Ο Josep Borrell, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, κατά τη διάρκεια του 10ου συνεδρίου ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης του περασμένου έτους, ανέφερε ότι Αφρικανοί εταίροι εξοπλίζονται γιατί είναι απαραίτητο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, αλλά αυτό αντικατοπτρίζει μια σημαντική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ.
Αυτή η νέα προσέγγιση, μέρος της αυξανόμενης εξάρτησης της ΕΕ σε στρατιωτικά εργαλεία για την εκπλήρωση των στόχων της για συμβολή στην ειρήνη, την ασφάλεια και την ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο ενσωματώνεται σε κάποιο βαθμό από τη νέα Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Ειρήνης (EPF).
Τι είναι η Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Ειρήνης;
Το EPF στοχεύει να συμβάλει σε αυτούς τους στόχους με τη θέσπιση ενός ενιαίου, εξορθολογισμένου μηχανισμού για την κατανομή χρηματοδότησης (περίπου 5 δισεκατομμύρια ευρώ), για δράσεις της ΕΕ με στρατιωτικές και αμυντικές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με την Giovanna Maletta, Ερευνήτρια στο Πρόγραμμα Διπλής Χρήσης και Ελέγχου Εμπορίου Όπλων στο SIPRI μέσω του EPF, η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει μέτρα βοήθειας που στοχεύουν στην ενίσχυση των αμυντικών και στρατιωτικών δυνατοτήτων τρίτων κρατών, διμερώς ή μέσω διεθνών και περιφερειακών οργανισμών. Θα υποστηρίξει επίσης τις στρατιωτικές πτυχές των ειρηνευτικών επιχειρήσεων, όχι μόνο στην Αφρική αλλά οπουδήποτε στον κόσμο.
«Συγκεκριμένα, αυτά τα μέτρα βοήθειας θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού από τα κράτη μέλη της ΕΕ στις ένοπλες δυνάμεις τρίτου κράτους ή σε στρατιωτική επιχείρηση υπό την ηγεσία μιας ομάδας τρίτων κρατών» αναφέρει η Giovanna Maletta.
Η εισαγωγή αυτού του στοιχείου εξοπλισμού, στοχεύει στην ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ ως παρόχου ασφάλειας και, ενδεχομένως, στην εξουδετέρωση της επιρροής άλλων κρατών που έχουν αναπτύξει ισχυρότερους δεσμούς ασφαλείας στην Αφρική, όπως η Ρωσία και η Τουρκία.
Η χρήση της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης και οι έλεγχοι των εξαγωγών
Ο Eric G. Berman, Διευθυντής της Πρωτοβουλίας Safeguarding Security Sector Stockpiles αναφέρει ότι «η χρήση των κονδυλίων στο πλαίσιο του EPF, θα συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ μέσω αποφάσεων του Συμβουλίου της ΕΕ που θα προσδιορίζουν τον δικαιούχο, το πεδίο εφαρμογής και τη φύση των παρεχόμενων μέτρων βοήθειας».
Ειδικότερα, ο Eric G. Berman λέει ότι η χρήση του EPF θα περιλαμβάνει πιθανώς μεταφορές όπλων σε χώρες ή περιοχές που είναι εξ ορισμού εύθραυστες και επηρεάζονται από πολιτική αστάθεια και ένοπλες συγκρούσεις, στις οποίες συχνά εμπλέκονται διεθνιστικές τρομοκρατικές ομάδες ή ένοπλες ομάδες ανταρτών, που διεκδικούν τον έλεγχο των εθνικών εδαφών. Σε αυτά περιλαμβάνονται ενδεχομένως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ), το Μάλι, η Μοζαμβίκη και η Σομαλία, όπου η ΕΕ αναπτύσσει επί του παρόντος στρατιωτικές εκπαιδευτικές αποστολές.
Άλλοι πιθανοί αποδέκτες όπλων μπορεί να περιλαμβάνουν Στρατιωτικές επιχειρήσεις υπό την ηγεσία της Αφρικής που αναπτύχθηκαν, μεταξύ άλλων, στην περιοχή της λεκάνης της λίμνης Τσαντ , στην περιοχή Σαχέλ και στη Σομαλία, οι οποίες ήδη υποστηρίζονται οικονομικά από την ΕΕ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
«Πλάτες» Μπάιντεν στον Ζελένσκι - «Άμα η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία θα αντιδράσουμε αποφασιστικά»
Κίνδυνοι εκτροπής που δημιουργούνται από τις ενέργειες των ειρηνευτικών δυνάμεων
Έχει παρατηρηθεί, ότι στρατιωτικό υλικό έχει εκτραπεί λόγω ενεργειών που εφάρμοσαν οι ίδιες οι ειρηνευτικές δυνάμεις. Μερικές φορές, αυτές οι μεταφορές έγιναν σκόπιμα και μπορεί να προέκυψαν από στρατηγικές εκτιμήσεις που ελήφθησαν, όπως η βοήθεια ενός ένοπλου παράγοντα στη σύγκρουση για την επίτευξη ενός πολιτικού στόχου, όπως αναφέρεται ευρέως ότι συνέβη σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις στη Λιβερία, για παράδειγμα.
Ο κίνδυνος κακής χρήσης των παρεχόμενων όπλων
Υπάρχουν πρόσθετες ανησυχίες, σχετικά με την παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού στις δυνάμεις ασφαλείας σε τρίτα κράτη, που λειτουργούν σε εύθραυστα πλαίσια. Μία από τις βασικές ανησυχίες, είναι ο κίνδυνος κατάχρησης όπλων και η διευκόλυνση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Για παράδειγμα, περιπτώσεις δολοφονιών, σε παράνομες κρατήσεις, βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης, έχουν συμμετάσχει δυνάμεις ασφαλείας των χωρών όπως η Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και του Νίγηρα με αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Σάχελ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ελλάς-Γαλλία συμμαχία χάσει-κερδίσει ο Μακρόν-Το γεωπολιτικό γαλλικό πλάνο για την Ευρώπη με γερμανική γαρνιτούρα
Οι προκλήσεις είναι μπροστά
Όπως σημειώθηκε παραπάνω, η ίδρυση του EPF καθιστά την ΕΕ ικανή, για πρώτη φορά, να χρησιμοποιεί κοινά κονδύλια για την υποστήριξη της προμήθειας θανατηφόρου στρατιωτικού εξοπλισμού. Αυτή η απόφαση, συνάντησε κάποιο βαθμό σκεπτικισμού από τα κράτη μέλη της ΕΕ με παράδοση ουδετερότητας και κρίθηκε αμφιλεγόμενη από πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις.
«Παρά αυτές τις ανησυχίες, το EPF είναι πλέον πραγματικότητα. Εάν χρησιμοποιείται για την προμήθεια όπλων, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει να λάβουν όλα τα δυνατά μέτρα για να διασφαλίσουν, ότι η αξιολόγηση και ο μετριασμός των κινδύνων γίνονται διεξοδικά και ότι αυτού του είδους η επέμβαση δεν επιδεινώνει τα υπάρχοντα προβλήματα» αναφέρει η Giovanna Maletta.
«Για την επίτευξη αυτών των στόχων, η ΕΕ θα μπορούσε να εξαρτήσει την παροχή υποστήριξης στο πλαίσιο του EPF, από την εφαρμογή ισχυρότερων διασφαλίσεων και προτύπων για τον έλεγχο των όπλων, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της φυσικής ασφάλειας και της διαχείρισης των αποθεμάτων, από εκείνες που απαιτούν άλλοι προμηθευτές όπλων», αναφέρει ο Eric G. Berman.
Αυτά και άλλα θέματα, αποτελούν αντικείμενο ενός ερευνητικού προγράμματος που αναλαμβάνει επί του παρόντος το SIPRI, με στόχο να αναλύσει τη λειτουργία και το εύρος της συνιστώσας εξοπλισμού του EPF και τις κύριες προκλήσεις που θέτει από την άποψη του ελέγχου των εξαγωγών.
Με βάση την προηγούμενη και την τρέχουσα σχετική έρευνα, το SIPRI επιδιώκει τελικά να εντοπίσει τρόπους με τους οποίους μπορούν να μετριαστούν αυτοί οι κίνδυνοι και να προωθηθούν ενέργειες με άλλες σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ.
