Κοντά στο αποκορύφωμα του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, μια ξαφνική αλληλουχία εκρήξεων συγκλόνισε το μεγαλύτερο φράγμα της χώρας, μια πανύψηλη κατασκευή 18 ορόφων στον ποταμό Ευφράτη που συγκρατούσε μια δεξαμενή μήκους 25 μιλίων πάνω από μια κοιλάδα όπου ζούσαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι.
Το φράγμα Tabqa ήταν ένας στρατηγικός άξονας που ελεγχόταν από την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος. Οι εκρήξεις στις 26 Μαρτίου 2017, έριξαν στο έδαφος τους εργαζόμενους στο φράγμα. Μια πυρκαγιά εξαπλώθηκε και ο κρίσιμος εξοπλισμός καταστράφηκε. Η ροή του ποταμού Ευφράτη ξαφνικά δεν είχε διέξοδο, στάθμη στη δεξαμενή άρχισε να ανεβαίνει και οι αρχές χρησιμοποίησαν μεγάφωνα για να προειδοποιήσουν τους ανθρώπους στο ρεύμα να εκκενώσουν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ομολογία Τούρκων μετά την επίθεση στο τείχος με την Συρία: “Έρχεται κουρδικός “υβριδικός πόλεμος” με πολλές απώλειες
Η ομάδα του Ισλαμικού Κράτους, η συριακή κυβέρνηση και η Ρωσία κατηγόρησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού το εν λόγω φράγμα ήταν σε "No strike list" (NSL) του αμερικανικού στρατού με προστατευόμενες τοποθεσίες αμάχων, με τον διοικητή της επίθεσης των ΗΠΑ (τότε υπολοχαγό), στρατηγό Stephen J. Townsend να λέει πως ισχυρισμοί για εμπλοκή των ΗΠΑ στην επίθεση βασίστηκαν σε «τρελά ρεπορτάζ».
Στην πραγματικότητα, μέλη μιας άκρως μυστικής μονάδας ειδικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ που ονομάζεται Task Force 9 είχαν χτυπήσει το φράγμα χρησιμοποιώντας μερικές από τις μεγαλύτερες συμβατικές βόμβες στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον μιας βόμβας BLU-109 (την οποία χρησιμοποιούσαν κατά κόρον για στοχοποίηση καταφυγίων), σύμφωνα με δύο πρώην ανώτερους αξιωματούχους, παρά το γεγονός ότι μια στρατιωτική έκθεση προειδοποιούσε να μην βομβαρδιστεί το φράγμα, επειδή η ζημιά θα μπορούσε να προκαλέσει πλημμύρα σκοτώνοντας δεκάδες χιλιάδες αμάχους.
Η απόφαση να χτυπηθεί το φράγμα κανονικά θα είχε ληφθεί ψηλά στην αλυσίδα διοίκησης. Ωστόσο, οι πρώην αξιωματούχοι είπαν ότι η ειδική ομάδα χρησιμοποίησε μια διαδικαστική συντόμευση που προορίζεται για έκτακτες ανάγκες, επιτρέποντάς της να εξαπολύσει την επίθεση χωρίς άδεια.
Οι δύο πρώην αξιωματούχοι, που μίλησαν με την προϋπόθεση να μην κατονομαστούν επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να συζητήσουν τα χτυπήματα, είπαν ότι ορισμένοι αξιωματικοί που επιβλέπουν τον αεροπορικό πόλεμο θεώρησαν τις ενέργειες της ειδικής ομάδας ως απερίσκεπτες.
Ακόμη και με προσεκτικό σχεδιασμό, το χτύπημα ενός φράγματος με τόσο μεγάλες βόμβες πιθανότατα θα είχε θεωρηθεί από τους κορυφαίους ηγέτες ως απαράδεκτα επικίνδυνο, δήλωσε ο Scott F. Murray, απόστρατος συνταγματάρχης της Πολεμικής Αεροπορίας.
«Η χρήση μιας βόμβας 2.000 λιβρών εναντίον ενός περιορισμένου στόχου όπως ένα φράγμα είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε γίνει εν κινήσει», είπε. «Στη χειρότερη περίπτωση, αυτά τα πυρομαχικά θα μπορούσαν να είχαν οδηγήσει σε απόλυτη κατάρρευση του φράγματος».
Μετά τις αεροπορικές επιδρομές, πέντε ορόφους βαθιά στον πύργο ελέγχου του φράγματος, μια αμερικάνικη BLU-109 βρισκόταν εκεί καμμένη αλλά άθικτη, η οποία αν είχε εκραγεί, λένε οι ειδικοί, ολόκληρο το φράγμα μπορεί να είχε καταρρεύσει.
Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ, η οποία επέβλεπε τον αεροπορικό πόλεμο στη Συρία, μιλώντας στους New York Times επιβεβαίωσε ότι έριξε τρεις βόμβες 2.000 λιβρών, αλλά αρνήθηκε ότι είχε ως στόχο το φράγμα ή τις συνδεόμενες υποδομές. Ένας εκπρόσωπος είπε ότι οι βόμβες έπληξαν μόνο τους πύργους που συνδέονται με το φράγμα, όχι το ίδιο το φράγμα, και ενώ οι κορυφαίοι ηγέτες δεν είχαν ειδοποιηθεί εκ των προτέρων, περιορισμένα χτυπήματα στους πύργους είχαν προεγκριθεί από την διοίκηση.
«Η ανάλυση είχε επιβεβαιώσει ότι τα χτυπήματα στους πύργους που συνδέονται με το φράγμα δεν θεωρούνταν πιθανό να προκαλέσουν δομική ζημιά στο ίδιο το φράγμα Tabqa», δήλωσε ο λοχαγός Bill Urban, ο επικεφαλής εκπρόσωπος της διοίκησης. Σημειώνοντας ότι το φράγμα δεν κατέρρευσε, πρόσθεσε, «αυτή η ανάλυση έχει αποδειχθεί ακριβής».
Ωστόσο, οι δύο πρώην αξιωματούχοι, οι οποίοι συμμετείχαν άμεσα στον αεροπορικό πόλεμο εκείνη την εποχή, και Σύριοι μάρτυρες, είπαν ότι η κατάσταση ήταν πολύ πιο τρομερή από ό,τι είπε δημόσια ο στρατός των ΗΠΑ.
Ο κρίσιμος εξοπλισμός μετατράπηκε σε ερείπια και το φράγμα σταμάτησε να λειτουργεί εντελώς. Η στάθμη του νερού αυξήθηκε γρήγορα κατά τουλάχιστον 50 πόδια και παραλίγο να ξεχειλίσει το φράγμα, κάτι που οι μηχανικοί είπαν ότι θα ήταν καταστροφικό. Η κατάσταση έγινε τόσο απελπιστική που οι εχθροί στην πολυετή σύγκρουση -η ομάδα του Ισλαμικού Κράτους, η συριακή κυβέρνηση, οι αμυντικές δυνάμεις της Συρίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες- κήρυξαν έκτακτη εκεχειρία ώστε οι πολιτικοί μηχανικοί να μπορέσουν να αγωνιστούν για να αποτρέψουν μια καταστροφή.
Οι μηχανικοί που εργάζονταν στο φράγμα, οι οποίοι δεν ήθελαν να κατονομαστούν επειδή φοβούνταν αντίποινα, είπαν ότι αποκλειστικά μέσω ταχύτατης και συντονισμένης εργασίας σώθηκαν το φράγμα και οι άνθρωποι που ζούσαν πέριξ του.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπήκαν στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους το 2014 με κανόνες στόχευσης που αποσκοπούσαν στην προστασία των αμάχων και στην εξοικονόμηση υποδομών ζωτικής σημασίας.
Αλλά η ομάδα του Ισλαμικού Κράτους προσπάθησε να εκμεταλλευτεί αυτούς τους κανόνες, χρησιμοποιώντας τοποθεσίες που υπάγονταν στην NSL του αμερικανικού στρατού, συμπεριλμβανομένου του φράγματος Tabqa, ως αποθήκες όπλων, κέντρα διοίκησης και θέσεις μάχης, ενώ ο άμαχος πληθυσμός μετατράπηκε σε ανθρώπινη ασπίδα.
Η λύση της επίλεκτης μονάδας Task Force 9 σε αυτό το πρόβλημα πολύ συχνά ήταν να παραμερίσει τους κανόνες που αποσκοπούσαν στην προστασία των αμάχων, είπαν νυν και πρώην στρατιωτικοί.
Σύντομα, η ειδική ομάδα δικαιολογούσε την πλειονότητα των αεροπορικών επιδρομών της χρησιμοποιώντας επείγουσες διαδικασίες αυτοάμυνας που αποσκοπούσαν στη διάσωση στρατευμάτων σε καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η Γαλλική αρμάδα με αφορμή την Συρία έρχεται Κρήτη και Κύπρο-Ευκαιρία να “ξεμουδιάσουν” τα ελληνικά Rafale
Ίσως κανένα περιστατικό δεν δείχνει την αδιάκριτη χρήση των κανόνων αυτοάμυνας και το δυνητικά καταστροφικό κόστος περισσότερο από το χτύπημα στο φράγμα της Tabqa. Δεν είναι σαφές τι ώθησε την επίθεση της ειδικής ομάδας στις 26 Μαρτίου.
Οι εργαζόμενοι στο φράγμα είπαν ότι δεν είδαν σφοδρές μάχες ή θύματα τις ημέρες που προηγήθηκαν των βομβαρδισμών.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι χειριστές της Task Force 9 επικαλέστηκαν επιδρομές αυτοάμυνας, πράγμα που σήμαινε ότι δεν υποχρεούνταν να ζητήσουν άδεια από τα ανώτερα κλιμάκια της διοίκησης.
Μια στρατιωτική έκθεση που ελήφθη μέσω αγωγής για το Freedom of Information Act δείχνει ότι οι χειριστές επικοινώνησαν με ένα βομβαρδιστικό B-52 και ζήτησαν άμεση αεροπορική επιδρομή σε τρεις στόχους. Αλλά η έκθεση δεν κάνει καμία αναφορά σε πυροβολισμούς εχθρικών δυνάμεων ή βαριές απώλειες. Αντίθετα, λέει ότι οι χειριστές ζήτησαν τις απεργίες για «άρνηση εδάφους».
Ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας αμφισβήτησε ότι η ειδική ομάδα υπερέβη τις εξουσίες της χτυπώντας χωρίς να ενημερώσει τους κορυφαίους ηγέτες. Ο αξιωματούχος είπε ότι τα χτυπήματα διεξήχθησαν «μέσα από την εγκεκριμένη καθοδήγηση» που όρισε ο Τάουνσεντ, ο διοικητής της εκστρατείας κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Πρώτον, το B-52 έριξε βόμβες που έμελλε να εκραγούν στον αέρα πάνω από τους στόχους για να αποφευχθεί η καταστροφή των κατασκευών, είπε ο ανώτερος στρατιωτικός αξιωματούχος.
Μηχανικοί στην επικράτεια του Ισλαμικού Κράτους κάλεσαν τους πρώην συναδέλφους τους στη συριακή κυβέρνηση, οι οποίοι στη συνέχεια επικοινώνησαν με συμμάχους του ρωσικού στρατού για βοήθεια.
Λίγες ώρες μετά την επιδρομή, ένα ειδικό επιτραπέζιο τηλέφωνο που προορίζεται για κατευθυνόμενες επικοινωνίες μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας άρχισε να χτυπά σε ένα κέντρο επιχειρήσεων στο Κατάρ. Όταν ένας αξιωματικός του συνασπισμού το σήκωσε, ένας Ρώσος αξιωματικός ειδοποίησε ότι οι αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ είχαν προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο φράγμα και ότι δεν υπήρχε χρόνος για χάσιμο, σύμφωνα με αξιωματούχο του συνασπισμού.
Λιγότερο από 24 ώρες μετά τα πλήγματα, δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, Ρώσοι και Σύριοι αξιωματούχοι και το Ισλαμικό Κράτος συντόνισαν μια παύση των εχθροπραξιών. Μια ομάδα 16 εργαζομένων - μερικοί από την οργάνωση Ισλαμικό Κράτος, άλλοι από τη συριακή κυβέρνηση, άλλοι από συμμάχους των ΗΠΑ - οδηγήθηκαν στην τοποθεσία, σύμφωνα με τον μηχανικό, και κατάφεραν να επισκευάσουν τον γερανό, ο οποίος τελικά επέτρεψε να ανοίξουν οι πύλες, σώζοντας το φράγμα.
Οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις απέρριψαν αναφορές για σοβαρές ζημιές ως προπαγάνδα. Ένας εκπρόσωπος είπε ότι ο συνασπισμός είχε χτυπήσει το φράγμα μόνο με «ελαφριά όπλα, για να μην προκληθούν ζημιές».
Λίγο αργότερα, ο Τάουνσεντ αρνήθηκε ότι το φράγμα ήταν στόχος και είπε: «Όταν γίνονται χτυπήματα σε στρατιωτικούς στόχους, στο φράγμα ή κοντά στο φράγμα, χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα πυρομαχικά για να αποφύγουμε περιττές ζημιές στις εγκαταστάσεις».
Δεν ελήφθησαν πειθαρχικά μέτρα κατά της ειδικής ομάδας, ανέφεραν οι ανώτεροι αξιωματούχοι. Η μυστική μονάδα συνέχισε να χτυπά στόχους χρησιμοποιώντας την ίδια τακτικά "αυτοάμυνας" που είχε χρησιμοποιήσει στο φράγμα.
