Το Gripen σχεδιάστηκε για να αντικαταστήσει το προηγούμενο μαχητικό σουηδικής παραγωγής, το Viggen. Το αεροσκάφος αποτελεί το βασικό μαχητικό της σουηδικής αεροπορίας για τον 21ο αιώνα. Το όπλο έχει πωληθεί και εκτός σουηδικών συνόρων, σε ξένους πελάτες.
Την ανάπτυξή του ανέλαβε η SAAB Military Aircraft σε συνεργασία με την SAAB και την BAE Systems. Το αποτέλεσμα είναι ένα τέταρτης γενιάς ελαφρύ μαχητικό αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων, με σχεδιασμό τύπου canard και ηλεκτρικό σύστημα ελέγχου (fly-by-wire). Ενέργεια παρέχεται από μία τροποποιημένη έκδοση του έμπιστου F404J turbofan κινητήρα, ο οποίος αναπτύχθηκε και παράχθηκε από την Volvo Glygmotor και εξοπλίστηκε με νέο μετακαυστήρα.
Σε αντίθεση με το Viggen, το Gripen δεν διαθέτει δυνατότητα αντίστροφης ώθησης αν και μπορεί να προσγειώνεται και να απογειώνεται εξαιρετικά σε μικρό χώρο. Η Ericsson ανέπτυξε το πολλαπλών λειτουργιών, PS-05/A ραντάρ του Gripen. Το μαχητικό διαθέτει και ευρυγώνια ολογραφική Heads-Up Display (HUD) (διαφανής οθόνη) και έναν λοβό FLIR για επιθετικές και αναγνωριστικές αποστολές.
Όμως η Σουηδική Saab παραδέχτηκε ότι, το αεροσκάφος της JAS 39 Gripen 4+ γενιάς υποφέρει από έλλειψη παραγγελιών και είναι χωρίς παραγγελίες τα τελευταία 8 χρόνια, από την υπογραφή της συμφωνίας με τη Βραζιλία. Ο επικεφαλής της εταιρείας, Μίκαελ Γιόχανσον, είπε στους δημοσιογράφους για την «εξαιρετική του απογοήτευση» από την εξαγωγή του αεροσκάφους, αναφέρει το Military Watch Magazine .
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο λόγος για αυτό δεν είναι οι κακές δυνατότητες του Gripen, αλλά πολιτικοί παράγοντες, εξαιτίας των οποίων, κατά τη γνώμη του, το αεροσκάφος δεν μπορούσε να αξιοποιήσει τις εξαγωγικές του δυνατότητες.
Γεγονός είναι ότι είναι απαραίτητο να διαχωριστεί το Gripen, στις εκδόσεις A/B και C/D από το νεότερο E/F, που είναι η τρίτη γενιά του αεροσκάφους. Ενώ παλαιότερα μαχητικά εξήχθησαν στην Τσεχία και την Ουγγαρία, τη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής και την Ταϊλάνδη, η Gripen E/F έχασε όλους τους διεθνείς διαγωνισμούς, εκτός από την προμήθεια 5,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων 36 Gripen E/F στη Βραζιλία. Το 2013, η βελτιωμένη έκδοση Gripen NG επιλέχθηκε από την Βραζιλία. Συνολικά 36 αεροσκάφη, θα παραδοθούν στην χώρα της Νότιας Αμερικής μέχρι και το 2023.
Τον Οκτώβριο του 2014, η Σουηδία και η Βραζιλία υπέγραψαν σύμβαση 5,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την προμήθεια 36 αεροσκαφών Gripen, 28 μαχητικά JAS 39E Gripen και οκτώ διθέσια αεροσκάφη JAS 39F Gripen. Όσον αφορά τη δική της «παραγγελία βάσης», η Σουηδική Πολεμική Αεροπορία, συνήψε συμβόλαιο 60 Gripen E/F το 2013. Οι συμβάσεις πρόκειται να ολοκληρωθούν το 2024 και το 2027, αντίστοιχα.
Ταυτόχρονα, το Military Watch Magazine υπενθυμίζει ότι, η Gripen άργησε εξαιρετικά την έκδοση E/F, η κύρια διαφορά της οποίας είναι η ενημέρωση του κινητήρα F414 και ένα νέο ενσωματωμένο συγκρότημα ραντάρ με την εγκατάσταση ραντάρ, με κεραία συστοιχίας φάσης. Εμφανίστηκε στο Gripen, όπως γράφει το δημοσίευμα, μόλις το 2019, σε μια εποχή που έγινε κοινός τόπος σε άλλα δυτικά αεροσκάφη, ήδη από τη δεκαετία του 2000.
Τα Gripen επίσης, υστερούν αφού έχασαν από τα F-35, που προτιμήθηκαν στη Δανία, τον Καναδά, τη Φινλανδία, την Πολωνία, τη Νορβηγία και την Ολλανδία. Η επιλογή του μαχητικού πέμπτης γενιάς από αυτές τις χώρες, είναι αρκετά κατανοητή. Αλλά ταυτόχρονα σκότωσε την ιδέα ενός «παν-Σκανδιναβικού αεροπλάνου» που προωθούσε η Saab και η επιλογή της Φινλανδίας και της Νορβηγίας, ήταν πολύ ισχυρό πλήγμα για τη Σουηδία.
Αλλά ακόμη και στη σφαίρα του φθηνότερου αεροσκάφους, το Gripen έχασε από το κορεατικό KAI FA-50 , το οποίο παρήγγειλε η Πολωνία εκτός από τα F-35 και F-16. Και ο λόγος για το σουηδικό αεροπλάνο είναι το βασικό του ατού, η φθηνή λειτουργία. Γιατί το κορεάτικο FA-50 είναι ακόμα πιο φθηνό, τόσο σε λειτουργία όσο και ανά μονάδα, και ο ρυθμός παράδοσής του είναι πιο γρήγορος.
Δηλαδή, το Gripen όχι μόνο λογικά χάνει από τα ακριβότερα F-35, αλλά και στον τομέα των «δημοσιονομικών λύσεων». Και το αεροπλάνο από τη Saab δεν έχει μόνο συμβόλαια, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη τα πάντα, δεν έχει και λογικές προοπτικές να αλλάξει αυτή την κατάσταση, τουλάχιστον εάν διατηρηθούν οι τρέχουσες προσεγγίσεις.
Εκδόσεις
JAS 39A ή Gripen A
Η αρχική έκδοση του αεροσκάφους η οποία ξεκίνησε να υπηρετεί το 1996. Κάποια από αυτά έχουν αναβαθμιστεί στην C έκδοση.
JAS 39B ή Gripen B
Διθέσια έκδοση του JAS 39A για εκπαίδευση ή ειδικές αποστολές. Για να δημιουργηθεί χώρος για τον δεύτερο πιλότο έπρεπε να αφαιρεθεί το εσωτερικό πυροβόλο και το εσωτερικό ντεπόζιτο. Το μήκος του αεροσκάφους αυξήθηκε κατά 0,66 μέτρα.
JAS 39C ή Gripen C
Έκδοση του ΝΑΤΟ, η οποία διαθέτει επιπλέων δυνατότητες όσον αφορά τον οπλισμό, τα ηλεκτρονικά κλπ. Μπορεί να ανεφοδιαστεί εν ώρα πτήσης. Οι πρώτες παραδόσεις ολοκληρώθηκαν στις 6 Σεπτεμβρίου του 2002.
