Στο πλαίσιο της κλιμακούμενης βίας στη Λιβύη, η συμμαχική σχέση μεταξύ του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ και του προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ ενισχύθηκε, ενώ Ελλάδα και η Κύπρος επανέλαβαν πρόσφατα τις επίσημες διπλωματικές τους σχέσεις με τη συριακή κυβέρνηση.
Από γεωπολιτική άποψη, οι αυξανόμενοι δεσμοί μεταξύ της Βουλής των Αντιπροσώπων που εδρεύει στο Τομπρούκ της Λιβύης, της Αθήνας, της Λευκωσίας και της Δαμασκού, είναι ίσως καλύτερα κατανοητές στο πλαίσιο ενός αυξανόμενου αριθμού παικτών που εργάζονται παράλληλα για να δημιουργήσουν ένα μέτωπο ενάντια στην Οθωμανική ατζέντα στην Λιβύη.
Αυτό το μέτωπο στοχεύει στον περιορισμό της αυξανόμενης επιρροής της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο μετά τη θαλάσσια συμφωνία της με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης στην Τρίπολη.
Η Λιβύη άνοιξε εκ νέου πρεσβεία στη Δαμασκό με τη διπλωματική αποστολή να εκπροσωπεί τη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία συνεργάζεται με το Χαφτάρ.
Στην σχετική τελετή ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Συρίας, Faisal Mekdad, είπε, αναφερόμενος στον Τούρκο πρόεδρο τόνισε, ότι «η τουρκική τρομοκρατία θα σκοτώσει οποιαδήποτε αραβική χώρα, εάν επιτραπεί να δράσει ο εγκληματίας Ερντογάν για να κερδίσει αυτόν τον αγώνα».
Χαφτάρ και Άσαντ μαζί με τους υποστηρικτές τους, μιλούν με παρόμοια γλώσσα για την Τουρκία και την οργάνωση Μουσουλμανική Αδελφότητα, κατηγορώντας την Άγκυρα ότι υποστηρίζει βίαιους εξτρεμιστές όπως το Ισλαμικό Κράτος σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο.
Επιπλέον, οι απόψεις Χαφτάρ και Άσαντ για το πολιτικό Ισλάμ, την τρομοκρατία και άλλα θέματα είναι στενά ευθυγραμμισμένες, όπως και τα κοινά συμφέροντα του Άσαντ και του Αιγύπτου ομολόγου του Αμπντέλ-Φατάχ Αλ-Σίσσι, ο οποίος υποστηρίζει επίσης το Χαφτάρ και έχει στενούς δεσμούς με την Ελλάδα.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 11 Μαΐου, Κύπρος, Αίγυπτος, Γαλλία, Ελλάδα και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξέδωσαν μια έντονη κοινή δήλωση που καταδικάζει τις «παράνομες» ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη.
Αυτός ο διπλωματικός ελιγμός ήταν ιδιαίτερα ενδεικτικός των νέων γεωπολιτικών εντάσεων στη Μεσόγειο που εκδηλώνονται σε μια εποχή κατά την οποία οι περισσότερες χώρες στην Μεσόγειο βλέπουν την ατζέντα της Άγκυρας ως απειλή.
Ο ρόλος της Ρωσίας
Αν και Τουρκία και η Ρωσία είναι ρεαλιστικές ως προς τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα ανταγωνιστικά τους συμφέροντα και τις στρατηγικές συγκρούσεις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σχέση της Άγκυρας και της Μόσχας γίνεται πιο αντιφατική.
Η Άγκυρα παραδέχεται ανοιχτά ότι στέλνει Σύριους Τζιχαντιστές να πολεμήσουν ενάντια στις δυνάμεις του Χαφτάρ στη Λιβύη, ενώ οι ΗΠΑ και η κυβέρνηση της Τρίπολης κατηγορούν Ρωσία και Άσαντ για το συντονισμό της ανάπτυξης κυβερνητικών συριακών δυνάμεων στη μάχη κατά του GNA.
Εν τω μεταξύ αμερικανικά έγγραφα έδειξαν τη ρωσική στήριξη στον Χαφτάρ για την κατάληψη της Τρίπολης μέσω της εταιρείας μισθοφόρων Wagner Group. Η Τουρκία θέλει σε Συρία και Λιβύη να περιορίσει τη ρωσική κυριαρχία πράγμα που είναι όμως αδύνατο. Επιπλέον, η Άγκυρα δεν θέλει να συμπεριλάβει ούτε τον Χαφτάρ ούτε τον Άσαντ στη διπλωματική πτυχή του αραβικού κόσμου ή της διεθνούς κοινότητας.
Η άποψη της Άγκυρας είναι ότι εάν η Τουρκία δεν δράσει αποτελεσματικά, Ρωσία, Άσαντ και Χαφτάρ θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν συνθήκες στην περιοχή που υπονομεύουν τα ζωτικά συμφέροντα της Άγκυρας. Η συμμαχία όμως μεταξύ των ΗΑΕ και του Ισραήλ, καθώς και η ανάπτυξη στρατηγικών δεσμών μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας αυξάνουν το πρόβλημα για την Άγκυρα.
Τα ενεργειακά ενδιαφέροντα της Τουρκίας στη Μεσόγειο Θάλασσα καθιστούν το μέλλον της Λιβύης εξαιρετικά σημαντικό για τις γεωοικονομικές και γεωπολιτικές καταστάσεις που αφορούν την Άγκυρα στην περιοχή.
Η Άγκυρα επιδιώκει να αποτρέψει τη συνεργασία περισσότερων Μεσογειακών χωρών που θα επέφεραν απομόνωση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο ακυρώνοντας τη συμφωνία της, η οποία υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2019, με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης για τα θαλάσσια σύνορα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ηγεσία της Τουρκίας θέλει να χρησιμοποιήσει όχι μόνο το δικό της στρατό για να επεμβαίνει άμεσα στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, αλλά και τους Σύριους τζιχαντιστές συμμάχους της.
Παρόλα αυτά όμως έχουμε ένα αναπτυσσόμενο μέτωπο των αραβικών και ευρωπαϊκών κρατών ενάντια στις περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας, μαζί με την αυξανόμενη τριβή στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας, το οποίο παρακολουθείται στενά από την κυβέρνηση Τραμπ. Αυτή η κατάσταση δεν αφήνει στην Τουρκία άλλη επιλογή από το να στραφεί προς τις ΗΠΑ, οι οποίες, όπως και η Άγκυρα, θεωρούν τον Χαφτάρ και τον Άσαντ ως παράνομους.
Καθώς ο «Ψυχρός Πόλεμος» της Τουρκίας και των ΗΑΕ γίνεται ολοένα και πιο έντονος στην ταραχώδη περιοχή αυτό το καλοκαίρι, οι διπλωμάτες στην Άγκυρα επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στην προσπάθειά τους να πείσουν τους ομολόγους τους στην Ουάσινγκτον να ασκήσουν περισσότερη πίεση στο Αμπού Ντάμπι να σταματήσει να προκαλεί την Τουρκία, αναφέρει ξένο ινστιτούτο σκέψης.
Επιπλέον, η Άγκυρα πιθανότατα θα ζητήσει από τις αμερικανικές αρχές να λάβουν νομικά μέτρα εναντίον του Χαφτάρ, ο οποίος έχει την ιθαγένεια των ΗΠΑ, βάσει του Νόμου περί προστασίας των θυμάτων βασανιστηρίων του 1991. Η Τουρκία αναμένεται να συνεργαστεί στενότερα με την επόμενη αμερικανική κυβέρνηση ανεξάρτητα από το αν αυτή θα διευθύνεται από τον Ντόναλντ Τραμπ ή Τζο Μπάιντεν.
Έτσι οι Τούρκοι ότι και να συμβεί θα βρίσκονται πάλι κοντά σε μια υπερδύναμη, την 1η στον πλανήτη, για να αποκομίσουν και πάλι πολλαπλά οφέλη σε Μεσόγειο και Λιβύη και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα.
