Ιταλία και Αλβανία θέτουν πλέον σε εφαρμογή μια αμφιλεγόμενη συμφωνία για τους μετανάστες με τη λειτουργία των κέντρων υποδοχής τους στο αλβανικό έδαφος.
Οι πρώτοι λαθρομετανάστες αναμένεται να μεταφερθούν στο κέντρο φιλοξενίας στην Αλβανία, συγκεκριμένα στο Gjader, τις προσεχείς ημέρες, χωρίς όμως να προγραμματιστεί κάποιος επίσημος εορτασμός, σύμφωνα με δηλώσεις του Ιταλού Υπουργού Εσωτερικών, Ματέο Πιάντεντοσι. Ο υπουργός τόνισε ότι τα κέντρα αυτά, τα οποία δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με την Αλβανία, δεν έχουν καμία σχέση με φυλακές, αλλά παρέχουν συνθήκες φιλοξενίας παρόμοιες με αυτές που υπάρχουν σε αντίστοιχα κέντρα στην Ιταλία.
Οι μετανάστες που θα φιλοξενηθούν θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτημα ασύλου και να λάβουν απάντηση εντός σύντομου χρονικού διαστήματος.
Εντωμεταξύ, νωρίτερα ο πρέσβης της Ιταλίας στην Αλβανία, Φαμπρίτσιο Μπούτσι δήλωσε χαρακτηριστικά ότι οι εγκαταστάσεις είναι έτοιμες να χρησιμοποιηθούν για τους μετανάστες που συνελήφθησαν στα ιταλικά χωρικά ύδατα.
«Από σήμερα (11/10/2024), όλες οι εγκαταστάσεις βρίσκονται σε λειτουργία», εξήγησε ο Ιταλός πρεσβευτής στην Αλβανία, κατά την διάρκεια οργανωμένης για τους δημοσιογράφους επίσκεψης: το κέντρο καταγραφής που βρίσκεται στο λιμάνι του Σέντζιν και το κέντρο στέγασης των ανδρών που συνελήφθησαν στην θάλασσα στην παλιά στρατιωτική βάση του Τζάντερ, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από το λιμάνι.
Τα δύο αυτά κέντρα, τα οποία επρόκειτο αρχικά να τεθούν σε λειτουργία από τον Αύγουστο, θα υποδεχθούν άνδρες, τα ευάλωτα άτομα όπως γυναίκες και παιδιά δεν περιλαμβάνονται στο σχήμα που έχουν συλληφθεί στην θάλασσα ενώ προσπαθούσαν να φθάσουν στις ευρωπαϊκές ακτές.
Τα κέντρα σε Shengjin και Gjader έχουν παραδοθεί στις ιταλικές αρχές και είναι πλήρως εξοπλισμένα για να υποδεχτούν τους πρώτους μετανάστες. Στα κέντρα αυτά θα υπάρχει και προσωπικό της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), με στόχο να διασφαλιστεί η τήρηση των δικαιωμάτων των προσφύγων.
Η συμφωνία μεταξύ Αλβανίας και Ιταλίας για τη δημιουργία των κέντρων φιλοξενίας υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2023 και έχει διάρκεια πέντε ετών. Ο Αλβανός πρωθυπουργός, Έντι Ράμα, έχει δηλώσει ότι πρόκειται για μοναδική συμφωνία αυτού του είδους με κράτος μέλος της ΕΕ, απορρίπτοντας άλλες παρόμοιες προτάσεις.
Ο σχεδιασμός της επιχείρησης
Σε πρώτη φάση θα περνούν από το λιμάνι, όπου έχουν εγκατασταθεί προκατασκευασμένα κτίρια γραφείων πίσω από ψηλούς συρμάτινους φράκτες, για να καταγραφούν. Στην συνέχεια, θα μεταφέρονται στο Τζάντερ, όπου θα περιμένουν να πληροφορηθούν αν η αίτησή τους για την χορήγηση ασύλου έγινε δεκτή ή απορρίφθηκε.
Σε προκατασκευασμένα σπίτια 12 τετραγωνικών μέτρων, πίσω από ψηλούς τοίχους και υπό αστυνομική επιτήρηση, θα τίθενται υπό κράτηση κατ’ εφαρμογήν μέτρου διοικητικής κράτησης που αποφασίσθηκε από τον νομάρχη της Ρώμης. Άλλωστε, ό,τι θα συμβαίνει εντός της περιμέτρου του κέντρου αυτού τελεί υπό ιταλική αρμοδιότητα.
Περισσότεροι από 300 Ιταλοί στρατιώτες, γιατροί και δικαστές θα απασχολούνται στην επιχείρηση αυτή, σύμφωνα με τον Ιταλό πρεσβευτή. Η συμφωνία ανάμεσα στην Ιταλία και την Αλβανία, που επικρίθηκε σφοδρά από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, υπεγράφη τον Νοέμβριο 2023 ανάμεσα στην Ιταλίδα πρωθυπουργό, Τζόρτζια Μελόνι και τον Αλβανό ομόλογό της, Έντι Ράμα.
Η Ιταλία μαζί με την Ουγγαρία έχουν προτείνει την εφαρμογή του σχήματος αυτού σε ευρωπαϊκή κλίμακα με την δημιουργία «κόμβων επιστροφής», κέντρων όπου θα στέλνονται οι παράνομοι μετανάστες σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μία πρόταση που είναι πιθανόν να συζητηθεί κατά την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής στις 17 και 18 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.