Περίπου 20 χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση στους ουρανούς, τα μαχητικά πέμπτης γενιάς παραμένουν το πιο προηγμένο και σπανιότερο αεροσκάφος σε υπηρεσία.
Μόνο τέσσερα μοντέλα από τρεις χώρες τα F-22 και F-35 των ΗΠΑ, το J-20 της Κίνας και το Su-57 της Ρωσίας, έχουν παρουσιαστεί επίσημα.
Αλλά πολλές άλλες χώρες είναι αποφασισμένες να έχουν τα δικά τους μοντέλα επόμενης γενιάς. Τουλάχιστον εννέα χώρες αναπτύσσουν ήδη αεροσκάφη έκτης γενιάς, είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με άλλες χώρες.
5η και 6η γενιά
Το τι ακριβώς κάνει ένα αεροσκάφος « πέμπτης γενιάς » ή « έκτης γενιάς » είναι αντικείμενο συζήτησης.
Σε γενικές γραμμές, η πέμπτη γενιά αναφέρεται σε αεροσκάφη που ξεκίνησαν να αναπτύσσονται στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ή στις αρχές της δεκαετίας του 2000, έχουν εντελώς νέο σχεδιασμό σε σύγκριση με τα αεριωθούμενα τέταρτης γενιάς και δίνουν έμφαση στα χαμηλά παρατηρήσιμα ή stealth χαρακτηριστικά.
Τα χαρακτηριστικά έκτης γενιάς είναι λιγότερο καθορισμένα, καθώς δεν υπάρχει ακόμη αεροσκάφος έκτης γενιάς. Υπάρχει μια γενική συναίνεση ότι, τα τζετ έκτης γενιάς θα έχουν μια σειρά από νέα ή προηγμένα χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένου ενός αρθρωτού σχεδιασμού που επιτρέπει απρόσκοπτες αναβαθμίσεις, ολοκληρωμένη δυνατότητα δικτύωσης, δυνατότητα εργασίας με drones και, φυσικά, stealth.
Η παραγωγή αεροσκαφών με χαρακτηριστικά πέμπτης γενιάς απαιτεί προηγμένη τεχνολογική τεχνογνωσία, προηγμένη βιομηχανική βάση και, το πιο σημαντικό, τεράστιες οικονομικές επενδύσεις. Η ανάπτυξη και η προμήθεια του F-35, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι κόστισε έως και 412 δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία δεν περιλαμβάνουν το κόστος λειτουργίας και συντήρησης.
Όπως και με τα αεριωθούμενα πέμπτης γενιάς, η ανάπτυξη αεροσκαφών έκτης γενιάς θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις, έτσι πολλές χώρες έχουν συνεργαστεί για να μοιραστούν το κόστος και να μειώσουν τον χρόνο ανάπτυξης.
NGAD και F/A-XX
Οι ΗΠΑ έχουν δύο έργα έκτης γενιάς σε εξέλιξη, ένα για την Πολεμική Αεροπορία και ένα για το Πολεμικό Ναυτικό. Και τα δύο αναφέρονται επίσημα ως Next Generation Air Dominance, ή NGAD, αλλά το αεροσκάφος του Ναυτικού συχνά ονομάζεται F/A-XX.
Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι, το NGAD θα είναι κάτι περισσότερο από ένα νέο μαχητικό αεροσκάφος. Θα είναι μια οικογένεια συστημάτων που προορίζονται να διασφαλίσουν την αεροπορική κυριαρχία των ΗΠΑ. Η Πολεμική Αεροπορία, έχει αναγνωρίσει την ανάπτυξη τεσσάρων τεχνολογιών για το πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένων κινητήρων μεταβλητού κύκλου, νέων σύνθετων υλικών και μιας νέας σειράς αισθητήρων, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων ραντάρ, αισθητήρων υπέρυθρων και βελτιωμένων ηλεκτροοπτικών καμερών.
Το NGAD περιλαμβάνει επίσης μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που έχουν σχεδιαστεί για να συμπληρώσουν το μαχητικό έκτης γενιάς. Θα μπορούν να τους ανατεθούν αποστολές, επιτρέποντας στο τζετ να τα αναπτύξει ενώ θα δεσμεύει άλλους στόχους, χρησιμοποιώντας νέα όπλα μεγάλης εμβέλειας όπως το AIM-260.
Το F/A-XX θα έχει παρόμοια χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας δικτύωσης με μη επανδρωμένα συστήματα, που ταιριάζει στο Πολεμικό Ναυτικό με στόχο ότι το 60% των μελλοντικών πτερύγων αερομεταφορέων είναι μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Η Πολεμική Αεροπορία ελπίζει να έχει το NGAD σε υπηρεσία μέχρι το 2030, ενώ το Ναυτικό ελπίζει να έχει το F/A-XX σε υπηρεσία εντός της ίδιας δεκαετίας.
FCAS/SCAF
Το Μελλοντικό Αεροπορικό Σύστημα Μάχης, είναι ένα έργο τζετ έκτης γενιάς που ανακοινώθηκε από τη Γαλλία και τη Γερμανία το 2017 και εντάχθηκε από την Ισπανία το 2019.
Η FCAS σκοπεύει επίσης να αναπτύξει μια οικογένεια συστημάτων για την κυριαρχία του αέρα, με ένα μαχητικό έκτης γενιάς γνωστό ως μαχητικό επόμενης γενιάς (NGF) στο επίκεντρό του. Το NGF θα έχει νέο κινητήρα, νέα οπλικά συστήματα, προηγμένους αισθητήρες και τεχνολογία stealth, καθώς και τη δυνατότητα σύνδεσης με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και σύνδεσης σε δίκτυο cloud air-combat.
Με εκτιμώμενο κόστος περίπου 106 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το FCAS είναι ένα από τα μεγαλύτερα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα όπλων που έγιναν ποτέ.
Το FCAS προορίζεται εν μέρει, να δώσει στους Ευρωπαίους μια ευρωπαϊκή επιλογή για αεροσκάφη stealth υψηλών προδιαγραφών, ειδικά υπό το «φως» της αύξησης των αγορών F-35 από ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά αντιμετωπίζει «αντίθετους ανέμους».
Η πρώτη πτήση NGF αναμενόταν το 2027, με την κατασκευή να ξεκινά το 2030 και την πλήρη εισαγωγή το 2040.Διαφωνίες μεταξύ των τριών αναδόχων, λόγω του φόρτου εργασίας και της ιδιότητας του κύριου εργολάβου, εμπόδισε το έργο να μεταβεί στην επόμενη φάση του για δύο χρόνια.
Ωστόσο, οι τέσσερις εταιρείες φαίνεται να έχουν επιλύσει αυτά τα ζητήματα. Στις 16 Δεκεμβρίου, ανακοινώθηκε η υπογραφή μιας σύμβασης 3,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων που τους επιτρέπει να προχωρήσουν, με σχέδια για αρχικές πτήσεις επίδειξης έως το 2029.
Tempest και FX
Το NGF δεν είναι το μόνο ευρωπαϊκό τζετ έκτης γενιάς που βρίσκεται στα σκαριά. Υπάρχει και η προσπάθεια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας, που ξεκίνησε το 2015 και παρουσιάστηκε επίσημα το 2018.
Το τζετ επρόκειτο να είναι το κύριο προϊόν ενός μεγαλύτερου βρετανο-ιταλικού προγράμματος, που ονομαζόταν επίσης κατά σύμπτωση Future Combat Air System, αλλά το έργο μετονομάστηκε σε Παγκόσμιο Αεροπορικό Πρόγραμμα Μάχης στις 9 Δεκεμβρίου, όταν η Ιαπωνία συγχώνευσε το δικό της πρόγραμμα FX έκτης γενιάς με το Tempest.
Η βρετανική Βασιλική Πολεμική Αεροπορία είπε ότι, το Tempest θα εμφανιστεί με πλήθος προηγμένων δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένου ενός συστήματος ελέγχου πτήσης επόμενης γενιάς, δυνατότητα λειτουργίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, προηγμένους αισθητήρες και δυνατότητες δικτύωσης, ακόμη και ένα "φορετό πιλοτήριο" στο οποίο οι πιλότοι χρησιμοποιούν κράνη εικονικής πραγματικότητας, για να χειριστούν το αεροσκάφος μέσω διαδραστικών οθονών και χειριστηρίων.
Οι σχεδιαστές του Tempest θέλουν επίσης, το μαχητικό να μπορεί να φέρει όπλα που δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί, όπως υπερηχητικούς πυραύλους και όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας.
Κίνα και Ρωσία
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, κανένα πρόγραμμα μαχητικών έκτης γενιάς δεν είναι τόσο μυστικό όσο αυτό, της Κίνας και της Ρωσίας.
Το 2019, ο Wang Haifeng, επικεφαλής σχεδιαστής του κρατικού ομίλου Chengdu Aircraft Industry Group της Κίνας, δήλωσε ότι η Κίνα είχε ξεκινήσει έρευνα για ένα μαχητικό επόμενης γενιάς και ότι θα μπορούσε να φτάσει το 2035.
Το μελλοντικό αεροσκάφος θα μπορούσε να έχει ικανότητα ομαδοποίησης drone, να χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη και κατευθυντικούς αισθητήρες και να είναι οπλισμένο με όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας.
Ακόμη λιγότερα είναι γνωστά, για το πρόγραμμα έκτης γενιάς της Ρωσίας. Η Μόσχα, έχει ανακοινώσει έργα «επόμενης γενιάς» ή «έκτης γενιάς» στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένου ενός μη επανδρωμένου μαχητικού.
Τον Ιανουάριο του 2021, ο κρατικός όμιλος στρατιωτικής τεχνολογίας Rostec ανακοίνωσε ότι, ανέπτυξε έναν αντικαταστάτη επόμενης γενιάς για το MiG-31, που ονομαζόταν «PAK DP». Συχνά αναφέρεται ως τοMiG-41, αλλά λίγα είναι γνωστά για τις δυνατότητες και τις προδιαγραφές του.
Ενώ η Κίνα κάνει μεγάλες επενδύσεις στη στρατιωτική αεροπορία, η ικανότητα της Ρωσίας να αναπτύσσει αεροσκάφη επόμενης γενιάς μπορεί να συρρικνώνεται. Οι εργασίες για το ρωσικό αεροσκάφος Su-57 πέμπτης γενιάς, είχαν ήδη ξεκινήσει με προβλήματα, και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Μόσχα για την επίθεσή της στην Ουκρανία πιθανότατα, θα διαταράξουν την αεροδιαστημική βιομηχανία της για τα επόμενα χρόνια.
