Σε πολλά άρθρα μας έχουμε επισημάνει την αλλοπρόσαλλη και σε πολλά σημεία αντιφατική πολιτική του Ερντογάν, ιδιαίτερα σε σχέση με Ρωσία και ΝΑΤΟ.
Έρχεται σε αυτό το σημείο άρθρο-ανάλυση του Yörük Işık ο οποίος είναι γεωπολιτικός αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη, Διευθυντής του "Bosphorus Observer", συμβουλευτικής εταιρείας που αναλύει τη θαλάσσια δραστηριότητα στα Τουρκικά Στενά, να φωτίσει μια άγνωστη πτυχή του διπλού παιγνιδιού που παίζει η Τουρκία στη Μαύρη θάλασσα σε σχέση με ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Ουκρανία και Ρωσία.
Αναφέρει συγκεκριμένα:
"Όταν ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε τον Ουκρανό Πρόεδρο Volodymyr Zelenskyy πριν από 18 μήνες στο παλάτι Mariinsky σε μια λοφώδη όχθη του ποταμού Dnipro, χαιρέτησε την τιμητική φρουρά με το παραδοσιακό σύνθημα Slava Ukraini! («Δόξα στην Ουκρανία!»). Η τιμητική φρουρά ανταπέδωσε τη συνήθη απάντηση σε δευτερόλεπτα: «Δόξα στους Ήρωες!» Η αντίδραση της Ρωσίας ήταν μάλλον ακόμη πιο γρήγορη.
Κατά τις εναρκτήριες ομιλίες στην 76η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο Τούρκος πρόεδρος ήταν τόσο ξεκάθαρος όσο ποτέ όταν είπε: «Δίνουμε σημασία στην προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, την προσάρτηση της οποίας δεν αναγνωρίζουμε."
Και πάλι, η αντίδραση της Ρωσίας ήταν γρήγορη και δυσάρεστη. Φαίνεται ότι η δέσμευση της Τουρκίας στην Ουκρανία υπερτερεί της ανησυχίας της για την αντίδραση της Ρωσίας.
Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο φαίνονται, αφού 640 μίλια ακριβώς νότια του παλατιού Μαριίνσκι, ένα σκούρο μπλε φορτηγό πλοίο μήκους 450 ποδιών έπλεε στο Βόσπορο χωρίς να τραβήξει την προσοχή των ντόπιων που παρακολουθούν αδιάφορα τη θαλάσσια κυκλοφορία.
Αυτό που διαφοροποιεί αυτό το πλοίο, το "Laodicea", από άλλα πλοία στον Βόσπορο είναι ότι ανήκει στη "SYRIAMAR", την επίσημη ναυτιλιακή γραμμή της συριακής κυβέρνησης, η οποία επί του παρόντος τελεί υπό τις κυρώσεις του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ
Ποια είναι η SYRIAMAR;
Η SYRIAMAR εκμεταλλεύεται τρία πλοία, τα "Laodicea"," Finikia", and "Souria". Και τα τρία και η ίδια η SYRIAMAR ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ ως μέρος του δικτύου δημιουργίας εισοδήματος του Συριακού Αραβικού Στρατού (SAA) και της οικογένειας Άσαντ.
Πιο περίεργο από τον διαβόητο ιδιοκτήτη του, τα δεδομένα παρακολούθησης του πλοίου έχουν σβήσει εντελώς. Φαίνεται ότι το πλοίο μπήκε στη Μαύρη Θάλασσα πριν από εβδομάδες, εξαφανίστηκε εντελώς και τώρα αναχωρεί από τη Μαύρη Θάλασσα χωρίς κανένα σημάδι δραστηριότητας.
Ωστόσο, η προσεκτική ανάλυση των δεδομένων ναυτιλίας και φωτογραφίες από λιμάνια, ή με φόντο από τοπικό τηλεοπτικό κανάλι ειδήσεων και πιο πρόσφατα, από δορυφορικές εικόνες, εμφανίζει αυτά τα πλοία στα κατεχόμενα λιμάνια της Κριμαίας και της Αμπχαζίας.
Το πιο περίεργο είναι ότι αυτά τα πλοία συνεργάζονται σχεδόν αποκλειστικά με τουρκικά λιμάνια. Μεταφέρουν οικοδομικό υλικό από την Τουρκία στην Κριμαία και την Αμπχαζία και συνήθως φέρνουν πίσω σιτάρι ή παλιοσίδερα. Το εμπόριο παλιοσίδερων φαίνεται να γίνεται σε λιμάνια στον Κόλπο του Izmit, όπως το Hereke.
Όλο το εμπόριο γίνεται ανοιχτά με νόμιμες εταιρείες, μερικές φορές χρησιμοποιώντας τις ιδιόκτητες προβλήτες τους. Αν και το Τουρκικό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο εξέδωσε μια σαφή οδηγία ότι κανένα πλοίο δεν επιτρέπεται να αναχωρεί από τα τουρκικά λιμάνια προς τα κατεχόμενα ή να επιστρέψει στην Τουρκία από αυτά, υπάρχει συλλογική επιθυμία να αγνοηθεί η οδηγία και η τουρκική κυβέρνηση φαίνεται απρόθυμη να την εφαρμόσει, παρά τις υποσχέσεις στους Ουκρανούς και Γεωργιανούς ηγέτες.
Τι εξηγεί λοιπόν τη χρήση συριακών πλοίων; Καθώς γράφεται αυτό το άρθρο, η SAA, με την υποστήριξη της Ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, χτυπά τις θέσεις των Σύριων ανταρτών που υποστηρίζει η Τουρκία, ενώ την ίδια στιγμή η SYRIAMAR βγάζει χρήματα στην Τουρκία η οποία παίζει τον ρόλο του μεσάζοντα.
Ως αποτέλεσμα, το τουρκικό εμπόριο υποστηρίζει έναν στρατό με τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση βρίσκεται σε πόλεμο.
Επιπλέον, δεδομένων των νέων οδών διακίνησης ναρκωτικών που προέρχονται από τη Λατάκια, είναι πιθανό τα πλοία SYRIAMAR να εμπλέκονται σε παράνομες παράπλευρες δραστηριότητες, όπως ναρκωτικά ή εμπορία ανθρώπων, δεδομένου ότι κρύβουν τις θέσεις τους για μέρες και εβδομάδες κάθε φορά. Τα συριακά πλοία δεν είναι ούτε τα πρώτα ούτε τα μοναδικά πλοία που εκτελούν δρομολόγια από τουρκικά λιμάνια προς κατεχόμενες περιοχές.
Ένας συνδυασμός πλοίων με ρωσική και τουρκική σημαία εκτελούσε αυτές τις διαδρομές. Ωστόσο, οι δραστηριότητες των πλοίων SYRIAMAR είναι ίσως η πιο πολύχρωμη απεικόνιση των ασυνεπειών της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής τα τελευταία χρόνια.
Οι σκληρές τακτικές της Ρωσίας
Το 2008-09, η γεωργιανή ακτοφυλακή προσπάθησε να δημιουργήσει θαλάσσιο αποκλεισμό της Αμπχαζίας , ενεργώντας νηοψίες, επιθεωρώντας και κατάσχοντας πλοία που κατευθύνονταν προς την αποσχισθείσα δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένων των ρωσικών.
Μόνο το 2009, περισσότερα από 20 πλοία κατασχέθηκαν. Η απάντηση της Μόσχας ήταν να δημιουργήσει ένα τμήμα της Ακτοφυλακής της Συνοριακής Υπηρεσίας της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (FSB) στην Ochamchira της Αμπχαζίας, εξοπλισμένο με ταχύπλοα πλοία κλάσης Soboland Mangust και υποστηριζόμενη από πλοία του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας.
Λίγο αργότερα, η Γεωργία εγκατέλειψε τις προσπάθειες αποκλεισμού.
Περισσότερο από μια δεκαετία αργότερα, η Ρωσία χρησιμοποιεί παρόμοιες τακτικές, ενισχύοντας τη στρατιωτική της παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα και αναπτύσσοντας εκεί αποβατικά πλοία του Στόλου της Κασπίας.
Την ίδια ώρα, η Μόσχα ανακοίνωσε ότι από τις 24 Απριλίου έως τις 31 Οκτωβρίου τρία τμήματα της Μαύρης Θάλασσας θα είναι κλειστά για ξένα πολεμικά και μη εμπορικά πλοία λόγω ναυτικής άσκησης.
Η απαγόρευση δεν ισχύει για ξένα εμπορικά πλοία, αλλά ισχύει για πλοία και λιμενικά πλοία του ουκρανικού πολεμικού ναυτικού, με τα τελευταία να είναι κυρίως ρυμουλκά. Σφραγίζοντας ένα τμήμα της Μαύρης Θάλασσας κοντά στα στενά του Κερτς, η Ρωσία έκλεισε ουσιαστικά το στενό στο Ουκρανικό Ναυτικό, κατά παράβαση της διμερούς συμφωνίας του 2003 για τη χρήση του και της Αζοφικής Θάλασσας.
Σε απάντηση, στις 19 Αυγούστου, ο Πρόεδρος Zelenskyy ανακοίνωσε τα σχέδιά του για το 2035 για το Ναυτικό της Ουκρανίας, τα οποία περιλαμβάνουν τη δημιουργία υποδομής για την κατασκευή του ναυτικού της στόλου, συμπεριλαμβανομένων μικρών υποβρυχίων, κορβετών και μικρών οπλισμένων σκαφών.
Επιπλέον, η Ουκρανία θα αρχίσει να κατασκευάζει ναυτικές βάσεις, η πρώτη από τις οποίες θα είναι στο Μπερντιάνσκ, και ο Ζελένσκι ανέφερε συγκεκριμένα ότι θα εμπλακούν τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η Τουρκία.
Η κοντόφθαλμη πολιτική της Τουρκίας
Η επίσημη πολιτική της Τουρκίας υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και της Γεωργίας και πουλά UAV και πλοία στην Ουκρανία. Ελπίζοντας να αγοράσει κινητήρες τζετ, μπορεί επίσης να κάνει μια σημαντική επένδυση στην Motor Sich, τον κατασκευαστή κινητήρων με έδρα τη Ζαπορίζια.
Ωστόσο, το εμπόριο συνεχίζεται με τα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη της Αμπχαζίας και της Κριμαίας.
Επιτρέποντας αυτό το παράνομο εμπόριο, η Τουρκία υπονομεύει τόσο τη δική της αξιοπιστία όσο και την ασφάλεια των εμπορικών της εταίρων. Τα μεταφερόμενα αγαθά όχι μόνο βοηθούν στη σύνδεση των κατεχόμενων ζωνών με τη Ρωσία, αλλά το εμπόριο φέρνει επίσης σκληρό νόμισμα σε αυτές τις ζώνες, οι οποίες βρίσκονται εκτός του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.
Γιατί λοιπόν η Τουρκία βοηθά τη Ρωσία να εδραιώσει την παράνομη κατοχή της;
Τα βραχυπρόθεσμα κέρδη των τουρκικών εταιρειών από αυτό το εμπόριο πρέπει να εξεταστούν στο ευρύτερο πλαίσιο της Μαύρης Θάλασσας. Η Ρωσία έχει εισβάλει και στρατιωτικοποιήσει αυτές τις ζώνες, αναπτύσσοντας παράκτιες άμυνες K-300P Bastion-P ,ονομασία αναφοράς του ΝΑΤΟ SS-C-5 Stooge, οπλισμένες με αντιπλοϊκούς πυραύλους κρουζ P-800 Oniks. Αυτό καθιστά το Πολεμικό Ναυτικό της Ουκρανίας και τις ακτές της ,πρακτικά ολόκληρη την κεντρική Μαύρη Θάλασσα, υπό διαρκή στοχοποίηση
Ενώ η Ρωσία είναι απίθανο να επιστρέψει ποτέ στα αρχικά της σύνορα ή να αποδεχτεί την ανεξαρτησία των κατεχόμενων χωρών, το να επιτραπεί η κατοχή της να γίνει μόνιμη θα αλλάξει τη στρατιωτική και εμπορική ισορροπία στη Μαύρη Θάλασσα για τις επόμενες δεκαετίες. Και η χώρα με τα περισσότερα να χάσει από αυτό είναι η Τουρκία.
Η ανάγκη για περιφερειακή συνεργασία
Η ανάγκη να αποτραπεί η παράνομη ναυτιλία, καθώς και η διαμάχη για τα κρατικά σύνορα και τα αλιευτικά αποθέματα στην Αζοφική Θάλασσα, θα παραμείνουν επώδυνα σημεία στις σχέσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας για πολύ καιρό ακόμη.
Όλες οι χώρες της Μαύρης Θάλασσας, η Ουκρανία και η Γεωργία ειδικότερα, θα χρειαστούν προστασία από την αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία της Ρωσίας. Οι ενέργειες της Ρωσίας αποτελούν απειλή τόσο για τις υποδομές της Ουκρανίας στην Αζοφική Θάλασσα και τη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας όσο και για τις εμπορικές οδούς στα διεθνή ύδατα. Η μείωση αυτής της απειλής και η αποκατάσταση του δικαιώματος στην ελεύθερη θαλάσσια ναυσιπλοΐα είναι προς το συμφέρον της Ουκρανίας και άλλων χωρών της Μαύρης Θάλασσας, όπως η Βουλγαρία, η Γεωργία, η Ρουμανία και η Τουρκία.
Σήμερα, μια καταιγίδα ξεσπά πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα και σε αυτό το σημείο, το μόνο ερώτημα είναι πόσο δυνατή θα είναι.
Αντί να προσπαθεί να παίξει όλες τις πλευρές και να κερδίσει γρήγορα χρήματα επιτρέποντας την παράνομη ναυτιλία, η Τουρκία θα πρέπει να ηγηθεί της παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα προωθώντας μια μόνιμη ναυτική ομάδα και την αεροπορική αστυνόμευση παρόμοια με τις χώρες της Βαλτικής."
Η Τουρκία όμως όπως πάντα αρέσκεται να παίζει σε διπλό ταμπλό