Η αποτυχία διεξαγωγής προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών στη Λιβύη στις 24 Δεκεμβρίου, θα μπορούσε να ανανεώσει τη σύγκρουση και να ''ακρωτηριάσει'' τις προσπάθειες να ενωθεί η χώρα, μετά από μια δεκαετία αναταραχής και συγκρούσεων, δήλωσε ο ειδικός απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών Γιαν Κούμπις.
Ο Κούμπις είπε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ότι «η ματαίωση της προσπάθειας για εκλογές στη χώρα θα είναι για πολλούς ένα σήμα ότι η βία είναι ο μόνος δρόμος προς την εξουσία».
Οι ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ επέφεραν κατάπαυση του πυρός τον περασμένο Οκτώβριο μεταξύ του Στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ στα ανατολικά της Λιβύης και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) στα δυτικά και εγκατέστησαν μια προσωρινή κυβέρνηση που αναμένεται να ηγηθεί της χώρας μέχρι τις εκλογές του Δεκεμβρίου ·
Ωστόσο, το λιβυκό κοινοβούλιο απέτυχε να οριστικοποιήσει ένα νομικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας.
Ο Κούμπις είπε ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων υιοθέτησε τον προεδρικό εκλογικό νόμο και του είπαν ότι βρίσκεται σε διαδικασία οριστικοποίησης του εκλογικού νόμου για βουλευτικές εκλογές.
Είπε ότι το Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας, ένα εκτελεστικό όργανο που μεταξύ άλλων καθηκόντων που έχει, προτείνει εκλογικούς νόμους, κατήγγειλε ότι ο προεδρικός εκλογικός νόμος εγκρίθηκε χωρίς διαβούλευση με τα μέλη του.
«Η χώρα και ο λαός της χρειάζονται πλήρη σαφήνεια ότι οι εκλογές πρόκειται να γίνουν στις 24 Δεκεμβρίου», δήλωσε ο Κούμπις σε συνέντευξη του, συμπληρώνοντας:
«Η υπάρχουσα αβεβαιότητα δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για ορισμένους να χειριστούν την κατάσταση ενάντια στην πολιτική μετάβαση, τρέφοντας τις υπάρχουσες εντάσεις στις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών λιβυκών θεσμών και αρχών».
Τόνισε ότι η διεξαγωγή εκλογών, «ακόμη και σε λιγότερο από ιδανική κατάσταση, και με όλες τις ατέλειες, προκλήσεις και κινδύνους, είναι πολύ πιο επιθυμητές από την μη διεξαγωγή εκλογών, καθώς αυτό θα μπορούσε να προωθήσει μόνο τον διχασμό, την αστάθεια και τις συγκρούσεις».
Πολλά μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας ζήτησαν επίσης να διεξαχθούν εκλογές στις 24 Δεκεμβρίου, ημερομηνία που αποφασίστηκε από το Λιβυκό Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου, ένα 75μελές όργανο από όλα τα κοινωνικά στρώματα, και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Ο πρέσβης της Γαλλίας στον ΟΗΕ Νικολά Ντε Ριβιέρ κάλεσε όλους τους ηγέτες της Λιβύης «να αναλάβουν τις ευθύνες τους για να ολοκληρώσουν αυτή τη διαδικασία εγκαίρως και να ανταποκριθούν στην πρόκληση», λέγοντας: «Η Γαλλία θα υποστηρίξει κάθε απόφαση της Λιβύης που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη για τη διευκρίνιση της νομικής βάσης για τη διεξαγωγή των εκλογών».
Ο αναπληρωτής πρεσβευτής των ΗΠΑ Τζέφρι Ντε Λαουρέντις δήλωσε: «Τα μέρη πρέπει να συμφωνήσουν επειγόντως σε ένα συνταγματικό και νομικό πλαίσιο για τις εκλογές»., συμπληρώνοντας ότι " καταβάλλουν τις μέγιστες προσπάθειες για την εξασφάλιση ευρείας συναίνεσης."
Ο Κούμπις προέτρεψε τους αντιπάλους της Λιβύης «να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να εξασφαλίσουν χωρίς αποκλεισμούς, ελεύθερες και δίκαιες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, οι οποίες θα θεωρηθούν ως το ουσιαστικό βήμα για την περαιτέρω σταθεροποίηση και ενοποίηση της Λιβύης».
Είπε ότι περισσότεροι από 500.000 νέοι ψηφοφόροι έχουν εγγραφεί πρόσφατα, ανεβάζοντας το σύνολο σε πάνω από 2,8 εκατομμύρια ,το 40% εξ αυτών είναι γυναίκες. Οι περισσότεροι νέοι ψηφοφόροι είναι κάτω των 30 ετών, είπε, «μια σαφής απόδειξη της προθυμίας της νέας γενιάς να συμμετάσχει στον καθορισμό της τύχης της χώρας τους μέσω μιας δημοκρατικής διαδικασίας».
Ο Κούμπις είπε ότι η Λιβύη πρέπει να προχωρήσει «πέρα από την κατάσταση της παράλυσης της διαρκούς κρίσης και των συγκρούσεων και της πολυετούς μετάβασης» για να οικοδομήσει μια ενωμένη, σταθερή και ασφαλή χώρα που μπορεί να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη.
Τόνισε ότι οι εκλογές είναι «μια αναγκαιότητα πολιτικής και ασφάλειας που διασφαλίζει τη συνέχιση των θετικών εξελίξεων που επιτεύχθηκαν στη Λιβύη από τον Οκτώβριο του 2020».
Η κατάπαυση πυρός του Οκτωβρίου συνεχίζει να ισχύει, είπε ο Κούμπις, αλλά η συνεχιζόμενη παρουσία μισθοφόρων, ξένων μαχητών και ξένων δυνάμεων που υποτίθεται ότι θα αποχωρούσαν σύμφωνα με τις διατάξεις της «παραμένει αιτία σοβαρής ανησυχίας για τη Λιβύη και τη διεθνή κοινότητα».
Για να υποστηρίξει την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, ο Κούμπις είπε ότι τα Ηνωμένα Έθνη συνεχίζουν τις προετοιμασίες για την ανάπτυξη της πρώτης ομάδας 10 οθονών παρακολούθησης κατάπαυσης του πυρός των Ηνωμένων Εθνών και του προσωπικού υποστήριξης «τις επόμενες ημέρες».
Λίγο περισσότερο από 100 ημέρες μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ προέτρεψε όλες τις χώρες και τις περιφερειακές οργανώσεις να στείλουν παρατηρητές εκλογών «προκειμένου να διασφαλιστεί η ακεραιότητα και η αξιοπιστία της εκλογικής διαδικασίας και η αποδοχή των αποτελεσμάτων».
Η Λιβύη, όπου ζουν περίπου 7 εκατομμύρια άνθρωποι, έχει κάνει πρόχειρα βήματα από το περασμένο καλοκαίρι για να τερματίσει μια δεκαετία βίαιου κατακερματισμού που προκλήθηκε αρχικά από την ανατροπή του δικτάτορα Μουάμαρ Καντάφι το 2011.
Παράλληλες πολιτικές διαπραγματεύσεις εγκατέστησαν μια μεταβατική κυβέρνηση που έχει ως αποστολή να οδηγήσει τη χώρα σε εθνικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στις 24 Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, παρά τους μήνες σχετικής ειρήνης, οι Λίβυοι εξακολουθούν να διαφωνούν για το πότε πρέπει να διεξαχθούν οι εκλογές, ποιες εκλογές και σε ποια νομική βάση.
Η Λιβύη είναι χωρίς σύνταγμα από τότε που ο Καντάφι το κατάργησε το 1969.
Οι 75 αντιπρόσωποι που επιλέχθηκαν από τον ΟΗΕ για να καθοδηγήσουν την πολιτική μετάβαση δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει στη συνταγματική βάση για τις εκλογές του Δεκεμβρίου.
Ο αποσταθεροποιητικός ρόλος της Τουρκίας
Η πρόσφατη δήλωση κόλαφος κατά της Τουρκίας του Αραβικού Συνδέσμου με την οποία καλούν τα τουρκικά στρατεύματα να αποχωρήσουν από τη Λιβύη και τη Συρία, καθώς και η αταλάντευτη θέση της Αιγύπτου για αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων από τη Λιβύη στις πρόσφατες συζητήσεις αξιωματούχων Τουρκίας-Αιγύπτου, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια διπλωματικών κινήσεων και ελιγμών του Εντογάν, πάνω στο θέμα αυτό.
Είναι βέβαιο ότι ο Ερντογάν θα εντείνει τις προσπάθειες του στο συγκεκριμένο θέμα, αν και εκτίμηση μας είναι ότι δεν θα πετύχει τίποτε ουσιαστικό.
Από την άλλη φαίνεται ότι η Τουρκία έχει ενεργοποιήσει τους πολιτικούς και στρατιωτικούς υποστηρικτές της στη Λιβύη, προκειμένου αν δεν πετύχει την διεθνή αποδοχή της παραμονής των στρατευμάτων της και των μισθοφόρων της στη χώρα, να οδηγήσει την κατάσταση σε αναβολή διεξαγωγής των εκλογών και στη συνέχεια είτε σε επανάληψη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, είτε σε τριχοτόμηση της χώρας, η οποία πλέον θα αποτελείται από το Δυτικό, το νότιο και το ανατολικό κρατίδιο ενοποιημένα σε μια χαλαρή Ομοσπονδία.
Το πρόβλημα με τους Τούρκους ωστόσο αναφορικά με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο θα έχει επιλυθεί μόνο κατά το ήμισυ, σε όποια των παραπάνω δύο εξελίξεων διασφαλίζοντας μόνο την παραμονή των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων και την αεροπορική και ναυτική βάση στο δυτικό κρατίδιο της χώρας
Δεν θα εξασφαλίζεται όμως η επιβίωση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, αφού για την υποτιθέμενη οριοθέτηση του ελήφθησαν υπόψιν οι ανατολικές ακτές της χώρας πέριξ του Τομπρούκ, οι οποίες θα περιέλθουν στο ανατολικό κρατίδιο στο οποίο κυριαρχεί ο Στρατάρχης Χαφτάρ, ο οποίος είναι εχθρός της Τουρκίας, υποστηριζόμενος από την Αίγυπτο
