Οι δικαστικές αρχές της Ε.Ε., εφάρμοσαν την τακτική του «follow the money» -(ακολούθησε το χρήμα)- μέσω της οποίας κατάφεραν μέσα στο 2023 να κατάσχουν υπέρογκα περιουσιακά στοιχεία αξίας € 4,1 δισεκατομμυρίων. Τεράστιο ποσό, που όμως αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% των ετήσιων εσόδων του οργανωμένου εγκλήματος στην Ε.Ε.. Αυτό τουλάχιστον φανερώνει η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το 2023.
Μια περίπλοκη δομή ελέγχων από ανεξάρτητους εισαγγελείς
Ο συντονισμός των δράσεων που αποσκοπούν στο να ακρωτηριάσουν την οικονομική ικανότητα των ισχυρών ομάδων οργανωμένου εγκλήματος ανήκει στη Laura Codruța Kövesi Γενική Εισαγγελέα της Ευρώπης.
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) είναι να προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε. μέσω του ποινικού δικαίου. Διερευνά απάτες εις βάρος του ενωσιακού προϋπολογισμού άνω των € 10.000 και τη διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ που συνεπάγεται ζημίες άνω των € 10 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι ανεξάρτητη από τις εθνικές κυβερνήσεις, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλα θεσμικά όργανα, φορείς, γραφεία και οργανισμούς της Ε.Ε..
Με την έδρα της στο Λουξεμβούργο, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει γραφεία σε 42 τοποθεσίες στα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Στην πράξη, 22 Ευρωπαίοι Εισαγγελείς και ο Ευρωπαίος Γενικός Εισαγγελέας στο Λουξεμβούργο επιβλέπουν τις έρευνες που έχουν ξεκινήσει από Ευρωπαίους Εντεταλμένους Εισαγγελείς στα κράτη μέλη. Αυτοί οι Ευρωπαίοι Εντεταλμένοι Εισαγγελείς παραμένουν ανεξάρτητοι από τις εθνικές κυβερνήσεις και τις εθνικές δικαστικές αρχές. Εκδικάζουν, όμως, τις υποθέσεις τους ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Έτσι, η υπηρεσία ελέγχου της απάτης εις βάρος της ΕΕ λειτουργεί σύμφωνα με 22 διαφορετικά καθεστώτα ποινικής δικονομίας!
Η μεγάλη εικόνα της απάτης
Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023, έγιναν 1.927 ενεργές έρευνες, για απάτες εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ που εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τα € 19,2 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η τελευταία Ετήσια Έκθεση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (https://www.eppo.europa.eu/en/2023-numbers) αποκαλύπτει ότι μέχρι τα τέλη του 2023, είχε 1.927 ενεργές έρευνες, συνολικού ύψους εκτιμώμενης ζημίας € 19,2 δισεκατομμυρίων στον προϋπολογισμό της Ε.Ε.. Από αυτές τις έρευνες, το 59% συνδέθηκε με σοβαρή διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ.
Το οργανωμένο έγκλημα, ιδίως σε περίπλοκα συστήματα απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, αποτελεί σημαντική πρόκληση. Στοχεύονται ακόμη και αναδυόμενοι τομείς όπως τα έργα χρηματοδότησης NextGenerationEU, με εκτιμώμενη ζημιά άνω των 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ στις 206 ενεργές έρευνες.
Η έκθεση δείχνει βελτιωμένη ανίχνευση και επιχειρησιακές επιδόσεις σε διάφορους τομείς, όπως ο αριθμός των ερευνών, οι αναφορές που ελήφθησαν και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία, οι κατηγορίες, οι εντολές δέσμευσης και η βελτιωμένη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και των αρμόδιων εθνικών αρχών.
Ωστόσο, η εκτιμώμενη ζημιά είναι μόνο ένα κλάσμα των τεράστιων παράνομων κερδών των εγκληματικών δικτύων, τα οποία ενδέχεται να ξεπερνούν τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις.
Τελικά, σύμφωνα με τον στόχο του να επικεντρωθεί στην ανάκτηση ζημιών, οι δικαστές χορήγησαν σε Ευρωπαίους Εντεταλμένους Εισαγγελείς εντολές δέσμευσης ύψους € 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, δηλαδή τέσσερις φορές περισσότερο από ό,τι το 2022.
Η έκθεση δείχνει επίσης αυξημένο αριθμό καταγγελιών που υποβάλλονται από ιδιωτικούς φορείς και εθνικές αρχές, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη χρήση και αποτελεσματικότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Εστιάζοντας στην Ελλάδα
Ο αριθμός των ενεργών ερευνών έφθασε τα € 708,7 εκατομμύρια για 53 υποθέσεις που ερευνήθηκαν το 2023.
Εκδόθηκαν εντολές δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων ύψους €15,7 εκατ. και ασκήθηκαν ποινικές διώξεις σε 36 άτομα.
Η έκθεση δείχνει επίσης αυξημένο αριθμό καταγγελιών που υποβάλλονται από ιδιωτικούς φορείς και εθνικές αρχές, γεγονός που υπογραμμίζει την αυξανόμενη χρήση και αποτελεσματικότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
