Ο πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ έχει πυροδοτήσει έντονα αντι-ισραηλινά αισθήματα στην περιοχή και ενέτεινε τους φόβους για μια ευρύτερη σύγκρουση με συμμετοχή χωρών όπως η Αίγυπτος, το Ιράν, η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Τουρκία.
Παράλληλα η αυξανόμενη κριτική κατά του Ισραήλ λόγω του θανάτου χιλιάδων αμάχων στη Λωρίδα τηςε Γάζας ενίσχυσε τους φόβους μεταξύ των κύριων μουσουλμάνων εταίρων του Τελ Αβίβ, συμπεριλαμβανομένου του Αζερμπαϊτζάν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Φάτε κρέας όσο ακόμη προλαβαίνετε! Σχέδιο του FAO για την κλιματική αλλαγή θα μας περιορίσει την κατανάλωση
Ο πόλεμος στη Γάζα ασκεί πίεση στους "εταίρους" του Ισραήλ
Η σύγκρουση στη Γάζα είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Μπακού, ως κορυφαίο ενεργειακό και στρατιωτικό συνεργάτη του Τελ Αβίβ στον Νότιο Καύκασο.
Περίπου το 40% των εισαγωγών πετρελαίου του Ισραήλ, 300.000 βαρελιών την ημέρα προέρχονταν από το Ιρακινό Κουρδιστάν το πρώτο τρίμηνο του 2023, επισημαίνει Διεθνές ΜΜΕ, το οποίο αναφέρει στη συνέχεια
"Αυτό το εμπόριο σταμάτησε μετά την απόφαση της Τουρκίας να σταματήσει τις ροές πετρελαίου μέσω του αγωγού Κιρκούκ-Τσεϊχάν τον Μάρτιο λόγω διαφωνίας με τη Βαγδάτη .
Για να καλύψει το κενό, το Ισραήλ φέρεται να έχει στραφεί σε Αφρικανούς παραγωγούς και τη Βραζιλία.
Εν τω μεταξύ, το Αζερμπαϊτζάν και το Καζακστάν καλύπτουν περισσότερο από το ήμισυ της ζήτησης του Ισραήλ για πετρέλαιο.
Προωθούμενη από στρατιωτική συνεργασία, η εταιρική σχέση μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και του Ισραήλ απέκτησε ένα νέο επίπεδο δυναμικής το 2020, όταν οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό σε ισραηλινά όπλα για να ανακτήσουν τον έλεγχο στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το Μπακού συνεχίζει να βασίζεται σε τέτοια όπλα για να διατηρήσει τη στρατιωτική υπεροχή έναντι της Αρμενίας.
Το "τρίγωνο" Ισραήλ- Αζερμπαϊτζάν-Ιράν και ο ρόλος της Τουρκίας
Οι σχέσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν-Ιράν έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια.
Το Μπακού έχει επιδιώξει στενότερους δεσμούς με το Ισραήλ και την Τουρκία, καθώς η Τεχεράνη αγωνίζεται να ισορροπήσει τις σχέσεις με την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.
Μετά την ανακατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η συνεργασία Μπακού-Τελ Αβίβ έχει μετατραπεί σε μια νέα γεωπολιτική συμμαχία. Έχουν γίνει σημαντικά πολιτικά βήματα, όπως το άνοιγμα μιας πρεσβείας από το Αζερμπαϊτζάν στο Ισραήλ τον Μάρτιο. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία στο γειτονικό Ιράν, ιδιαίτερα καθώς μια επίθεση στην πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν στην Τεχεράνη νωρίτερα αυτό το έτος οδήγησε το Μπακού να κλείσει τη διπλωματική του αποστολή εν μέσω ευρύτερων εντάσεων.
Παράλληλα με την ενίσχυση των δεσμών με το Ισραήλ, το Αζερμπαϊτζάν έχει αναπτύξει στρατηγικές συνεργασίες με κορυφαίες μουσουλμανικές χώρες—συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, της Τουρκίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Ενώ αυτό οφείλεται κυρίως στην επιθυμία του Μπακού να ακολουθήσει μια ισορροπημένη στρατηγική εξωτερικής πολιτικής, η Τεχεράνη ήταν επιφυλακτική για την εμβάθυνση των σχέσεων μεταξύ του βορειοδυτικού γείτονά της και μιας διευρυνόμενης σειράς περιφερειακών αντιπάλων της.
Κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Ιράν
Ιρανικές στρατιωτικές ασκήσεις
Στις 20 Οκτωβρίου 2022, το Ιράν διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις σε μια προφανή προειδοποίηση προς το Αζερμπαϊτζάν να μην προσαρτήσει Αρμενικά εδάφη.
Επίθεση στο Σιράζ
Η τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ISIS) στοχεύει ένα σιιτικό ιερό στο νότιο Ιράν. Η Τεχεράνη κατηγορεί υπήκοο του Αζερμπαϊτζάν για την επίθεση της 26ης Οκτωβρίου 2022.
Το Αζερμπαϊτζάν συλλαμβάνει «κατασκόπους» για το Ιράν
Το Μπακού τον Νοέμβριο του 2022 λέει ότι 19 άτομα συνελήφθησαν για φερόμενη προετοιμασία τρομοκρατικών επιθέσεων, κατασκοπεία υπέρ του Ιράν.
Ομιλία Αλίεφ
Σε μια ομιλία του, τον Νοέμβριο 2022 ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν προειδοποιεί ότι οι άλλες χώρες «θα πρέπει να γνωρίζουν ότι είμαστε η κύρια δύναμη στην περιοχή».
Επίθεση στην πρεσβεία
Τον Ιανουάριο 2023, ένας μοναχικός ένοπλος σκοτώνει τον επικεφαλής ασφαλείας στην πρεσβεία του Αζερμπαϊτζάν στην Τεχεράνη. Το Ιράν αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη στο περιστατικό, το οποίο καταδικάζεται ευρέως στο Μπακού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τελικά στην χώρα μας ποιος κάνει κουμάντο; Υπό την πίεση των ΗΠΑ οι ελληνικές εταιρείες αρνήθηκαν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο!
Συνέχιση της συνεργασίας Ισραήλ -Αζερμπαϊτζάν παρά τις πιέσεις
Σε αντίθεση με το Αζερμπαϊτζάν, οι χριστιανικές χώρες στον Νότιο Καύκασο - δηλαδή η Αρμενία και η Γεωργία - δεν έχουν γενικά ισχυρούς δεσμούς με μουσουλμανικά κράτη.
Οι ισχυρές σχέσεις της Αρμενίας με το Ιράν αποτελούν εξαίρεση σε αυτήν την ευρύτερη τάση.
Πράγματι, η κυβερνώσα κυβέρνηση της Γεωργίας επέκρινε έντονα την αιφνιδιαστική επίθεση των Παλαιστινίων στο Ισραήλ. Η Τιφλίδα εξέφρασε επίσης την αμέριστη υποστήριξή της στο Τελ Αβίβ - αντικατοπτρίζοντας σε μεγάλο βαθμό τα φιλο-ισραηλινά δημόσια αισθήματα στη Γεωργία.
Για να αποφύγει πιθανή κριτική από τις μουσουλμανικές χώρες, το Αζερμπαϊτζάν κατήγγειλε τις απώλειες αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας, υπογραμμίζοντας την πλήρη υποστήριξή του σε όλα τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ για το Ισραηλινο-Παλαιστινιακό ζήτημα, συμπεριλαμβανομένης της ίδρυσης ενός παλαιστινιακού κράτους μαζί με ένα εβραϊκό κράτος.
Ωστόσο εν μέσω των μαχών στη Γάζα και των εκκλήσεων του Ιράν για εμπάργκο στο Ισραήλ, το Μπακού συνέχισε να διατηρεί στενή συνεργασία με το Τελ Αβίβ — αν και διατηρεί χαμηλότερο προφίλ στην περιφερειακή σκηνή.
Για παράδειγμα, στα τέλη Οκτωβρίου, το Αζερμπαϊτζάν φέρεται να έστειλε ένα δεξαμενόπλοιο φορτωμένο με πάνω από ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου στο λιμάνι Εϊλάτ του νότιου Ισραήλ στην Ερυθρά Θάλασσα. Αυτό έγινε αφού το λιμάνι Ασκελόν στη Μεσόγειο Θάλασσα δέχτηκε πυραύλους από τη Χαμάς.
Επιπλέον, στις 30 Οκτωβρίου, το Ισραήλ χορήγησε σε κοινοπραξία αποτελούμενη από την BP, τη NewMed Energy και την Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν (SOCAR) άδεια εξερεύνησης υπεράκτιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.
Η κίνηση σημειώθηκε συγκεκριμένα λίγο αφότου η ισραηλινή κυβέρνηση έκλεισε προσωρινά το υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar εν μέσω επιθέσεων με ρουκέτες που εξαπέλυσε η Χαμάς από τη Γάζα.
Οι μελλοντικές κινήσεις στον Καύκασο
Οι αρχές και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης στο Αζερμπαϊτζάν δεν έχουν επισημάνει τα πρόσφατα σημαντικά ορόσημα στη διμερή εταιρική σχέση με το Ισραήλ για διάφορους λόγους.
Αναμφίβολα, το Αζερμπαϊτζάν πιστεύει ότι η ρητή βαθιά εμπλοκή με το Ισραήλ και ο έπαινος μιας τέτοιας προσέγγισης στα κρατικά μέσα ενημέρωσης εν μέσω του συνεχιζόμενου πολέμου στη Γάζα μπορεί να προκαλέσουν την αντίδραση του Ιράν, ενός ένθερμου υποστηρικτή της Χαμάς.
Αντίθετα, η ισραηλινή στρατιωτική εκστρατεία κατά της Χαμάς και η συνεχιζόμενη εσωτερική πολιτική αναταραχή στο Ισραήλ μπορεί να έχουν γεωπολιτικές προεκτάσεις, όπως η αναβίωση της διεκδικητικής ιρανικής πολιτικής στον Νότιο Καύκασο.
Για το Αζερμπαϊτζάν, η πιθανή ενίσχυση της ιρανικής επιρροής δεν είναι καθόλου θετικός παράγοντας, ιδιαίτερα εν μέσω των προσπαθειών του Μπακού να υπογράψει μια ειρηνευτική συμφωνία με τη γειτονική Αρμενία.
Συνολικά ένας μακροχρόνιος πόλεμος στη Γάζα μπορεί να μειώσει την ισραηλινή επιρροή στον Νότιο Καύκασο σε κάποιο βαθμό.
Εν τω μεταξύ, το Μπακού φαίνεται έτοιμο να αποφύγει την ενεργό διπλωματία για την περιφερειακή αναταραχή, διατηρώντας χαμηλό προφίλ και αποφεύγοντας να εναντιωθεί στις μουσουλμανικές χώρες"
Ανατρέπονται τα σχέδια Ερντογάν-Αλίγιεφ
Ωστόσο ο πόλεμος Χαμάς-Ισραήλ στη Γάζα, αποσπά την προσοχή της Δύσης, με αποτέλεσμα δυνάμεις όπως το Ιράν και η Ρωσία να κάνουν ενδεχομένως κινήσεις για να καλύψουν το κενό σε μέρη όπως ο Νότιος Καύκασος.
Αυτό ανατρέπει τα σχέδια Ερντογάν-Αλίγιεφ που προωθούσαν αποκλειστικά τα συμφέροντά τους στην περιοχή, μέσω των διαδρόμων Ζαγκεζούρ και Ναχτσισεβάν, στοχοποιώντας την αδύναμη Αρμενία.
Το παράδοξο με την Αρμενία είναι ότι χαίρει της υποστήριξης δύο ακραίων αντιπάλων, όπως είναι το Ιράν το οποίο την βλέπει ως ανάχωμα στην επέκταση της τουρκικής επιρροής στον Καύκασο, αλλά και των ΗΠΑ-Γαλλίας που θέλουν να έχουν λόγο στην περιοχή και γιαυτό την προσέγγισαν πρόσφατα, εξοπλίζοντάς την.
