Η πρώτη καταγραφή της ακριβούς στιγμής που κάποιος πεθαίνει, έδωσε μια γεύση από τις τελευταίες μας σκέψεις, ρίχνοντας φως στο πανάρχαιο ερώτημα τι συμβαίνει στο μυαλό μας στο τέλος της ζωής.
Επιστήμονες στο Βανκούβερ του Καναδά παρακολουθούσαν την εγκεφαλική δραστηριότητα ενός 87χρονου ασθενούς με επιληψία, όταν αυτός απεβίωσε απροσδόκητα από καρδιακή προσβολή, επιτρέποντάς τους να καταγράψουν μια μοναδική και βαθιά εικόνα των τελευταίων στιγμών του.
Χρησιμοποιώντας ένα ηλεκτροεγκεφαλογράφημα για την παρακολούθηση του εγκεφάλου του ασθενούς, οι ερευνητές κατέγραψαν τη δραστηριότητα στα 30 δευτερόλεπτα πριν και μετά τη διακοπή της καρδιάς του. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα δεδομένα αποκάλυψαν μια αύξηση στις «ταλαντώσεις γάμμα», τα εγκεφαλικά κύματα που σχετίζονται με την ανάκληση της μνήμης και τα όνειρα. Το φαινόμενο αυτό οδήγησε τους επιστήμονες να υποθέσουν ότι, τις στιγμές πριν από τον θάνατο, μπορεί να βιώνουμε μια ζωντανή επανάληψη των πιο σημαντικών γεγονότων της ζωής μας - μια πιθανή εξήγηση για την κοινή πεποίθηση ότι η ζωή κάποιου «περνάει μπροστά από τα μάτια του».
Ο Δρ Ajmal Zemmar, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Aging Neuroscience, εξήγησε: «Μέσω της δημιουργίας ταλαντώσεων που εμπλέκονται στην ανάκληση της μνήμης, ο εγκέφαλος μπορεί να παίζει μια τελευταία ανάκληση σημαντικών γεγονότων της ζωής μας λίγο πριν πεθάνουμε, παρόμοια με αυτά που αναφέρονται σε εμπειρίες κοντά στο θάνατο». Τα ευρήματα, τα οποία παραλληλίζονται με παρόμοια μοτίβα εγκεφαλικών κυμάτων που ανιχνεύθηκαν προηγουμένως σε ετοιμοθάνατους αρουραίους, υποδηλώνουν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να επεξεργάζεται αναμνήσεις και συναισθήματα κατά τις τελευταίες μας στιγμές.
Η ανακάλυψη αυτή εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με τη φύση του θανάτου και αμφισβητεί την τρέχουσα κατανόησή μας για το πότε πραγματικά τελειώνει η ζωή. Ο Δρ Zemmar υπογράμμισε ότι η έρευνα θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τις ηθικές συζητήσεις σχετικά με το χρόνο δωρεάς οργάνων, καθώς υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος μπορεί να παραμείνει ενεργός για ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά τη διακοπή της καρδιάς.
Ωστόσο, τα ευρήματα συνοδεύονται από σημαντικές επιφυλάξεις. Η μελέτη βασίστηκε σε μία μόνο περίπτωση και ο εγκέφαλος του ασθενούς είχε ήδη επηρεαστεί από την επιληψία, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι σαφές αν παρόμοια εγκεφαλική δραστηριότητα θα εμφανιζόταν και σε άλλα άτομα. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθεί κατά πόσον τα αποτελέσματα αυτά ισχύουν ευρέως για την ανθρώπινη εμπειρία του θανάτου.
