Πριν ένα χρόνο, στην προσπάθειά του να αποτρέψει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυξε τον πόλεμο στο Κίεβο. Έκτοτε, η βορειοατλαντική συμμαχία υποστηρίζει τους Ουκρανούς με διάφορα μέσα, όπως αποστέλλοντας πακέτα στρατιωτικής βοήθειας και χρηματικά κεφάλαια.
Μία άλλη πολύ σημαντική συνδρομή αποτελεί η παροχή αναγνωριστικών δεδομένων, τα οποία οι νατοϊκές χώρες συλλέγουν με κατασκοπευτικά αεροσκάφη. Αυτά τα αεροσκάφη απογειώνονται από αεροδρόμια στην επικράτεια της συμμαχίας και συλλέγουν πολύτιμες πληροφορίες για ρωσικά στοιχεία. Έπειτα τα μεταφέρουν στην ουκρανική ηγεσία και αυτή πράττει ανάλογα.
Σε αυτόν τον ρόλο έχουν δράσει κυρίως δύο αεροσκάφη για το ΝΑΤΟ, ένα επανδρωμένο και ένα μη επανδρωμένο.
Επανδρωμένο: Ο "Φρουρός"
Για να ελέγχουν τον ουκρανικό εναέριο χώρο, κατασκοπευτικά Boeing E-3A Sentry απογειώνονται από την ρουμάνικη επικράτεια και σαρώνουν τα σύνορα με την Ρωσία. Αυτά τα AWACS περνάν και στους εναέριους χώρους άλλων χωρών του ΝΑΤΟ. Ψάχνουν τα ρωσικά Sukhoi Su-24 Fencer και Su-34 Fullback που σφυροκοπούν ουκρανικούς στόχους με επιθέσεις εδάφους, όπως επίσης και τα ρωσικά Mikoyan MiG-31BM Foxhound-B και Tupolev Tu-22M Backfire που εκτοξεύουν πυραύλους κρουζ ή υπερ-υπερηχητικά όπλα.
Παραμένοντας στον εναέριο χώρο που ελέγχει το ΝΑΤΟ, οι πιλότοι αυτών των AWACS προστατεύουν τους εαυτούς τους από τους Ρώσους πιλότους. Μπορείτε να καταλάβετε και μόνοι σας τι θα σήμαινε η κατάρριψη ενός τέτοιου αεροσκάφους από την Μόσχα.
Το Μη Επανδρωμένο: Ο "Φοίνικας"
Το άλλο μέσο που χρησιμοποιούν οι Βρυξέλες για παρακολούθηση είναι το υπερσύγχρονο Northrop Grumman RQ-4D Phoenix, το οποίο αποτελεί ένα στρατηγικό αναγνωριστικό drone. Είναι εξοπλισμένο με πακέτο περισυλλογής αναγνωριστικών και κατασκοπευτικών πληροφοριών. Αυτά τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιτρέπουν σε χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ να καταλαβαίνουν καλύτερα τις κινήσεις των Ρώσων στρατιωτών στο έδαφος και ειδικά της ομάδας Wagner.
Το RQ-4D Phoenix μπορεί επίσης να παρατηρεί την κίνηση εχθρικών πλοίων στην Μαύρη Θάλασσα, από πολύ μεγάλο υψόμετρο. Σε αντίθεση με τα αεροσκάφη AWACS, μόνο χώρες-μέλη της ομάδας AGS έχουν άμεση πρόσβαση στα δεδομένα που συγκεντρώνει το drone. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα έχουν τα δικά τους αεροσκάφη για τέτοιες αποστολές, ενώ μοιράζονται και αυτές δεδομένα με την ανώτατη διοίκηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.
Η Alliance Ground Surveillance (AGS, δηλαδή "Συμμαχία Επίγειας Παρακολούθησης") είναι ουσιαστικά ένα πρόγραμμα απόκτησης του αμερικανικού κατασκοπευτικού RQ-4D από χώρες του ΝΑΤΟ. Μέχρι στιγμής υπάρχουν 15 χώρες του ΝΑΤΟ στην ομάδα.