Αλγεινή εντύπωση και έντονο προβληματισμό προκάλεσε το βίντεο τούρκικης ιστοσελίδας που δείχνει κομμάτι σκυροδέματος από τον τρούλο της Αγίας Σοφίας να πέφτει και να σκάει πίσω από την πλάτη προσκυνητών. Σύμφωνα με τον Τούρκο ιστορικό Ιλμπέρ Ορταϊλί το ιστορικό μνημείο θα πρέπει να κλείσει αφου κινδυνεύει από τις φθορές και τον εξεζητημένο αριθμό επισκεπτών στην Αγία Σοφία.
Δείτε βίντεο από τη στιγμή που πέφτουν θραύσματα από τον τρούλο:
Ο ιστορικός σε άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet, στις 17 Σεπτεμβρίου, εξέφρασε την ανησυχία του για τις φθορές που έχουν προκληθεί στο μνημείο, από την μετατροπή του σε τέμενος και εντεύθεν, επισημαίνοντας αφενός ότι η Αγία Σοφία πρέπει να κλείσει για ορισμένο χρονικό διάστημα ώστε να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, αφετέρου δε τονίζει ότι θεωρεί καταστροφική την ετήσια είσοδο σε αυτήν τριών εκατομμυρίων προσκυνητών, πέραν του αριθμού των τουριστών. Κώδωνα κινδύνου για τη στατικότητα του μνημείου των 1500 ετών κρούει και ο καθηγητής διαχείρισης φυσικών καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος μιλώντας στο protothema.gr θέτει σοβαρό ζήτημα για την κατάσταση της Αγίας Σοφίας απέναντι σε έναν ισχυρό σεισμό.
Ο κ. Λέκκας εξήγησε αρχικά ότι το κέλυφος του μνημείου αυτού «έχει στην πλάτη του 1500 χρόνια. Μέσα σε όλη αυτή την πορεία και τα στατικά στοιχεία του μνημείου έχουν υποστεί φθορές. Έχουμε τους εξωτερικούς παράγοντες που είναι κυρίως οι καιρικές συνθήκες, γιατί δεν είναι μάρμαρο όπως ο Παρθενώνας, αλλά δομικά υλικά και έχουμε και την φθορά την εσωτερική από την αποσάθρωση των υλικών, αλλά και από την αλλαγή του μικροκλίματος στο εσωτερικό της Αγίας Σοφίας με τα εκατομμύρια των επισκεπτών και προσκυνητών». Έτσι, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ η Αγία Σοφία αυτή τη στιγμή χρίζει άμεσης μελέτης και συντήρησης μιας και τα παραπάνω δεδομένα σε συνδυασμό και με τις αλλοιώσεις στο υπέδαφος μειώνουν την στατική επάρκεια του μνημείου.
Πιθανή ακόμη και κατάρρευση σε έναν μεγάλο σεισμό
Όπως τονίζει ο κ. Λέκκας στο protothema.gr «αυτή τη στιγμή έχουμε ένα μνημείο 1500 ετών το οποίο έχει φθορές εξωτερικές και εσωτερικές παρόλο που υπάρχει πρόγραμμα ενίσχυσης της στατικότητας αλλά δεν έχει γίνει, είναι ένα μνημείο ευάλωτο στους σεισμούς».
Όπως είναι γνωστό νότια της Κωνσταντινούπολης περνάει ένα μέρος του ρήγματος της Ανατολίας. Αυτό το κομμάτι όπως λέει ο κ. Λέκκας δεν έχει δώσει ακόμη τον μεγάλο σεισμό που περιμένουν ήδη από το 2020 Τούρκοι και άλλοι επιστήμονες.
«Το ρήγμα της Ανατολίας μαζί με εκείνο του Αγίου Φραγκίσκου είναι τα μόνα που έχουν μια περιοδικότητα. Το ρήγμα της Αντολίας έχει μήκος 1500 χιλιομέτρων και βλέπουμε ότι κατά διαστήματα σπάει κατά τμήματα. Δηλαδή το ρήγμα χωρίζεται σε περίπου 15-17 τμήματα μικρά και μεγάλα. Το πρώτο αρχίζει από την Αρμενία και την Κασπία Θάλασσα και το τελευταίο φθάνει στο Αιγαίο. Αυτά τα τμήματα σπάνε το ένα μετά το άλλο. Αρχίζουν από την Ανατολή και πάνε προς τη Δύση» λέει ο κ. Λέκκας και εξηγεί ότι «με το σεισμό του 1999 έσπασε το τελευταίο κομμάτι που υπήρχε στο Ισμίτ, το οποίο είχε μήκος 78-80 χιλιόμετρα περίπου και έδωσε τους μεγάλους σεισμούς του Αυγούστου και του Νοεμβρίου τότε. Το αμέσως επόμενο κομμάτι είναι το ρήγμα που περνάει νότια της Κωνσταντινούπολης και επηρεάζει άμεσα και την Αγία Σοφία. Αυτό το κομμάτι έχει δεχθεί την φόρτιση από το 1999 και σύμφωνα με απόψεις Γάλλων, Ιαπώνων και Τούρκων σεισμολόγων που συγκλίνουν μεταξύ τους, έπρεπε μέχρι το 2020 να είχε γίνει ένας μεγάλος σεισμός. Αυτός δεν έγινε γεγονός που σημαίνει ότι ο σεισμός θα γίνει αλλά όταν γίνει θα είναι πολύ πιο ισχυρός αν γινόταν το 2020. Τότε οι επιστήμονες περίμεναν έναν σεισμό περίπου 7 Ρίχτερ. Τώρα εξαρτάται αν θα σπάσει όλο το ρήγμα ή κάποιο κομμάτι του με τη δυναμικότητα να είναι στα 7 με 7,2 ρίχτερ. Επομένως όταν γίνει ένας τέτοιος σεισμός θα έχουμε τεράστιες επιπτώσεις στην παλιά Κωνσταντινούπολη. Γιατί οι περιοχές προς το καινούργιο αεροδρόμιο είναι σύγχρονες κατασκευές και έχουν αντισεισμικό σχεδιασμό. Αλλά με το δεδομένο που είδαμε στην Αντιόχεια τον Φεβρουάριο βλέπουμε ότι η ποιότητα των κατασκευών τους δεν είναι τόσο καλή. Άρα θα έχουμε μεγάλες επιπτώσεις. Έτσι η Αγία Σοφία έχει υψηλή τρωτότητα απέναντι σε έναν ισχυρό σεισμό εξαιτίας των αλλοιώσεων και της φθοράς που έχει υποστεί. Βέβαια δεν ξέρουμε αν θα καταρρεύσει σε έναν τόσο μεγάλο σεισμό, και το απευχόμαστε αλλά σίγουρα θα έχει σημαντικές ζημιές και αυτή είναι η ανησυχίας μας».
