Η διήμερη επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, στη Σερβία και την Αλβανία στις 13 και 14 Σεπτεμβρίου είχε σημαντική πολιτική και στρατηγική σημασία, για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όλες οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων φιλοδοξούν να ενταχθούν στην ΕΕ. Έχει σημειωθεί σχετική πρόοδος τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ωστόσο, η περιοχή εξακολουθεί να είναι γεμάτη αβεβαιότητα και έλλειψη πλήρους συμφιλίωσης.
Έτσι, η Μέρκελ βρήκε την ευκαιρία να επισκεφθεί την περιοχή, για τελευταία φορά και να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα, όχι μόνο στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά στη μελλοντική γερμανική κυβέρνηση και τους εταίρους της Γερμανίας στην ΕΕ.
Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των Γερμανικών ομοσπονδιακών εκλογών αυτόν τον μήνα, η νέα Γερμανική κυβέρνηση είναι πιθανό να παραμείνει αφοσιωμένη στα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτό ήταν το πρώτο μήνυμα, που ήθελε να περάσει η Μέρκελ κατά την επίσκεψή της.
Η Καγκελάριος πάντα επαναλάμβανε, αυτό που είχε ξεκαθαρίσει σε μια ιδιαίτερη συνομιλία της ( 2011 ) με τον Τάντιτς: η Σερβία θα πρέπει να σταματήσει να υποστηρίζει τους ομοεθνείς της στο Κόσοβο και να δώσει «πράσινο φως», για την προσχώρηση του νεόκοπου κράτους σε διεθνείς οργανισμούς, γιατί σε διαφορετική περίπτωση δεν πρόκειται να ενταχθεί ούτε η ίδια στην ΕΕ.
Ο Τάντιτς, η κυβέρνησή του και η συντριπτική πλειοψηφία των Σέρβων, θεώρησαν προσβλητική τη συμπεριφορά αυτή. Ξεκαθάρισαν ότι η Σερβία ποτέ δεν πρόκειται να παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στο Κόσσοβο, ως αντάλλαγμα, για μία ένταξη στην ΕΕ. Το Βελιγράδι επέμεινε στην πολιτική του, κάτι που ωστόσο δεν εμπόδισε έναν χρόνο αργότερα το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα της Γερμανίας (SPD), να απονείμει στον Τάντιτς διεθνές βραβείο για τη «συνεισφορά του στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του».
Αλλαγή τακτικής από την Άγκελα Μέρκελ
Μετά την εμπειρία του Βελιγραδίου, η Καγκελάριος άρχισε να αναπροσαρμόζει την τακτική της, ποντάροντας περισσότερο στη συνεργασία και λιγότερο στην αντιπαράθεση. Προσκάλεσε όλους τους πολιτικούς ηγέτες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, έναν προς έναν, στην καγκελαρία, σε μία προσπάθεια να τους παρακινήσει να επιδείξουν διαλλακτική διάθεση, ώστε να διευθετηθεί μία σειρά εκκρεμοτήτων στο πολυεθνικό αυτό κράτος. Αλλά ούτε αυτή η πρωτοβουλία απέφερε αποτέλεσμα.
Στις αρχές του 2015 η Μέρκελ, έστειλε στο Σεράγεβο τον υπουργό Εξωτερικών (και σημερινό πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Γερμανίας) Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ, ο οποίος, από κοινού με τον Βρετανό ομόλογό του Φίλιπ Χάμοντ, προσπάθησε να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ των τοπικών πολιτικών παρατάξεων. Πρότειναν στους συνομιλητές τους να συνυπογράψουν δέσμευση, ότι θα προχωρήσουν στις απαραίτητες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να διασφαλιστεί η συνύπαρξη Βόσνιων μουσουλμάνων, ορθόδοξων Σέρβων και καθολικών Κροατών και ως αντάλλαγμα, θα λάμβαναν οικονομική βοήθεια για την ανόρθωση της οικονομίας. Ούτε αυτή η πρωτοβουλία απέφερε συγκεκριμένα αποτελέσματα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Εκλογές στη Γερμανία: Μετακομίζει η Άνγκελα Μέρκελ όταν λήξει η θητεία της, αλλά που;
Η Διαδικασία του Βερολίνου
Στο μεταξύ, από το 2014, η Άγκελα Μέρκελ είχε θεσπίσει την αποκαλούμενη «Διαδικασία του Βερολίνου» για τα Δυτικά Βαλκάνια, σε μία προσπάθεια να φέρει στο ίδιο τραπέζι, σε τακτά χρονικά διαστήματα, τους ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Για πρώτη φορά από τη διαδικασία αυτή, προέκυψαν αποτελέσματα με ιδιαίτερο πρακτικό όφελος για τους ενδιαφερόμενους, για παράδειγμα η δημιουργία ενός ιδρύματος για ανταλλαγές νέων, φοιτητών και επιστημόνων. Φιλόδοξοι στόχοι, όπως η δημιουργία μίας ενιαίας αγοράς των Δυτικών Βαλκανίων και η αποκατάσταση υποδομών στην περιοχή, παραμένουν σχέδια επί χάρτου.
Θεωρητικά η Γερμανία και γενικότερα η ΕΕ, έχουν τα μέσα για να ασκήσουν οικονομική πίεση. Τα Δυτικά Βαλκάνια πραγματοποιούν τα δύο τρίτα των εμπορικών συναλλαγών τους με τη Δυτική Ευρώπη, κυρίως με τη Γερμανία και την Αυστρία. Οι περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις στην περιοχή, προέρχονται επίσης από την Δυτική Ευρώπη. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη έχουν μεταναστεύσει στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία. Τα εμβάσματα των μεταναστών, έχουν πλέον ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Πολλές φορές τα χρήματα, διοχετεύονται στην κατανάλωση και αποτελούν πολύτιμη βοήθεια για τις τοπικές οικονομίες.
«Μαστίγιο και καρότο» η τακτική της Άγκελα Μέρκελ
Μέχρι την τελευταία στιγμή στην καγκελαρία η Άγκελα Μέρκελ, παρέμεινε πιστή στην τακτική «μαστίγιο και καρότο» για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Αυτό ισχύει και για τη Σερβία. Μπορεί ο σημερινός πρόεδρος της χώρας Αλεξάντερ Βούτσιτς, να κατηγορείται από σύσσωμη την αντιπολίτευση για αυταρχισμό, ωστόσο ο ίδιος μιλάει με τα καλύτερα λόγια για την προσωπική φιλία που τον συνδέει με την Άγκελα Μέρκελ.
Ωστόσο, οι τριβές με τους πολιτικούς ηγέτες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν έχουν εκλείψει. Ακόμη και η Κροατία, το νεότερο μέλος της ΕΕ, προκαλεί κάθε τόσο «πονοκέφαλο» στην Γερμανίδα καγκελάριο, παρότι η ίδια είχε στηρίξει με ιδιαίτερο ζήλο την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Παρά τις επίμονες πιέσεις, η κροατική κυβέρνηση αρνήθηκε να εκδώσει στο Βερολίνο έναν αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για φόνο.
Έτσι, χωρίς οριστική διευθέτηση μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας, οι πιθανότητες ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ, η οποία θεωρείται πρωτοπόρος για την ένταξη, είναι σχεδόν ανύπαρκτες.
Η ένταξη στην ΕΕ των Δυτικών Βαλκανίων έχει γεωστρατηγική σημασία
Η Μέρκελ είπε ότι η ΕΕ είχε σημαντικό γεωστρατηγικό ενδιαφέρον, να δει όλα τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων, να γίνονται δεκτά στο μπλοκ και προειδοποίησε, για πιθανές επιδράσεις από άλλες χώρες εάν η ΕΕ δεν ενεργήσει αρκετά γρήγορα σε ορισμένες καταστάσεις. Δεν ανέφερε την Κίνα ή τη Ρωσία με το όνομά τους, αλλά το συμπέρασμα ήταν σαφές.
«Εμείς οι Ευρωπαίοι, που είμαστε ήδη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου ότι υπάρχει απόλυτο γεωστρατηγικό ενδιαφέρον για εμάς, να δεχτούμε πραγματικά αυτές τις χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βλέπουμε όταν λέτε ότι υπάρχουν βήματα προς τα πίσω, ότι υπάρχει επιρροή και από πολλές άλλες περιοχές του κόσμου », είπε η Μέρκελ στο Βελιγράδι.
Η κινεζική επιρροή, έχει αυξηθεί δραματικά στην περιοχή τα τελευταία χρόνια. Το Πεκίνο διαθέτει δισεκατομμύρια, ιδιαίτερα στη Σερβία, σε υποδομές και επιτήρηση. Η Σερβία έχει επίσης γίνει κόμβος παραγωγής, για το εμβόλιο Sinopharm της Κίνας καθώς και το ρωσικό Sputnik V.
Αν μη τι άλλο, η Άγκελα Μέρκελ συνέβαλε στην προσπάθεια για μεγαλύτερη προενταξιακή βοήθεια, προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Μόλις την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν ενέκρινε, νέα κονδύλια ύψους 14,2 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα εκταμιευθούν μέχρι το 2027. Παραμένει άδηλο, εάν θα αξιοποιηθούν όπως πρέπει.
