Το Αζερμπαϊτζάν και το Ιράν έχουν εγκλωβιστεί σε έναν πόλεμο λέξεων αφού πραγματοποίησαν στρατιωτικές ασκήσεις επίδειξης ισχύος δίπλα στα κοινά σύνορά τους τις τελευταίες εβδομάδες.
Οποιαδήποτε απότομη στρατιωτική κλιμάκωση κινδυνεύει να προσελκύσει την Τουρκία, είπε ο Hamidreza Azizi, του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών σχέσεων και Ασφαλείας (SWP).
Ο Azizi είπε ότι οι πιθανότητες να ξεσπάσουν στρατιωτικές εχθροπραξίες μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Ιράν παραμένουν χαμηλές, αλλά οι διαρκείς εντάσεις μετά τον πόλεμο του περασμένου έτους μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στην αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ξαναβγαίνουν στην επιφάνεια.
Μεγάλο μέρος της οργής του Ιράν απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν περιστρέφεται γύρω από την κράτηση Ιρανών φορτηγατζήδων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη διακοπή του εμπορίου τους με την Αρμενία.
Οι ιρανοί στρατιωτικοί και πολιτικοί αξιωματούχοι υπογραμμίζουν την αμυντική τους στάση απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν τις τελευταίες ημέρες, επισημαίνοντας τη στενή στρατιωτική σχέση του Αζερμπαϊτζάν με τον κύριο αντίπαλό της χώρας τους, το Ισραήλ.
Πριν και κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών ασκήσεων στα βορειοδυτικά, ιρανοί πολιτικοί και στρατιωτικοί, συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Χαμενεΐ, προειδοποίησαν ότι η παρουσία εξωτερικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Νότιο Καύκασο είναι απαράδεκτη για την Τεχεράνη.
Η ενισχυμένη θέση της Τουρκίας στον Νότιο Καύκασο, ενισχυμένη από την αυξημένη στρατιωτική υποστήριξη προς το Αζερμπαϊτζάν, δεν έχει ξεφύγει από τις ανησυχίες του Ιράν, δήλωσε ο Azizi. Παρά τις υποσχέσεις περιφερειακής οικονομικής συνεργασίας που θα περιελάμβανε το Ιράν, οι τουρκικές εταιρείες ανέλαβαν τη μερίδα του λέοντος των έργων ανοικοδόμησης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αφήνοντας την Τεχεράνη στα κρύα του λουτρού
Εν όψει των στρατιωτικών ασκήσεων του Ιράν , η Τουρκία συμμετείχε μαζί με το Αζερμπαϊτζάν και το Πακιστάν σε στρατιωτικές της ασκήσεις που διεξήχθησαν στο έδαφος των Αζέρων
Ο Azizi λέει ότι οι στρατιωτικές ασκήσεις «δεν βοηθούν στη σταθερότητα στην περιοχή», αφού από την πλευρά του Ιράν η συμμετοχή των Πακιστανικών στρατευμάτων θα μπορούσε να θεωρηθεί ως πρόδρομος στην πρόσκληση άλλων εξωτερικών δυνάμεων στην περιοχή.
Το Ιράν θεωρεί ότι η ανάμειξη της Τουρκίας και του Πακιστάν παραβιάζει τη δέσμευση του Αζερμπαϊτζάν στο διεθνές δίκαιο για την Κασπία Θάλασσα που απαγορεύει τις στρατιωτικές δραστηριότητες από μη παραλιακά κράτη, είπε.
Ο Azizi είπε ότι το Ιράν δεν τοποθετεί την Τουρκία στο ίδιο επίπεδο με το Ισραήλ ως απειλή για την ασφάλεια και ότι οι στενοί δεσμοί του με το Αζερμπαϊτζάν δεν είναι κάτι καινούργιο.
Ωστόσο, υποστηρίζει ότι ο ανταγωνισμός με την Τουρκία παίρνει μια ευρύτερη στρατηγική διάσταση και το Ιράν βλέπει την Άγκυρα να κατέχει ισχυρότερη θέση σε περιφερειακό επίπεδο μετά τον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο Azizi λέει ότι οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να χρησιμεύσει ως διαδρομή διέλευσης για το εμπόριο Ανατολής-Δύσης μέσω έργων όπως η κινεζική πρωτοβουλία One Belt One Road την έθεσε σε άμεσο ανταγωνισμό με το συμφέρον του Ιράν να παίξει παρόμοιο ρόλο.
Η ώθηση της Άγκυρας για ενεργειακή συνεργασία στην Κασπία Θάλασσα, μαζί με το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν, για την εκπλήρωση των μακροχρόνιων φιλοδοξιών για ανάπτυξη του ρόλου διαμετακόμισης φυσικού αερίου στην Ευρώπη, προσκρούει επίσης στα Ιρανικά συμφέροντα
Για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες του στον Νότιο Καύκασο, το Ιράν στράφηκε πρόσφατα στη Ρωσία για διπλωματική υποστήριξη. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν ταξίδεψε στη Μόσχα για να εγείρει ανησυχίες σχετικά με αυτό που φοβάται η Τεχεράνη ότι τυχόν μεταβαλλόμενη γεωπολιτική κατάσταση στο Νότιο Καύκασο θα συνιστά απειλή για αυτό
Μετά τη συνάντηση, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επιβεβαίωσε τη σημασία της μορφής 3+3 που περιλαμβάνει τις χώρες του Νοτίου Καυκάσου, καθώς και την Τουρκία και το Ιράν, αλλά πρόσθεσε ότι η Μόσχα ήταν «αντίθετη με την ανάπτυξη στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή ή τη διεξαγωγή οποιεσδήποτε ασκήσεις προκλητικού χαρακτήρα »χωρίς να κατονομάσει καμία χώρα.
Ο Azizi είπε ότι το Ιράν ήταν επίσης προσεκτικό να μην αναφερθεί συγκεκριμένα στον ρόλο της Τουρκίας, θεωρώντας ότι η στήριξη στη Ρωσία ήταν ο «μόνος τρόπος» για την Τεχεράνη να ασκήσει επιρροή στον Καύκασο.
Η Τουρκία δεσμεύεται από την Διακήρυξη της Σούσα
Υπενθυμίζουμε ότι στις 15 Ιουνίου , ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο ομόλογός του Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, υπέγραψαν τη "Διακήρυξη της Σούσα", η οποία έχει σημαντικές επιπτώσεις για την στάση της Τουρκίας σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής Ιράν-Αζερμπαϊτζάν.
Η εν λόγω Διακήρυξη περιγράφει κοινές προσπάθειες για την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και επιβάλλει κοινή δράση σε περίπτωση επιθετικότητας τρίτων κατά της ανεξαρτησίας ή της κυριαρχίας ενός από τα μέρη.
Συνεπώς ο Ερντογάν υποχρεούται να στηρίξει στρατιωτικά τον φίλο του Αλίγιεφ.
