Η πρόσφατη πρόταση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου να χρησιμοποιηθεί η σύμπτωση του Πάσχα το 2025 με τους ετερόδοξους Χριστιανούς της Δύσης ως αφετηρία για καθιέρωση κοινής ημερομηνίας εορτασμού, έχει προκαλέσει αντιδράσεις και έντονο προβληματισμό παρά του γεγονότος ότι οι Ρωμαιοκαθολικοί αποδέχτηκαν την πρόταση για εορτασμό με το Ορθόδοξο Πασχάλιο.
Όπως γράφει ο Γιάννης Παπανικολάου για το vimaorthodoxias.gr, η κίνηση αυτή, λένε μερικοί, παρά τις πιθανές προθέσεις της για προώθηση της ενότητας των Χριστιανών, εγείρει θεολογικά, εκκλησιολογικά και ποιμαντικά ζητήματα, τα οποία δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Ιστορικό Πλαίσιο και Ζήτημα Ημερολογίων
Το ζήτημα του εορτασμού του Πάσχα έχει μακρά ιστορία, που ξεκινά από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ. στη Νίκαια, όπου τέθηκαν οι κανόνες για τον υπολογισμό της ημερομηνίας του. Βάσει της απόφασης αυτής, το Πάσχα εορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο και πάντα μετά το εβραϊκό Πάσχα, ώστε να διατηρείται η σειρά των γεγονότων της Καινής Διαθήκης.
Παρά τις αποφάσεις της Συνόδου, οι διαφοροποιήσεις μεταξύ του Ιουλιανού και του Γρηγοριανού ημερολογίου έχουν οδηγήσει σε διαφορετικές ημερομηνίες εορτασμού μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών και των Χριστιανών της Δύσης. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημείο τριβής εδώ και αιώνες, με πολλούς να υποστηρίζουν πως ο κοινός εορτασμός θα ενισχύσει την ενότητα, ενώ άλλοι θεωρούν πως πρόκειται για απόπειρα εκπτώσεων στη θεολογική ακρίβεια και την παράδοση.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι αργίες του 2025 - Πότε έχουμε Καθαρά Δευτέρα και Πάσχα
Η Πρόταση του Πατριάρχη
Ο Παναγιώτατος τόνισε ότι η πρότασή του δεν αφορά συλλειτουργία με τους ετερόδοξους, καθώς δεν υπάρχει θεολογική συμφωνία, αλλά κοινό εορτασμό με βάση το Ορθόδοξο εορτολόγιο. Επισήμανε, επίσης, ότι κάτι αντίστοιχο συμβαίνει ήδη με την εορτή των Χριστουγέννων, που γιορτάζεται κοινά από όλους τους Χριστιανούς.
Ωστόσο, ο παραλληλισμός αυτός δεν λαμβάνει υπόψη τη μοναδικότητα του Πάσχα ως κεντρικού γεγονότος της χριστιανικής πίστης, υποστηρίζουν ορισμένοι έγκριτοι θεολόγοι .Το Πάσχα δεν είναι μόνο ιστορική ανάμνηση της Ανάστασης του Χριστού, αλλά κορυφαίο μυστήριο που συνδέεται άρρηκτα με τη θεολογία της Εκκλησίας και την ακρίβεια των Ιερών Κανόνων.
Θεολογικές και Εκκλησιολογικές Επιπτώσεις
Η πρόταση για κοινό εορτασμό θέτει σημαντικά θεολογικά και εκκλησιολογικά ζητήματα:
1. Αλλοίωση της Παράδοσης: Η τήρηση της απόφασης της Α’ Οικουμενικής Συνόδου αποτελεί βασικό στοιχείο της Ορθόδοξης ταυτότητας. Η αλλαγή της ημερομηνίας θα μπορούσε να θεωρηθεί ως απόκλιση από την πατερική παράδοση.
2. Θεολογική Ενότητα και Συμβολισμοί: Η εορτή του Πάσχα δεν είναι απλώς ένα γεγονός ημερολογιακό, αλλά θεμελιώδης έκφραση της πίστης. Ο κοινός εορτασμός θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως αποδοχή θεολογικών συμβιβασμών, ειδικά από τη στιγμή που η Ορθοδοξία δεν έχει φτάσει σε θεολογική ενότητα με τους ετερόδοξους.
3. Ποιμαντικές Δυσκολίες: Σε πρακτικό επίπεδο, η αλλαγή θα προκαλούσε σύγχυση στους πιστούς. Πολλές ενορίες, ιδίως στη Διασπορά, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν εσωτερικές διαιρέσεις, καθώς οι πιστοί μπορεί να αντιδράσουν στην αλλαγή.
Οι Αντιδράσεις
Η πρόταση έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από Ορθόδοξους ιεράρχες, θεολόγους και πιστούς. Πολλοί επισημαίνουν ότι η αλλαγή αυτή, ακόμα και αν παρουσιαστεί ως προσωρινή ή συμβολική, ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω αποκλίσεις από την παράδοση. Επιπλέον, υπογραμμίζουν ότι τέτοιες αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται συνοδικά και όχι μονομερώς, καθώς αφορούν ολόκληρη την Εκκλησία.
Ο Ρόλος της Ενότητας
Η ενότητα των Χριστιανών είναι αναμφίβολα ένας ευγενής στόχος, αλλά δεν μπορεί να επιτευχθεί εις βάρος της αλήθειας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, ως φορέας της αποστολικής πίστης, καλείται να προσεγγίζει την ενότητα με σεβασμό στη θεολογική ακρίβεια και την παράδοση, χωρίς να υποκύπτει σε πιέσεις για «διπλωματικούς» συμβιβασμούς.
Η πρωτοβουλία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου για κοινό εορτασμό του Πάσχα το 2025, παρά τις αγαθές προθέσεις της, εγείρει θεολογικές και ποιμαντικές ανησυχίες που απαιτούν προσεκτική εξέταση. Η διατήρηση της Ορθόδοξης παράδοσης και η προστασία της ενότητας της Εκκλησίας πρέπει να παραμείνουν προτεραιότητες. Οποιαδήποτε αλλαγή σε τόσο κρίσιμα ζητήματα οφείλει να αντιμετωπίζεται με πνεύμα συνοδικότητας, ταπείνωσης και σεβασμού στην πατερική κληρονομιά.
