Σήμερα, Πέμπτη 23 Μαϊου 2024, αναμένεται ο ΟΗΕ να προβεί σε ψηφοφορία προκειμένου να αναγνωρίσει ή όχι τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα ως Γενοκτονία που διέπραξαν οι Σέρβοι έναντι των μουσουλμάνων της Βοσνίας.
Στις 17 Απριλίου 2024, κατατέθηκε στην Συνέλευση του ΟΗΕ ένα ψήφισμα που κηρύσσει την 11η Ιουλίου «Παγκόσμια Ημέρα Αναστοχασμού και Μνήμης για την Γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα το 1995». Στόχος ήταν αρχικά να υποβληθεί σε έλεγχο το σχέδιο ψηφίσματος στις 17 Απριλίου 2024 και να ψηφιστεί από τα 193 κράτη μέλη της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ τον Μάιο.
Στις 12 το μεσημέρι, τοπική ώρα, (13:00 ώρα Ελλάδας) οι καμπάνες σε όλους τους ναούς της Σερβίας θα ηχήσουν καλώντας τον λαό σε προσευχή και συμπαράσταση αλληλεγγύης απέναντι στις άδικες και ψευδείς, όπως τις χαρακτηρίζει η ανακοίνωση του Πατριαρχείου Σερβίας, επιθέσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Την πλήρη αντίθεση σε αυτή την πρωτοβουλία του ΟΗΕ έχει εκφράσει και η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία η οποία με ευλογία του Πατριάρχη κ.κ. Πορφυρίου, καλεί σήμερα το λαό σε προσευχή για δικαιοσύνη και ειρήνη των λαών “ιδιαίτερα εκείνων με τα οποία μοιραζόμαστε μια κοινή ιστορία για αιώνες με τη βιβλική πίστη στις καρδιές και στα χείλη μας”, αναφέρει η ανακοίνωση της Σερβικής Εκκλησίας.
Η μαύρη σελίδα της Σρεμπρένιτσα
Η σφαγή στην Σρεμπρένιτσα ήταν έγκλημα πολέμου που διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου της Βοσνίας. Το 1995, Σέρβοι από τη Βοσνία σκότωσαν πάνω από 8.000 Βόσνιους μουσουλμάνους άνδρες, ηλικιωμένους και αγόρια στην Σρεμπρένιτσα.
Η πόλη είχε κηρυχθεί ασφαλής περιοχή από τα στρατεύματα του ΟΗΕ δυο χρόνια νωρίτερα και φυλασσόταν από Ολλανδούς στρατιώτες. Όταν οι Σέρβοι την κατέλαβαν, οι πολύ λιγότεροι σε αριθμό Ολλανδοί δεν έκαναν καμία προσπάθεια να υπερασπιστούν την πόλη. Πολλοί Βόσνιοι πήγαν στο στρατόπεδο του ΟΗΕ για να ζητήσουν προστασία και αρκετοί δεν έγιναν δεκτοί. Οι στρατιώτες του ΟΗΕ ζήτησαν απεγνωσμένα υποστήριξη, η οποία δεν τους δόθηκε ποτέ. Οι Σέρβοι ξεχώρισαν τους άνδρες, τους γέρους και τα αγόρια από τις γυναίκες και τους σκότωσαν - περίπου 8.000 ανθρώπους - ρίχνοντας τα πτώματά τους σε ομαδικούς τάφους. Η σφαγή αυτή ήταν η μεγαλύτερη της Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. (wikipedia)
Οργή στη Σερβία
Ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς, έχει ξεκινήσει μια διπλωματική επίθεση, συναντώντας εκπροσώπους από περισσότερα από 100 έθνη για να τους πείσει να απορρίψουν το ψήφισμα του ΟΗΕ, σε μια ξεκάθαρη —και σπάνια— περίπτωση άρνησης γενοκτονίας ως διπλωματική στρατηγική.
«Μην ξεχνάτε, έγινε ως απόφαση ενός έθνους εναντίον ενός άλλου εντός της Β-Ε. Μην ξεχνάτε ότι αυτό το θέμα έχει μεταφερθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας στη Γενική Συνέλευση παράνομα, επειδή το θέμα ανήκει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όχι στη Γενική Συνέλευση. Μην ξεχνάτε ότι τέθηκε αυτό το θέμα, κοιτάξτε τα θαύματα, σε μια στρογγυλή επέτειο, πολύ σημαντική, 29η επέτειο, ακούσατε ότι οι 29ες επέτειοι είναι συνήθως οι πιο σημαντικές στον κόσμο, και ξεκίνησε μόνο για την 29η επέτειο και δεν στρέφεται φυσικά κατά των Σέρβων, αλλά έτσι είναι. Εμείς οι Σέρβοι δεν το καταλάβαμε έτσι και θα αντιταχθούμε σε αυτό στον ΟΗΕ όσο μπορούμε», δήλωσε ο Βούτσιτς.
«Και ποια είναι η υποχρέωσή μου τόσο όταν χάνουμε στο Συμβούλιο της Ευρώπης όσο και όταν χάνουμε επίσημα στον ΟΗΕ... Όταν συμβεί αυτό, θα πρέπει να σηκώσουμε κεφάλι και να αγωνιστούμε για την οικονομική πρόοδο της Σερβίας», ανέφερε.
Εν τω μεταξύ, νέοι Σέρβοι ακτιβιστές από την Πρωτοβουλία Νέων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ξεκίνησαν μια εκστρατεία υπέρ της κυβέρνησής τους να υποστηρίξει το ψήφισμα και να αναγνωρίσει τη γενοκτονία, δείχνοντας ότι η τρέχουσα πολιτική δεν αντανακλά τις απόψεις όλων των Σέρβων.
Αλλά οι προσπάθειες του Βούτσιτς δεν είναι μεμονωμένες. Ο Μίλοραντ Ντόντικ — ο διαβόητος Σερβοβόσνιος πολιτικός που υπηρετεί επί του παρόντος ως πρόεδρος της Δημοκρατίας Σέρπσκα — απείλησε να ξεκινήσει απόσχιση από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη εάν εγκριθεί το ψήφισμα του ΟΗΕ. Αυτό είναι υποκριτικό, καθώς ο ίδιος είχε αναγνωρίσει τις θηριωδίες κατά των Βοσνίων στη Σρεμπρένιτσα ως γενοκτονία το 2008. Ο Ντόντικ έχει γίνει έκτοτε σημαντική απειλή για την ειρήνη στα Δυτικά Βαλκάνια, ασπαζόμενος τον ακροδεξιό εθνικισμό, αντιμετωπίζοντας κυρώσεις από τις ΗΠΑ και αρνούμενος τακτικά τη γενοκτονία .
Συλλογικά, αυτές οι προκλητικές δηλώσεις τροφοδοτούν τώρα φόβους για νέα σύγκρουση. «Θα γίνει νέος πόλεμος;» είναι μια ερώτηση που τίθεται συχνά σήμερα στο Σεράγεβο — μια πόλη που υπέμεινε μια από τις μεγαλύτερες πολιορκίες στη σύγχρονη ιστορία.
Συγκέντρωση διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκε χθες ( 22/5) μπροστά από το κτίριο της κυβέρνησης του Μαυροβουνίου στην Ποντγκόριτσα μετά την ανακοίνωση της κυβέρνησης να υποστηρίξει το ψήφισμα του ΟΗΕ για τη Σρεμπρένιτσα. Οι διαδηλωτές φωνάζουν "Προδοσία, Προδοσία!"
Διπλωματικό θρίλερ στον ΟΗΕ
Το τελικό κείμενο του ψηφίσματος δεν έχει κυκλοφορήσει, καθώς στο παρασκήνιο εξελίσσεται ένα διεθνές διπλωματικό θρίλερ, από τα Βαλκάνια μέχρι την έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.
Η μάχη διεξάγεται λέξη - λέξη και ψήφο - ψήφο. Στις διεργασίες συμμετέχουν τα μεγαλύτερα κέντρα αποφάσεων της Ευρώπης (Βερολίνο, Παρίσι), ενώ πηγές στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαιώνουν στη HuffPost, ότι το κείμενο παρέμενε υπό διαμόρφωση την Τετάρτη 22 Μαϊου, καθ′ όλη την διάρκεια της ημέρας, με την Αθήνα να επιχειρεί να λειτουργήσει ως εξισορροπιστικός παράγων, με στόχο την προσαρμογή του κειμένου στο ψήφισμα, ώστε να τους «χωρέσει» όλους.
Οι λεπτές ισορροπίες μεταξύ Αθήνας - Βελιγραδίου
Στο πρώτο draft, όμως, είναι δεδομένο ότι το κείμενο θύμισε έντονα ένα παρόμοιο ψήφισμα για τη γενοκτονία των Τούτσι της Ρουάντα. Το έγγραφο διαμορφώνεται σε φραστικό επίπεδο από μια ομάδα χωρών, όπου συμμετέχουν μεταξύ άλλων η Ρουάντα (χώρα σύμβολο για τα θύματα Γενοκτονίας), η Γερμανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Με δεδομένο ότι στην εξωτερική πολιτική οι λέξεις κάνουν τεράστια διαφορά, είναι προφανές το γιατί στο Βελιγράδι επικρατεί οργή αυτές τις ώρες, καθώς η σερβική ηγεσία θεωρεί ότι το σχέδιο ψηφίσματος είναι μονομερές και άδικο.
Σε άρθρο του στο Politico (22 Μαϊου 2024), που μοιάζει με ανοιχτή επιστολή προς τις χώρες που θα ψηφίσουν στην Συνέλευση του ΟΗΕ, o υπουργός Εξωτερικών της Σερβίας Μάρκο Τζούριτς γράφει χαρακτηριστικά:
«Το σχέδιο ψηφίσματος υπονομεύει το σύνταγμα και το κράτος δικαίου στη Βοσνία. Συντάχθηκε, προτάθηκε, συγχρηματοδοτήθηκε και διαμορφώνεται υπό τηνάσκηση πιέσεων από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο του ΟΗΕ για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Πρέσβη Ζλάτκο Λαγουμτζίγια (Zlatko Lagumdzija), χωρίς τη νομικά απαιτούμενη συναίνεση από την τριμερή προεδρία της χώρας, η οποία εκπροσωπεί Βόσνιους, Κροάτες και Σέρβους. Προωθήθηκε με μυστικότητα, χωρίς διαβούλευση με τη σερβική οντότητα της χώρας, ή τους εκλεγμένους εκπροσώπους της, και χωρίς καμία προσπάθεια αναγνώρισης των δεκάδων χιλιάδων άλλων θυμάτων του πολέμου.»
Η Αθήνα αντιλαμβάνεται τις ευαισθησίες στην Σερβία - πολύ καλύτερα από κάθε Αμερικανό ή Δυτικο-Ευρωπαίο, λένε έμπειροι Έλληνες διπλωμάτες. Ωστόσο, η Ελλάδα καλείται να σταθμίσει τις λεπτές ισορροπίες και στον ΟΗΕ.
Από τι θα εξαρτηθεί η ελληνική ψήφος
Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος: την επόμενη εβδομάδα αναμένονται οι ψηφοφορίες για τη νέα σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, όπου η χώρα μας είναι υποψήφια και διεκδικεί ένα σημαντικό ρόλο για τα επόμενα χρόνια, εφόσον συγκεντρώσει τον αναγκαίο αριθμό ψήφων (από 160-170 χώρες). Είναι δεδομένο ότι, για να τις βρει η Αθήνα, θα χρειαστεί εμπιστοσύνη και από μουσουλμανικές χώρες, που όμως υποστηρίζουν σθεναρά το ψήφισμα για την Σφαγή στην Σρεμπρένιτσα.
Από τι θα εξαρτηθεί η ελληνική στάση; Όλα δείχνουν, ότι συνδέεται με τις ακριβείς διατυπώσεις που θα προκριθούν στο σχέδιο ψηφίσματος - και μόνο όταν τις γνωρίζει το υπουργείο Εξωτερικών θα οριστικοποιήσει τη θέση του. ’Ισως την ύστατη ώρα...
