Οι Ταλιμπάν κατέλαβαν το Αφγανιστάν και ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας το περασμένο Σαββατοκύριακο, δύο εβδομάδες πριν από την προγραμματισμένη αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη χώρα.
Μετά τη στρατιωτική τους νίκη, δήλωσαν ότι προσβλέπουν στη δημιουργία καλών σχέσεων με τη «μεγάλη ισλαμική, αδελφική χώρα, την Τουρκία».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Νέα πρόσκληση των Ταλιμπάν στον Ερντογάν: «Μας προσφέρουν τη λειτουργία του αεροδρομίου της Καμπούλ»
Τα τουρκικά "παιχνίδια"
Η Τουρκία η οποία διατήρησε έναν ήπιο, ήρεμο στρατιωτικό ρόλο στο Αφγανιστάν, με περίπου 500 στρατιώτες στη χώρα, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, διαπραγματευόταν με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να συνεχίσει τη λειτουργία του αεροδρομίου της Καμπούλ και να παρέχει ασφάλεια εκεί.
Τώρα, η Άγκυρα έχει κάνει την ίδια ακριβώς πρόταση και στους Ταλιμπάν, όσον αφορά το αεροδρόμιο της Καμπούλ, θέτοντας το πρόσχημα πως θα τους βοηθήσει αυτό, να αποκτήσουν διεθνή νομιμότητα.
Η Sarah White, ανώτερη ερευνητική αναλύτρια στο Ινστιτούτο Lexington, αναφέρει σε άρθρο της, πως η κυριαρχία των Ταλιμπάν θέτει σε κίνδυνο την Τουρκία και την περιοχή στο άμεσο μέλλον. Τα κυριότερα σημεία στο άρθρο της είναι τα ακόλουθα:
1. "Η κατάληψη της Καμπούλ από τους Ταλιμπάν έχει ρίξει το μέλλον του Αφγανιστάν σε έναν κόσμο χάους και αβεβαιότητας, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει αποσταθεροποιήσει το γεωπολιτικό status quo στη Νοτιοδυτική Ασία, με συνέπειες που θα αντηχoύν για δεκαετίες''.
2. ''Η κυριαρχία των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ασφάλεια και στην περιοχή της Μεσογείου. Λίγο μετά την πτώση της Καμπούλ, η Τουρκία, σύμμαχος του ΝΑΤΟ, έκανε μια σειρά δημόσιων δηλώσεων χαιρετίζοντας την επιστροφή των Ταλιμπάν''.
Σε συνέντευξη Τύπου στην Ιορδανία, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «συνεχίζουμε τον διάλογο με όλες τις πλευρές, συμπεριλαμβανομένων των Ταλιμπάν». Πρόσθεσε ότι η Τουρκία βλέπει τα μηνύματα που έστειλε η εξτρεμιστική ομάδα από τότε που έλαβε τον έλεγχο της Καμπούλ χαρακτηρίζοντας τα ως πολύ θετικά.
Αλλά φαίνεται επίσης ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι έτοιμος να προσφέρει κάτι περισσότερο από ρητορική υποστήριξη στους Ταλιμπάν ενώ ταυτόχρονα "παίζει" και με τις δύο πλευρές.
Ανώνυμες πηγές εντός της τουρκικής κυβέρνησης δήλωσαν στο Reuters, ότι ενώ η Τουρκία απέσυρε τις δυνάμεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ που φυλάσσουν το αεροδρόμιο της Καμπούλ, μια κίνηση που έγινε κατόπιν απαιτήσεως των Ταλιμπάν , εντούτοις δηλώνει έτοιμη να παράσχει στρατεύματα για να υποστηρίξει τους Ταλιμπάν εάν το ζητήσουν.
Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επρόκειτο να οριστικοποιήσουν την αποχώρησή τους από τη χώρα, η Τουρκία αρχικά σχεδίαζε να κρατήσει 600 στρατιώτες εκεί για να φυλάξουν και να λειτουργήσουν το αεροδρόμιο εν μέσω του χάους που επρόκειτο να ακολουθήσει μετά την αποχώρηση των υπόλοιπων δυνάμεων του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, η πραγματικότητα της κατάστασης και κυρίως η απαίτηση των Ταλιμπάν ήταν εκείνη που ανάγκασε την Άγκυρα να αποχωρήσει, και σε συνέχεια έπραξαν αναλόγως και άλλα συμμαχικά στρατεύματα.
«Σε αυτό το στάδιο, η διαδικασία ανάληψης τουρκικών στρατιωτών από τον αερολιμένα σταμάτησε αυτόματα», δήλωσε μία από τις πηγές που μίλησε στο Reuters. «Ωστόσο, σε περίπτωση που οι Ταλιμπάν ζητήσουν τεχνική υποστήριξη, η Τουρκία μπορεί να παρέχει ασφάλεια και τεχνική υποστήριξη στο αεροδρόμιο».
Τουρκία-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ
Στην αρχή ο Ερντογάν επέκρινε την άνοδο των Ταλιμπάν στην Καμπούλ, και θεώρησε την αποστολή του αεροδρομίου ως προσφορά ''ειρήνης'' στους συμμάχους του ΝΑΤΟ, βλέποντας το ως ευκαιρία για να καλυτερεύσει τις σχέσεις του κυρίως με τις ΗΠΑ.
Πράγματι, απαιτείται βελτίωση της σχέσης της Τουρκίας με την υπόλοιπη συμμαχία, που δεν διανύουν και τις καλύτερες ημέρες και στιγμές τους.
Μπορούμε μεταξύ άλλων να αναφέρουμε το εξής περιστατικό. Τα τουρκικά σκάφη παρενόχλησαν ένα γαλλικό, κατά τη διάρκεια μιας τακτικής επιθεώρησης ενός τρίτου σκάφους στη Μεσόγειο τον Ιούνιο του 2020. Πιθανό κίνητρο ήταν η στρατιωτική υποστήριξη της Γαλλίας στην Κύπρο, τα κυρίαρχα νερά της οποίας η Τουρκία έχει παραβιάσει κατά την εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το περιστατικό οδήγησε στην απόσυρση της Γαλλίας από την αποστολή του ΝΑΤΟ στην Επιχείρηση "Sea Guardian".
Η συμπεριφορά της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια, φάνηκε να υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση Ερντογάν απορρίπτει τη συμμαχία υπέρ πιο αυταρχικών διαμεσολαβητών εξουσίας στην περιοχή της που ευθυγραμμίζονται με τις αντιδημοκρατικές τάσεις του Ερντογάν.
Συγκεκριμένα το 2017, η κυβέρνηση Ερντογάν αγόρασε αντιαεροπορικούς πυραύλους S-400 από τη Ρωσία, με αποτέλεσμα την απόρριψη της Τουρκίας από τον συνασπισμό χωρών που μετέχουν στο πρόγραμμα του μαχητικού F-35.
Μάλιστα μετά την αγορά, η σχέση του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν έγινε όλο και πιο στενή.
Μετά από μια πρόσφατη επικοινωνία μεταξύ Ερντογάν και Πούτιν, το γραφείο του Ερντογάν εξέδωσε δήλωση επιβεβαιώνοντας την κοινή δέσμευση Ρωσίας και Τουρκίας να αναγνωρίσουν και να δημιουργήσουν δεσμούς με τους Ταλιμπάν «σταδιακά».
«Ο πρόεδρος Ερντογάν και ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν συμφώνησαν να συντονίσουν τη σχέση που πρόκειται να αναπτυχθεί με την κυβέρνηση που θα δημιουργηθεί στο Αφγανιστάν την προσεχή περίοδο», αναφέρεται. Η δήλωση επιβεβαίωσε επίσης την προθυμία της Τουρκίας να επαναλάβει τις δραστηριότητές της στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.
Κίνδυνος για τη Μεσόγειο
Η προσπάθεια του Ερντογάν για συνεργασία με τους Ταλιμπάν, είναι ότι χειρότερο για τους συμμάχους της .
Ο κίνδυνος για την υπόλοιπη συμμαχία ειδικά στη Μεσόγειο, θα αυξηθεί στο επικείμενο μέλλον. Η σιωπηρή άδεια από την Άγκυρα θα μπορούσε να δώσει στους εξτρεμιστές ένα ταχύτερο κανάλι για να στοχεύσουν μέρη, όπου οι επιθέσεις ήταν σπάνιες ή ανύπαρκτες προηγουμένως.
Η ισχυρότερη ένδειξη για αυτό, είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση Ερντογάν έχει κλείσει τα μάτια σε εξτρεμιστικές δραστηριότητες στα σύνορά της και στη γύρω περιοχή, θεωρώντας την παρουσία τους ωφέλιμη για τα συμφέροντα της Τουρκίας, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει τους Κούρδους συμμάχους του ΝΑΤΟ στον αγώνα τους κατά του ISIS.
Με τους Ταλιμπάν να ελέγχουν για άλλη μια φορά το Αφγανιστάν, αυτές οι εξτρεμιστικές ομάδες πιθανότατα θα βρουν καταφύγιο εκεί, όπως βρήκαν πριν από είκοσι χρόνια.
Εάν αυτό αποδειχθεί, η κυβέρνηση Ερντογάν μπορεί ομοίως να θεωρήσει τη διακυβέρνηση των Ταλιμπάν ως ενίσχυση των ευνοϊκών πολιτικών συνθηκών για την Άγκυρα.
Αλλά η επιστροφή των Ταλιμπάν δεν κάνει την Τουρκία ασφαλέστερη. Ενώ η Τουρκία χαιρετίζει την αλλαγή τώρα, η Άγκυρα θέτει τον εαυτό της σε κίνδυνο στο μέλλον.
Υπενθυμίζουμε ότι κατά τη διάρκεια της κατοχής του Αφγανιστάν από τις ΗΠΑ και των συμμάχων, τρομοκρατικές επιθέσεις έχουν πραγματοποιηθεί τόσο σε αγροτικές περιοχές της χώρας όσο και στην πρωτεύουσα και την Κωνσταντινούπολη.
Ούτε η ύπαρξη των Ηνωμένων Πολιτειών εκτός εικόνας δεν θέτει σε θέση την Τουρκία να ασκεί μεγαλύτερη επιρροή στη Μεσόγειο ή την ευρύτερη Μέση Ανατολή, αν και μπορεί να αισθάνεται ότι μπορεί να κλιμακώσει την επιθετικότητά της εναντίον συμμάχων όπως η Ελλάδα και η Κύπρος σε μια προσπάθεια να αναδειχθεί περιφερειακός πόλος ισχύος
Ενώ θεωρείται ότι η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν θα επωφεληθούν από νέες ευκαιρίες για να επεκτείνουν την επιρροή τους στο εξωτερικό μετά την πλήρη αποχώρηση των ΗΠΑ, τα ανταποδοτικά οφέλη αυτών είναι αβέβαια και πιθανόν να κοστίσουν.
Ο απρόβλεπτος χαρακτήρας των Ταλιμπάν καθιστά αδύνατο να εγγυηθεί οποιοδήποτε όφελος για χώρες όπως η Τουρκία, η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν."
