Τα σύγχρονα αεροσκάφη τύπου stealth, διαθέτουν την ικανότητα να αποφεύγουν την ανίχνευση χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνολογιών που μειώνουν την αντανάκλαση από τις εκπομπές ραντάρ, υπέρυθρες ακτίνες, ορατό φως, φάσματος ραδιοσυχνοτήτων και ήχου. Αλλά η τεχνολογία stealth δεν είναι ένας μανδύας αορατότητας, αλλά μια σειρά χαρακτηριστικών που καθυστερούν την ανίχνευση και την παρακολούθηση, παρέχοντας ένα τακτικό πλεονέκτημα στις εναέριες μάχες.
Τα χαμηλά παρατηρήσιμα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά ενός αεροσκάφους stealth, περιλαμβάνουν το σχήμα του και την τοποθέτηση των κινητήρων, των όπλων και του άλλου εξοπλισμού του.
Το σχήμα παίζει ρόλο
Το σχήμα του αεροσκάφους έχει σχεδιαστεί για να εκτρέπει τα κύματα του ραντάρ μακριά από τον δέκτη του ραντάρ, μειώνοντας την ποσότητα της ανακλώμενης ενέργειας και καθιστώντας το αεροσκάφος λιγότερο ορατό στο ραντάρ. Η τοποθέτηση των κινητήρων και του άλλου εξοπλισμού εξετάζεται επίσης, προσεκτικά για να ελαχιστοποιηθεί η υπογραφή τους από το ραντάρ.
Εκτός από το σχήμα του, ένα αεροσκάφος stealth ενσωματώνει και υλικά απορρόφησης ραντάρ (RAM) στην κατασκευή του. Αυτά τα υλικά, τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν ως επικαλύψεις ή να ενσωματωθούν στη δομή του αεροσκάφους, απορροφούν την ενέργεια του ραντάρ και εμποδίζουν την ανάκλασή της πίσω στον δέκτη του ραντάρ.
Παίζει ρόλο και το υλικό
Η μνήμη RAM συχνά έχει τη μορφή ενός τύπου επίστρωσης, που εφαρμόζεται στις επιφάνειες ενός αεροσκάφους stealth . Έχει σχεδιαστεί, για να απορροφά την ενέργεια του ραντάρ και να αποτρέπει την ανάκλασή της πίσω στον δέκτη του ραντάρ, μειώνοντας την υπογραφή του ραντάρ του αεροσκάφους και καθιστώντας το λιγότερο ορατό στο ραντάρ.
Το υλικό τυπικά αποτελείται από ένα μείγμα αγώγιμων και μη αγώγιμων υλικών, όπως άνθρακα και οξείδιο σιδήρου. Όταν τα κύματα του ραντάρ χτυπούν το χρώμα, τα αγώγιμα υλικά απορροφούν την ενέργεια και τη μετατρέπουν σε θερμότητα, ενώ τα μη αγώγιμα υλικά εμποδίζουν τη διάχυση της θερμότητας.
Η αποτελεσματικότητα του υλικού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως ο τύπος και η συχνότητα του ραντάρ που χρησιμοποιείται, η γωνία και η ένταση της δέσμης του ραντάρ και η απόσταση μεταξύ του δέκτη ραντάρ και του αεροσκάφους. Γενικά, το απορροφητικό υλικό ραντάρ είναι πιο αποτελεσματικό έναντι των ραντάρ που λειτουργούν σε συχνότητες μεταξύ 1-18 GHz, καθώς η πλειοψηφία των αεροπορικών και θαλάσσιων ραντάρ λειτουργούν σε ζώνες συχνοτήτων 1-18 GHz.
Όχι αόρατο, απλώς λιγότερο ορατό στα ραντάρ
Αυτά τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και τα υλικά δυσκολεύουν το ραντάρ να ανιχνεύσει αεροσκάφη stealth. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα αεροσκάφη stealth δεν είναι εντελώς αόρατα στα ραντάρ. Αντίθετα, έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε, να είναι σημαντικά λιγότερο ορατά από ένα μη-stealth αεροσκάφος του ίδιου μεγέθους και σχήματος.
Αν ένα stealth μεταφέρει εξωτερικές δεξαμενές καυσίμων - όπως συμβαίνει συχνά στις σύγχρονες επιχειρήσεις για πολλούς και διάφορους λόγους -δεν είναι πλέον αόρατο. Επίσης, οποιαδήποτε συσκευή τοποθετείται στην κοιλιακή πλευρά του αεροσκάφους, για οποιονδήποτε λόγο, θα ενισχύσει την διατομή του και θα είναι πιο εύκολα ανιχνεύσιμη στο ραντάρ. Οποιοδήποτε τακτικό αεροσκάφος τύπου stealth με κλασικές πτέρυγες (κι όπως για παράδειγμα το Β-2Α Spirit), όπως τα πτερύγια ουράς, για παράδειγμα το F-22 Raptor, το F-35, το PAK-FA, το J-20 ή το J-31, δεν είναι εντελώς αόρατα για τα ραντάρ του εχθρού.
Σημειώνουμε, πως το αεροσκάφος δεν γίνεται τελείως «αόρατο» στα ραντάρ, απλά μειώνεται σημαντικά το περίφημο RCS (Radar cross-section). Κι αντί να εμφανίζει ένα RCS από 1 ως 5 περίπου τ.μ. το RCS πέφτει ακόμη και κάτω από τα 0,1 ή 0,01 τ.μ.
Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζει να είναι ορατό στα ραντάρ, απλά ο εντοπισμός του θα μπορεί να γίνει σε πολύ μικρότερη απόσταση. Εδώ υπάρχει κι ένα λεπτό σημείο που πρέπει να αναφερθεί. Ένα ισχυρό ραντάρ, μπορεί να εντοπίσει σε μεγαλύτερη απόσταση ένα μαχητικό με RCS, σε σχέση με ένα άλλο μικρότερης ισχύος. Έτσι πολύ ισχυρά στρατιωτικά ραντάρ, όπως τα AEGIS ή τα ΤΡΥ-2, συνεχίζουν να έχουν δυνατότητες εντοπισμού στόχων με περιορισμένο RCS όπως τα μαχητικά 5ης γενιάς.
Οι επικαλύψεις απορροφητικών υλικών ραντάρ που περιέχουν σωματίδια άνθρακα ή μικροσκοπικές σφαίρες σιδήρου σε όλες τις επιφάνειες του μαχητικού, μπορούν επιπλέον να βοηθήσουν στην απόκρυψη του αεροσκάφους. Βελτιώνουν την κατάσταση, πολλές φορές σημαντικά, αλλά δεν αλλάζουν τους κανόνες της φυσικής.
Συνολικά, τα αεροσκάφη stealth έχουν σχεδιαστεί για να αποφεύγουν τον εντοπισμό από το ραντάρ μέσω ενός συνδυασμού χαμηλών χαρακτηριστικών σχεδιασμού, προηγμένων υλικών απορρόφησης ραντάρ και άλλων τεχνολογιών. Αν και δεν είναι εντελώς αόρατα , η μειωμένη υπογραφή ραντάρ τους καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό και την παρακολούθηση, δίνοντάς τους ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε καταστάσεις μάχης.
Γενικά, ο σχεδιασμός του αεροσκάφους θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση του ραντάρ και της θερμικής ανίχνευσης. Η κορυφαία προτεραιότητα του σχεδίου, πρέπει να ικανοποιεί μια λίστα προϋποθέσεων που τελικά καθορίζουν την επιτυχία του αεροσκάφους. Αυτές περιλαμβάνουν τη μείωση της θερμικής εκπομπής από το ακροφύσιο του κινητήρα, τη μείωση της ανίχνευσης ραντάρ με τη μεταβολή των φυσικών χαρακτηριστικών και της γενικής διαμόρφωσης, τη μείωση της ανίχνευσης ραντάρ όταν το αεροσκάφος ανοίγει τις θυρίδες πυρομαχικών και μείωση της υπέρυθρης ακτινοβολίας.
