Η επέλαση των Ταλιμπάν συνεχίζεται. Το τελευταίο προπύργιο της κυβέρνησης του Αφγανιστάν -η πρωτεύουσα Καμπούλ- μετράει μέρες για να πέσει στα χέρια τους. Τη στιγμή, μάλιστα, που οι Δυτικοί παρακολουθούν με αμηχανία την περιδίνηση της χώρας στο χάος, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μοιάζει αποφασισμένος να κεφαλαιοποιήσει την κατάσταση, επιδιώκοντας διαύλους επικοινωνίας με τους ισλαμιστές μαχητές. Αντιθέτως, δεκάδες χιλιάδες πολίτες εγκαταλείπουν τον τόπο τους. Πολλοί από αυτούς μετακινήθηκαν με τα παιδιά και τα ελάχιστα υπάρχοντά τους στην Καμπούλ, όπου και κοιμούνται στους δρόμους. Τί μέλλει γενέσθαι στην πολύπαθη χώρα του Αφγανιστάν, στην ετοιμόρροπη αφγανική κυβέρνηση, αλλά και στο εξτρεμιστικό ισλαμικό κίνημα βγαλμένο από τα σπλάχνα της πολεμικής παράδοσης του Αφγανιστάν;
Η ενδυνάμωση των Ταλιμπάν δεν έγινε από τη μία ημέρα στην άλλη. Οι ΗΠΑ και άλλα ξένα στρατεύματα αποσύρθηκαν μετά από 20 χρόνια στρατιωτικών επιχειρήσεων στην περιοχή. Κατά πολλούς, η φυγή τους θυμίζει αυτή από την Ινδοκίνα το 1973. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η επί δύο δεκαετίες παρουσία τους και η προσπάθειά τους να εδραιώσουν ένα δυτικότροπο καθεστώς, στέφτηκε από παταγώδη αποτυχία. Αποδεικνύεται ότι απλά επρόκειτο για μία δαπανηρή (οι ΗΠΑ ξόδεψαν πάνω από 2 τρισ. δολάρια και άλλα 2 τρισ. σε τόκους μέχρι το 2030) και αντιδημοφιλή κατοχή. Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές, είχαν συνειδητοποιήσει εδώ και χρόνια πως η Ουάσινγκτον είχε πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει την χώρα, ακόμα και επί διακυβέρνησης Τραμπ.
Οι σημερινές επικριτικές δηλώσεις του πρώην προέδρου ότι ο διάδοχός του «παραδίδει την χώρα στο χάος» αποτελούν την ύψιστη υποκρισία, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο Τζο Μπιντεν απλά συνεχίζει την πολιτική του προκατόχου του! Έτσι, η ανακοίνωση του προέδρου Μπάιντεν στα μέσα Απριλίου για τον τερματισμό του «μακρύτερου πολέμου της Αμερικής» με πλήρη απόσυρση έως τις 11 Σεπτεμβρίου δεν προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση. Αντιθέτως, βρήκε τους Ταλιμπάν αποφασισμένους και επιχειρησιακά έτοιμους να εκπληρώσουν το βασικό σκοπό τους: να ανακαταλάβουν την εξουσία. Για του λόγου το αληθές, ξεκίνησαν την επίθεσή τους, υπερδιπλασιάζοντας τον αριθμό των περιοχών που ελέγχουν, από 73 σε 221. Ακόμα, όμως, και όσο οι Αμερικανοί παρέμεναν εκεί, αποτελούσε κοινό μυστικό ότι οι Ταλιμπάν καραδοκούσαν.
Υποχωρούσαν, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσπούσαν τον έλεγχο κάποιας εδαφικής έκτασης, αλλά περίμεναν υπομονετικά πότε αυτοί θα αφήσουν ξανά το πεδίο ελεύθερο.Εξάλλου, η τακτική των αμερικανικών δυνάμεων επέβαλε τον όλο και μεγαλύτερο περιορισμό των επιχειρήσεων, αφήνοντας εξοπλισμένα drones να περιπολούν περιοχές, σ’ ένα πόλεμο χαμηλής έντασης. Ένας ακόμα παράγοντας που διατήρησε «ζωντανούς» τους Ταλιμπάν, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν οι στενές σχέσεις τους με τις διάφορες τοπικές φυλές τόσο στο Αφγανιστάν, όσο και στο δυτικό Πακιστάν. Η ηγεσία τους παρέμεινε όλα αυτά τα χρόνια προστατευμένη εκεί, ενώ οι νεότεροι μαχητές συγκέντρωναν τους 50.000-60.000 ένοπλους και οπαδούς μερικής απασχόλησης που έχουν σήμερα. Έτσι εξηγείται ότι αμέσως μετά την αποχώρηση και των τελευταίων Αμερικανών, τουλάχιστον το ένα τρίτο των επαρχιών του Αφγανιστάν έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν.
Όσοι, μάλιστα, συνεργάστηκαν με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο με τις ΗΠΑ και την κυβέρνηση της Καμπούλ βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Η αφγανική κυβέρνηση παρακολουθεί τις εξελίξεις μουδιασμένη. Αποδείχθηκε ότι δεν είναι σε θέση να επανακαταλάβει την στρατηγικής σημασίας επαρχιακή πρωτεύουσα της Καλά-ι-Νάου από τους Ταλιμπάν, ούτε να καλύψει το κενό από την αποχώρηση των Αμερικανών. Πρόκειται για μία κυβέρνηση που στερείται στρατηγικής και ηγεσίας. Οι κοντινές χώρες ανησυχούν σοβαρά. Η Ρωσία επίσης παρακολουθεί τις εξελίξεις με ιδιαίτερη ανησυχία. Η Κίνα επιθυμεί να «βάλει πόδι» στην χώρα, με το πρόσχημα την ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν. Ο Ταγίπ Ερντογάν επίσης είναι από αυτούς που βλέπουν μία ευκαιρία, ελπίζοντας σε μία παρασκηνιακή συμφωνία Τουρκίας και Ταλιμπάν. Οι τελευταίοι είναι και αυτοί που μοιάζουν να γνωρίζουν τι ακριβώς θέλουν και πώς θα το επιτύχουν: να συνεχίσουν την πολεμική τους προέλαση, μέχρι να φτάσουν στην ολοκληρωτική κατάληψη της εξουσίας.
