Οι Ηνωμένες Πολιτείες ως γνωστό απέσυραν την υποστήριξή τους για τον αγωγό EastMed, μια προτεινόμενη διαδρομή 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στον βυθό της θάλασσας που θα συνέδεε τις ανακαλύψεις φυσικού αερίου στα ανοιχτά του Ισραήλ και της Κύπρου, με εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική Ελλάδα και ακόμη και στην Ιταλία.
Όταν ενημέρωσε τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου για τη νέα της θέση, η κυβέρνηση Μπάιντεν επικαλέστηκε οικονομικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Προηγουμένως, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε ότι αποσύρεται επίσης, στο πλαίσιο της ευρύτερης στροφής της από τα έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Το απίθανο όνειρο του Ισραήλ να γίνει σημαντικός προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ίσως ξαναζωντανέψει κάνοντας τις κατάλληλες κινήσεις, για να τοποθετηθεί ως κεντρικός εξαγωγέας φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, καθώς οι εντάσεις γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει σε συζητήσεις για εναλλακτικές λύσεις στις εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας. Ενώ ήδη προμηθεύει αέριο στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, εάν γίνουν τα σωστά βήματα, το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να γίνει πηγή φυσικού αερίου και για την Ευρώπη.
Ο Alexander Coman, από τη Σχολή Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, το βλέπει ως μια εξαιρετική ευκαιρία για το Ισραήλ: στην τρέχουσα θέση της, η Ευρώπη θα έκανε πολλά για να βρει εναλλακτικές πηγές για τις ανάγκες εφοδιασμού της σε καύσιμα. «Ένας από τους τρόπους είναι ένας εναλλακτικός αγωγός που θα φέρει αέριο –ή ίσως ηλεκτρική ενέργεια– από την Αίγυπτο, το Ισραήλ και (ίσως) τη Σαουδική Αραβία στην Ευρώπη, μέσω Κύπρου», εξήγησε ο Coman.
Φυσικά αναφέρεται στον αγωγό EastMed , ένα προγραμματισμένο έργο που θα συνδέσει άμεσα τους φυσικούς ενεργειακούς πόρους στην Ανατολική Μεσόγειο με την ευρύτερη Ευρώπη. Ο αγωγός που σχεδιάστηκε το 2013 επρόκειτο να λειτουργήσει έως το 2025 μετά την έγκριση του σχεδίου από το Ισραήλ το 2020, αν και αυτή η πρόοδος σταμάτησε όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν, απέσυρε την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο έργο τον περασμένο μήνα.
«Υπό το πρίσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, μπορεί να υπάρξει η ευκαιρία να επανεξετάσουμε τη βιωσιμότητα του αγωγού EastMed, αν και θα μπορούσε να εξαρτάται από την προθυμία των ΗΠΑ να αρνηθούν την απόσυρσή του, καθώς και την πρόοδο της Ευρώπης στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», είπε.
Σε ένα tweet, ο Likud MK Yuval Steinitz προέτρεψε την κυβέρνηση να προωθήσει την κατασκευή του αγωγού. «Σε αυτή την εποχή της δραματικής αύξησης των τιμών της ενέργειας παγκοσμίως και των σοβαρών ελλείψεων φυσικού αερίου στην Ευρώπη, είναι τεράστιας σημασίας να προωθηθεί η ικανότητα του Ισραήλ να εξάγει φυσικό αέριο απευθείας στην Ευρώπη, μέσω αγωγών που διασχίζουν τη Μεσόγειο», είπε.
Η Γερμανία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου, ανακοίνωσε κινήσεις για τη μείωση της εξάρτησής της από τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής δύο τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Σταμάτησε επίσης το έργο του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 στη Βαλτική Θάλασσα 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο θα διπλασίαζε ουσιαστικά την εξαγωγική ικανότητα της Ρωσίας που κατέστη δυνατή από τον προκάτοχό της, τον αγωγό Nord Stream. «Πρέπει να αλλάξουμε πορεία για να ξεπεράσουμε την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές από μεμονωμένους προμηθευτές ενέργειας», δήλωσε την Κυριακή ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς.
Η σχέση του Ισραήλ με το φυσικό αέριο έχει εξελιχθεί σημαντικά τα τελευταία 15 χρόνια: μέχρι το 2012, το Ισραήλ εισήγαγε αέριο από την Αίγυπτο, αλλά οι σταδιακές ανακαλύψεις μεγαλύτερων αποθεμάτων φυσικού αερίου στα ύδατα του Ισραήλ, οδήγησαν τη χώρα στη σημερινή της θέση ως αυτοσυντηρούμενος παραγωγός φυσικού αερίου και εξαγωγέας.
Επί του παρόντος, η προμήθεια φυσικού αερίου του Ισραήλ προέρχεται κυρίως από δύο κύρια κοιτάσματα φυσικού αερίου στα ανοιχτά της δυτικής ακτής της χώρας: το Tamar, το οποίο περιέχει περίπου 10,8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και το Λεβιάθαν, το οποίο περιέχει 22 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, αρκετά για να αντέξει η χώρα επί δεκαετίες στο σημερινό επίπεδο δαπανών φυσικού αερίου.
Αυτή η υπέρβαση άνοιξε την ευκαιρία να ξεκινήσουν οι εξαγωγές φυσικού αερίου σε γειτονικές χώρες, όπως η Ιορδανία και η Αίγυπτος. Το Ισραήλ άρχισε να προμηθεύει φυσικό αέριο στον πρώτο το 2017, όταν η Ιορδανία υπέγραψε συμβόλαιο 10 δις $. Το Ισραήλ εξάγει φυσικό αέριο στην Αίγυπτο από το 2016 και αναμένεται να αυξήσει σημαντικά το ποσό των εξαγωγών το 2022.
