Το εκλογικό σύστημα και στις δύο χώρες, αλλά και η τακτική ψήφος, φτιάχνουν ισχυρές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, χωρίς απαραίτητα αυτό να αποτυπώνεται και σε ψήφους
Μπορεί το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής στη Γαλλία να είναι μια ξεκάθαρη ήττα της παράταξης της Μαρίν Λεπέν με την υποχώρηση στην τρίτη θέση ως προς τον αριθμό των εδρών, η εικόνα όμως που δίνει ο αριθμός των ψήφων είναι διαφορετική.
Ο Εθνικός Συναγερμός είχε το 37,1% των ψήφων, μια διαφορά πάνω από 10 μονάδες σε σχέση με το Νέο Εθνικό Μέτωπο, τον συνασπισμό των αριστερών και κεντρώων κομμάτων, που έλαβε το 26,3%. Αν το αποτυπώσουμε σε έδρες, είναι 142 για την παράταξη της Λεπέν και 188 για το Μέτωπο.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα του ιδιόμορφου εκλογικού συστήματος και της τακτικής ψήφου.
Σε σχεδόν όλες τις άλλες περιπτώσεις, όπου δεν υπάρχει υποψήφιος με άνω του 50%, για να εκλεγεί αμέσως, ο αγώνας δίνεται μεταξύ των δύο επικρατέστερων. Στη Γαλλία στον δεύτερο γύρο περνούν όσοι έχουν πάνω από το 12,5%.
Με δεδομένο ότι μέρος μόνο από τις έδρες κατοχυρώθηκαν από την πρώτη Κυριακή, 30 Ιουνίου, ο δεύτερος γύρος θα ήταν σχεδόν σαν επανάληψη του πρώτου με τα ίδια πρόσωπα από τις τρεις μεγάλες παρατάξεις.
Εδώ όμως μπήκε ο παράγοντας «τακτική ψήφος». Το Εθνικό Μέτωπο και η παράταξη του Μακρόν δήλωσαν ότι θα κατευθύνουν την ψήφο των εκλογέων τους προς τους υποψήφιους απέναντι στην Λεπέν, αποσύροντας εν ανάγκη τους δικούς τους. Έτσι φτάσαμε στο αποτέλεσμα της δεύτερης Κυριακής.
Η εικόνα ήταν παρόμοια στη Βρετανία την περασμένη Πέμπτη όπου η ιδιαιτερότητα του εκεί συστήματος έδωσε τη σαρωτική νίκη των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ, παρά το ότι σε ποσοστό ψήφων τα κέρδη ήταν μόλις 1,7% σε σχέση με τις εκλογές του 2019.
Νικητής στις περιφέρειες, που είναι μονοεδρικές, είναι όποιος έχει τη σχετική πλειοψηφία (first past the post), χωρίς να χρειάζεται δεύτερη εκλογή μεταξύ των επικρατέστερων.
Υπάρχουν περιφέρειες, όπως η South West Norfolk, που κέρδισε ο υποψήφιος των Εργατικών Τέρι Τζέρμι με 26,5%. Στην ίδια περιφέρεια η πρώην πρωθυπουργός Λιζ Τρας είχε 25,1% (περίπου 700 ψήφοι λιγότεροι) και ο υποψήφιος του κόμματος του Φαρατζ το 22,8%.
Σε μια χώρα με άλλο σύστημα θα έδιναν μάχη οι δύο πρώτοι για την επιρροή του 48% που επέλεξε διαφορετικό υποψήφιο.
Το εκλογικό σύστημα δημιούργησε σε αυτή την αναμέτρηση και άλλα παράδοξα.
Το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ, το Reform, έλαβε το 14,3% των ψήφων, αλλά εξέλεξε μόλις πέντε βουλευτές, σχεδόν όσες και το Πράσινο Κόμμα που είχε το 6,8% των ψήφων και τέσσερις έδρες, όσες και το Plaid Cymru, κόμμα από την Ουαλία που έχει κάτω από το 1% εθνικά, αλλά ισχυρή βάση σε τοπικό επίπεδο.
Με ένα αναλογικό εκλογικό σύστημα, όπως αναφέρει ο Guardian, το Reform θα είχε περίπου 94 έδρες και οι Πράσινοι περίπου 42 έδρες.
Εν τω μεταξύ οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, από οκτώ έδρες το 2019 έφτασαν τις 72 έδρες, χωρίς ουσιαστική αλλαγή στα ποσοστά που παραμένουν στο 12%.
Αυτή ακριβώς η εικόνα έχει πολλαπλασιάσει τις φωνές για την κατάργηση του first past the post, ένα σύστημα που θεωρούνταν χρήσιμο για την αποτροπή εισόδου στη Βουλή των ακραίων κομμάτων. Ωστόσο, στο δημοψήφισμα του 2011 για την αλλαγή του εκλογικού συστήματος απορρίφθηκε η πρόταση με ευρεία πλειοψηφία.
Είναι όμως ώριμο το αίτημα της αλλαγής; Μέσα στους Εργατικούς φαίνεται ότι σχηματίζεται ένας πυρήνας υποστηρικτών, σημειώνει ο Guardian, αλλά για την ώρα Εργατικοί και Συντηρητικοί δεν φαίνονται πρόθυμοι για μεγάλες τομές.
