εχθρός το USS America. Η διαδικασία βύθισης του America δεν είχε σκοπό να πραγματοποιηθεί γρήγορα. Αντίθετα, οι επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν σε αυτό το ιστορικό πλοίο ήταν σταδιακές, με στόχο να μελετηθεί η αντοχή του υπό ρεαλιστικές συνθήκες μάχης.
Εν τέλει η βύθιση του America αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, καθώς το πλοίο άντεξε τέσσερις εβδομάδες συνεχών επιθέσεων. Η ισχυρή θωράκισή του, τα πολλαπλά τμήματά του και η δομική του ανθεκτικότητα καθυστέρησαν τη βύθισή του για σχεδόν ένα μήνα. Αυτό προκάλεσε ερωτήματα και συζητήσεις σχετικά με την πραγματική ανθεκτικότητα των αεροπλανοφόρων και κατά πόσο θα μπορούσαν να αντέξουν σε πραγματικές συνθήκες μάχης.
Παρά την ανθεκτικότητά του, η τελική βύθιση του America επιτεύχθηκε όταν το Πολεμικό Ναυτικό τοποθέτησε εκρηκτικά στο εσωτερικό του πλοίου και προκάλεσε εκρήξεις από μέσα προς τα έξω. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά τη μεγάλη ανθεκτικότητα των αεροπλανοφόρων, μια επίθεση που επικεντρώνεται στο εσωτερικό τους μπορεί να αποβεί καταστροφική.
Δεν Βυθίζονταν
Μπορεί το USS America εν τέλει να βυθίστηκε, όμως για πολλούς στρατιωτικούς αναλυτές το αεροπλανοφόρο αποδείχθηκε καλύτερα προστατευμένο και από τα περίφημα θωρηκτά του 20ου αιώνα.
Το USS America ήταν σκάφος της κλάσης Kitty και υπηρέτησε στο αμερικανικό πολεμικό ναυτικό για περισσότερο από 30 χρόνια. Είχε συμμετάσχει στον πόλεμο του Βιετνάμ, στην επιχείρηση Desert Shield και Desert Storm στην Μέση Ανατολή και τέλος στον Πόλεμο του Κόλπου.
Καταλαβαίνετε πως από το 1961 που ξεκίνησε η ναυπήγησή του μέχρι και το 2005 που βυθίστηκε το USS America ήταν ένα κοσμογυρισμένο πλοίο με τεράστια ιστορία. Είχε αποδείξει την αξία του στην μάχη, όμως ο εντυπωσιακός του «θάνατος» ήταν αυτός που το έκανε να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα αεροπλανοφόρα της κλάσης Kitty.
Η βύθιση του USS America, ενός αεροπλανοφόρου εκτοπίσματος 82.000 τόνων, δυσκόλεψε τόσο πολύ το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό που το Πεντάγωνο εκτιμάται πως δεν θα επαναλάβει ποτέ παρόμοια διαδικασία.
Ένας άλλος λόγος που η Αμερική δεν πρόκειται να βυθίσει ξανά δικό της αεροπλανοφόρο είναι πως χάνει τεράστια ποσότητα μετάλλου για σκραπ. Το USS America, όπως προαναφέραμε, ήταν πελώριο. Το κατάστρωμα πτήσης του έφτανε τα 80 μέτρα και είχε χώρο για 85 αεροσκάφη και 5.500 ναύτες. Φανταστείτε πόσο μέταλλο θα μπορούσε να παραχθεί μετά το σκραπ ενός τόσο τεράστιου πλοίου.
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον πως το USS America ήταν το πρώτο και τελευταίο αεροπλανοφόρο πειραματόζωο της Ουάσιγκτον.
Στρατηγική Σημασία και Οικονομικές Προκλήσεις
Τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα όπως αυτά της κλάσης Gerald R. Ford και Nimitz αποτελούν τη βάση της στρατιωτικής ισχύος των ΗΠΑ. Κάθε αεροπλανοφόρο είναι μια κινούμενη βάση επιχειρήσεων που μπορεί να προβάλει αεροπορική δύναμη σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου χρειαστεί. Ωστόσο, η ανάπτυξη αυτών των πλοίων είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Το κόστος ναυπήγησης ενός σύγχρονου αεροπλανοφόρου μπορεί να ξεπεράσει τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η συντήρησή τους απαιτεί συνεχώς νέα κεφάλαια.
Η μεγάλη δαπάνη για την κατασκευή και τη συντήρηση αυτών των πλοίων έχει διχάσει τον αμερικανικό λαό και την κοινότητα των στρατιωτικών ειδικών. Υπάρχουν ερωτήματα για το αν η επένδυση σε αεροπλανοφόρα είναι η καλύτερη στρατηγική, δεδομένων των νέων απειλών που αντιμετωπίζουν τα πλοία αυτά. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι το κόστος των αεροπλανοφόρων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη άλλων, πιο ευέλικτων τεχνολογιών άμυνας, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πυραυλικά συστήματα και υποβρύχια.
Αυτήν την στιγμή το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό επιχειρεί 11 υπερ-αεροπλανοφόρα, τα οποία ρουφάνε δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από τον στρατιωτικό προϋπολογισμό του Πενταγώνου.
Συμπερασματικά
Η βύθιση του USS America παρείχε στις ΗΠΑ πολύτιμα διδάγματα για την ανθεκτικότητα και την επιβιωσιμότητα των αεροπλανοφόρων στο σύγχρονο πολεμικό περιβάλλον. Αν και τα αεροπλανοφόρα παραμένουν αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής άμυνας των ΗΠΑ, η εξέλιξη των τεχνολογιών και η εμφάνιση νέων απειλών απαιτούν μια αναθεώρηση της στρατηγικής τους.
Η κατανόηση των διδαγμάτων από το USS America και η προσαρμογή στις σύγχρονες προκλήσεις πιστεύεται πως ήταν κρίσιμη για την επιτυχία της αμερικανικής ναυτικής στρατηγικής τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο οι Αμερικανοί πρέπει να συνεχίσουν να μελετούν το θέμα των αεροπλανοφόρων εξονυχιστικά, διότι όπως προείπαμε το μέλλον αυτών των πλοίων μοιάζει αμφίβολο. Οι απειλές όλο και αυξάνονται, το ίδιο και το κόστος κατασκευής και συντήρησης αυτών των κινητών αεροπορικών βάσεων. Οπότε είτε οι Αμερικανοί θα τα θωρακίσουν ακόμη περισσότερο, είτε ο στόλος αεροπλανοφόρων τους θα αποδειχθεί το μεγαλύτερο λάθος στην ιστορία του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού.
