Η εύθραυστη γεωπολιτική φύση των Βαλκανίων, επέτρεψε στη Ρωσία να υπονομεύει συνεχώς τις προσπάθειες ολοκλήρωσης της Δύσης στην περιοχή. Αν και η ξένη παρέμβαση δεν είναι κάτι καινούργιο σε αυτό το εύθραυστο μέρος της Ευρώπης, ιστορικά περιοριζόταν στις περιφερειακές δυνάμεις και τις ΗΠΑ, αλλά η πρόσφατη συνεργασία της Κίνας με τη Ρωσία για την υποστήριξη του εθνοτικού αυτονομισμού στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (Β-Ε), αποκαλύπτει ότι το Πεκίνο είναι στην πλεονεκτική θέση να αμφισβητήσει τη Δύση και να τονίσει τα τρωτά σημεία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη.
Η ειρηνευτική συμφωνία το 1995 τερμάτισε τον πόλεμο στη Βοσνία, ο οποίος σκότωσε περισσότερους από 100.000 ανθρώπους και άφησε εκατομμύρια άστεγους. Η συμφωνία ίδρυσε δύο ξεχωριστές κυβερνητικές οντότητες στη Βοσνία - τη Δημοκρατία Σέρπσκα που διοικείται από τους Σέρβους της Βοσνίας και μια άλλη που κυριαρχείται από Βόσνιους, μια εθνοτική ομάδα που είναι κατά κύριο λόγο μουσουλμάνοι, και Κροάτες. Και τα δύο συνδέονται με κοινούς θεσμούς σε επίπεδο κράτους και όλες οι ενέργειες σε εθνικό επίπεδο απαιτούν συναίνεση και από τις τρεις εθνοτικές ομάδες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ντόμινο! Αν ξεκινήσει πόλεμος στην Ουκρανία θα χτυπήσει Βοσνία & Σερβία-Έρχεται πολιτική εξέγερση σε Μαυροβούνιο
Στα τέλη του περασμένου έτους, το σημερινό (Σέρβο) μέλος της Προεδρίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (Β-Ε), Μίλοραντ Ντόντικ, ενέτεινε τους ισχυρισμούς του ότι η Δημοκρατία Σέρπσκα, η σερβική οντότητα της χώρας, θα επιδιώξει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας.
Το τριμερές προεδρικό σύστημα της Β-Ε, που τέθηκε σε εφαρμογή από δυτικά κράτη το 1995 στο πλαίσιο της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον, έχει προσφέρει στον Ντόντικ σημαντική εξουσία. Παράλληλα με τις εκκλήσεις του για «απόσυρση από πολυάριθμες συμφωνίες που επετεύχθησαν μετά τον εμφύλιο πόλεμο», το κοινοβούλιο της Δημοκρατίας Σέρπσκα ψήφισε μια σειρά νόμων, που περιλάμβαναν τη δυνατότητα στην επικράτεια «να σχηματίσει τους δικούς της παρακρατικούς θεσμούς και τον δικό της στρατό έως τον Μάιο (2022) ».
Η Ημέρα του Κράτους της Δημοκρατίας Σέρπσκα, που πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιανουαρίου, τιμά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας της από τη Β-Ε το 1992. Αν και ο εορτασμός της ημέρας κρίθηκε αντισυνταγματικός με απόφαση ανώτατου δικαστηρίου το 2015, οι Σερβοβόσνιοι συνέχισαν να «εορτάζουν την επέτειο της ίδρυσης» της Δημοκρατίας Σέρπσκα.
Για χρόνια, ο Ντόντικ μπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη από τη Μόσχα για να ενισχύσει τις φιλοδοξίες του για απόσχιση. Όμως, διαισθανόμενος τα οφέλη μιας εταιρικής σχέσης με την Κίνα, ο Ντόντικ αύξησε τη δημόσια υποστήριξή του προς το Πεκίνο.
Οι προσπάθειες της Δύσης να επιλύσουν την αστάθεια με τη βία, διατρέχουν επίσης τον κίνδυνο αντιπαράθεσης τόσο με τους σερβικούς όσο και με τους ρωσικούς στρατούς. Ενθαρρυμένος από τις ενέργειές του στην Ουκρανία και τη Συρία την τελευταία δεκαετία, ο ρωσικός στρατός είναι επίσης πολύ πιο «τρομερός» και ικανός αντίπαλος, από ότι ήταν τη δεκαετία του 1990.
Ο Ντόντικ είναι στενός σύμμαχος της Ρωσίας και έτσι μια έξαρση στα Δυτικά Βαλκάνια, κινδυνεύει να παίξει ως ένα δυνατό χαρτί στα χέρια της Μόσχας, κυρίως αποσπώντας την προσοχή των Ευρωπαίων πολιτικών, ενώ επικεντρώνονται επίσης στην προσπάθεια να εμποδίσουν τη Ρωσία να εισβάλει στην Ουκρανία.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοίνωσαν τον περασμένο μήνα, νέες κυρώσεις κατά του Σερβοβόσνιου ηγέτη Μίλοραντ Ντόντικ , ο οποίος εδώ και χρόνια υποστηρίζει ότι το σερβικό τμήμα της Βοσνίας πρέπει να εγκαταλείψει την υπόλοιπη χώρα και να ενωθεί με τη γειτονική Σερβία.
Οι ΗΠΑ τον κατηγόρησαν για «διεφθαρμένες δραστηριότητες» που απειλούν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή και να υπονομεύσουν την ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ. Ο Ντόντικ λέει, ότι αυτός και οι Σερβοβόσνιοι στοχοποιούνται άδικα και κατηγορούνται άδικα για διαφθορά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να περιορίσει την οικονομική βοήθεια και πιθανώς να επιβάλει κυρώσεις στη Βοσνία, για να βοηθήσει στην αποτροπή της πιθανής διάλυσης της εθνικά διχασμένης βαλκανικής χώρας καθώς αποτυγχάνει η ειρηνευτική συμφωνία που μεσολάβησε πριν από 25 χρόνια, δεσμεύτηκε τη Δευτέρα ο κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ .
«Δεν υπάρχει μέρος στην Ευρώπη για μια διαιρεμένη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Και όσοι εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση κάνουν πολύ λάθος», δήλωσε ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, μετά την προεδρία της συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών του μπλοκ.
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ θέλουν επίσης να πλήξουν τον Ντόντικ με κυρώσεις, αλλά η Ουγγαρία, η Κροατία και η Σλοβενία είναι ιδιαίτερα αντίθετες.
Ο Ντόντικ απέρριψε οποιαδήποτε απειλή πίεσης από την ΕΕ. Είπε τη Δευτέρα, ότι ο ίδιος και το κυβερνών κόμμα του «δεν θα δεχτούν» κυρώσεις της ΕΕ, προσθέτοντας ότι η σερβοβόσνια οντότητα θα μπλοκάρει όλα τα «αναπτυξιακά έργα» σε ομοσπονδιακό επίπεδο εντός της Βοσνίας, εάν γίνουν δεκτά. «Αν θέλουν να σταματήσουν ολόκληρη τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, είμαστε στη διάθεσή τους», δήλωσε ο Ντόντικ.
Η ΕΕ απαιτεί επίσης, να ψηφιστεί η εκλογική μεταρρύθμιση πριν από τις κάλπες στη Βοσνία αργότερα φέτος. Η ΕΕ ήδη παρακρατεί περίπου 600 εκατ. ευρώ οδικών και σιδηροδρομικών επενδύσεων από τη Δημοκρατία Σέρπσκα, έως ότου «επιστρέψει στην πλήρη λειτουργία των κρατικών θεσμών», δήλωσε τη Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη εσωτερική έκθεση της ΕΕ, οι 600 ευρωπαίοι στρατιώτες διατήρησης της ειρήνης στη Βοσνία βρίσκονται σε εγρήγορση, για να αντιμετωπίσουν «τοπικά ξεσπάσματα βίας» σε περίπτωση που ο Ντόντικ προχωρήσει σε απόσχιση.
Μια κίνηση προς την απόσχιση και οι επακόλουθες αναταραχές, έχουν επίσης τη δυνατότητα να ξεδιαλύνουν ολόκληρο το εύθραυστο μεταγιουγκοσλαβικό οικοσύστημα. Εκτός από την ενθάρρυνση των εκκλήσεων της Κροατίας για ανεξαρτησία στη Β-Ε, η απόσχιση της Δημοκρατίας Σέρπσκα θα μπορούσε να εμπνεύσει τους Αλβανούς στη Βόρεια Μακεδονία και τους Σέρβους στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, να αυξήσουν τις προσπάθειές τους να επιδιώξουν την ανεξαρτησία τους.
