Ήταν περικυκλωμένος από τεράστια κομμάτια χώματος και πάγου, απόδειξη των βίαιων γεωολογικών δυνάμεων που το δημιούργησαν. Από το 2014, περισσότεροι από 20 τέτοιοι κρατήρες έχουν εκραγεί, σημαδεύοντας το απομακρυσμένο τοπίο της χερσονήσου Yamal και Gydan της βορειοδυτικής Σιβηρίας - με τον πλέον πρόσφατο να ανακαλύπτεται τον Αύγουστο.
Οι κρατήρες έχουν ενθουσιάσει αλλά και μπερδέψει τους επιστήμονες, οι οποίοι πέρασαν χρόνια προσπαθώντας να αποκαλύψουν στοιχεία για τη δημιουργία τους. Έχουν προκύψει μια σειρά από υποθέσεις και θεωρίες συνωμοσίας, αποδίδοντας τους κρατήρες σε χτύπημα μετεωρίτη ή ακόμα και εξωγήινους.
Τώρα, μια ομάδα μηχανικών, φυσικών και επιστημόνων υπολογιστών λένε ότι έχουν βρει μια νέα εξήγηση. Τα ευρήματά τους, που παρουσιάστηκαν σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, υποδηλώνουν ότι πρόκειται για ένα μείγμα κλιματικής αλλαγής που προκαλείται από τον άνθρωπο, αλλά και της ασυνήθιστης γεωλογίας της περιοχής.
Οι επιστήμονες συμφωνούσαν ήδη ότι οι κρατήρες σχηματίζονται όταν αέρια παγιδευμένα κάτω από την τούνδρα - συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου που θερμαίνει τον πλανήτη - συσσωρεύονται υπόγεια, προκαλώντας την εμφάνιση ενός τύμβου στην επιφάνεια. Όταν η πίεση από κάτω υπερβαίνει τη δύναμη του εδάφους πάνω, το ανάχωμα εκρήγνυται, εκτοξεύοντας αέρια.
Αυτό που εξακολουθεί να συζητείται είναι οι πιο συγκεκριμένοι μηχανισμοί για το πώς δημιουργείται η πίεση και από πού ακριβώς προέρχεται το αέριο. Η ομάδα πίσω από τη νέα έρευνα αποφάσισε να προσεγγίσει τα ερωτήματα σαν... ντετέκτιβ, είπε η Ana Morgado, συγγραφέας της μελέτης και χημικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.
Αρχικά εξέτασαν εάν οι εκρήξεις μπορεί να ήταν χημικές αντιδράσεις, αλλά αυτό γρήγορα αποκλείστηκε. «Δεν υπήρξαν αναφορές για οτιδήποτε σχετίζεται με χημική καύση», είπε. Αυτό που βρήκαν οι ερευνητές περιστρέφεται γύρω από την περίπλοκη γεωλογία αυτού του συγκεκριμένου τμήματος της Σιβηρίας.
Έχει ως εξής: κάτω από το έδαφος υπάρχει παχύς μόνιμος παγετός - ένα συνονθύλευμα χώματος, πετρωμάτων και ιζημάτων που συγκρατούνται από πάγο. Κάτω από αυτό βρίσκεται ένα στρώμα «ένυδρου μεθανίου», μια στερεή μορφή μεθανίου. Ανάμεσα στα δύο βρίσκονται ασυνήθιστες «τσέπες», πάχους περίπου 3 ποδιών, με αλμυρό, μη παγωμένο νερό, οι λεγόμενες «κρυοπαγίδες»
Καθώς η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε υψηλότερες θερμοκρασίες, το ανώτερο στρώμα του εδάφους λιώνει, με αποτέλεσμα το νερό να κυλάει μέσα από τον μόνιμο παγετό και να εισχωρεί σε αυτό το αλμυρό στρώμα, σύμφωνα με την έρευνα.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετός χώρος για το επιπλέον νερό, έτσι οι κρυπαγίδες διογκώνονται, δημιουργείται πίεση και το έδαφος σπάει, στέλνοντας ρωγμές στην επιφάνεια. Αυτές οι ρωγμές προκαλούν μια γρήγορη πτώση της πίεσης στα βάθη, προκαλώντας εκρηκτική απελευθέρωση αερίου. Αυτός ο πολύπλοκος χορός μεταξύ της τήξης του μόνιμου παγετού και του μεθανίου μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες πριν συμβεί μια έκρηξη, διαπίστωσε η μελέτη.
Η διαδικασία «είναι πολύ συγκεκριμένη για την περιοχή», είπε η Morgado, οπότε ενώ πιστεύει ότι έχουν λύσει το παζλ σε αυτό το τμήμα της Αρκτικής, εάν παρόμοιοι κρατήρες εκρηκτικών εμφανιστούν σε μέρη με διαφορετική γεωλογία, «ίσως υπάρξει ένα νέο μυστήριο προς επίλυση» Άλλοι επιστήμονες είναι λιγότερο σίγουροι ότι το παζλ έχει λυθεί και συνεχίζουν τις έρευνες
Οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να ερευνούν αυτά τα εκρηκτικά φαινόμενα, κυρίως επειδή η καλύτερη κατανόησή τους θα μπορούσε να βοηθήσει στην πρόβλεψη για το που είναι πιθανό να εμφανιστούν στη συνέχεια. Τα περισσότερα συμβαίνουν σε απομακρυσμένα μέρη, αλλά υπάρχουν φόβοι ότι θα μπορούσαν να επηρεάσουν κατοικημένες περιοχές ή επιχειρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή.
Οι ειδικοί παρακολουθούν ήδη μερικούς από τους πολλούς τύμβους της περιοχής, είπε ο Βασίλι Μπογκογιαβλένσκι, του Ινστιτούτου Έρευνας Πετρελαίου και Αερίου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, ο οποίος μελέτησε τους κρατήρες. «Δεν σημαίνει ότι μπορούμε να πούμε ότι αύριο θα γίνει μια νέα έκρηξη εδώ», είπε στο CNN, αλλά τους επιτρέπει να παρακολουθούν τις πιο κρίσιμες περιοχές. Για τον Morgado, αυτοί οι κρατήρες είναι απόδειξη ότι οι άνθρωποι αλλάζουν το κλίμα και αποσταθεροποιούν τη Γη με νέους τρόπους. «Και είναι πολύ γρήγορο», πρόσθεσε, «δεν είναι πια χιλιετίες. συμβαίνει σε μερικές δεκαετίες»
