Η έρημος Ατακάμα βρίσκεται ανάμεσα από τη Χιλή και την Αργεντινή και είναι ένα από τα πιο εχθρικά περιβάλλοντα στη Γη. Το παγωμένο περιβάλλον των Άνδεων σε υψόμετρο 6.000 μέτρων, με βίαιους ανέμους, ελάχιστο οξυγόνο και σχεδόν καθόλου νερό, κάνει την επιβίωση οποιουδήποτε οργανισμού εκεί δύσκολη και το τελευταίο που περίμεναν να βρουν οι επιστήμονες εκεί είναι κάποιο θηλαστικό.
Ωστόσο αρχαιολόγοι είχαν ανακαλύψει τις προηγούμενες δεκαετίες, πτώματα του Phyllotis vaccarum, ενός είδος ποντικιού, τα οποία είχαν μουμιοποιηθεί λόγω των ακραίων συνθηκών. Λόγω όμως αυτών των ακραίων συνθηκών, οι αρχαιολόγοι πίστεψαν πως τα ποντίκια αποτελούσαν απλά θυσίες του λαού των Capacocha στους θεούς των Ίνκας.
Δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε τους αρχαιολόγους για αυτόν τον τρόπο σκέψης επειδή ποια άλλη εξήγηση θα υπήρχε; Τίποτα δεν μπορεί να ζήσει εκεί πάνω, οπότε κάποιος έπρεπε να τα φέρει εκεί. – Jay Storz, εξελικτικός βιολόγος του University of Nebraska-Lincoln
Μία συστηματική έρευνα των βιολόγων όμως σε 21 κορυφές βουνών, αποκάλυψε την ύπαρξη 13 πτωμάτων ποντικιών σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 6.000 μέτρων. Η αποκάλυψη ήρθε το 2020, όταν στην κορυφή Llullaillaco στα 6.700 μέτρα, κατάφεραν να συλλάβουν ένα ζωντανό ποντίκι. Ήταν η πρώτη φορά που οποιοδήποτε θηλαστικό βρέθηκε σε τέτοιο υψόμετρο. Αργότερα, κατάφεραν να εντοπίσουν και άλλα ζωντανά δείγματα.
Η ανάλυση του DNA των μουμιοποιημένων δειγμάτων αποκάλυψε τη γενετική εξέλιξη των ποντικιών και απάντησε στην ερώτηση αν το γονιδίωμα αυτών των ποντικιών μπορεί να προήλθε από μία υποομάδα ποντικιών που ζούσε σε χαμηλότερα υψόμετρα.
Τα γονιδιακά δεδομένα δηλώνουν ένα ξεκάθαρο όχι. Τα ποντίκια των κορυφών δεν είναι μία μεγάλη ευτυχισμένη οικογένεια με τα ποντίκια από τους πρόποδες των βουνών στη γύρω έρημο.
Τα στοιχεία δείχνουν πως τα ποντίκια αυτά δεν είναι “τουρίστες” αλλά αυτόχθονες που βρήκαν τρόπο να επιβιώσουν σε αυτό το περιβάλλον που θυμίζει τον Άρη.
Ακόμα και στους πρόποδες των βουνών, τα ποντίκια ζουν σε ακραίο, Αρειανό περιβάλλον. Ακόμα περισσότερο στις κορυφές. Απλά μας εκπλήσσει το γεγονός πως οποιοδήποτε ζώο, πόσο μάλλον ένα θερμόαιμο θηλαστικό, μπορεί να επιβιώσει και να λειτουργήσει σε αυτό το περιβάλλον.
Οι επιστήμονες ακόμα προσπαθούν να καταλάβουν πώς ζει αυτό το είδος σε τέτοιο υψόμετρο, αλλά και γιατί. Είναι λόγω αποφυγής θηρευτών; Αλλά αξίζει αυτή η ασφάλεια τους κινδύνους ψύξης, πείνας και αφυδάτωσης;
Σίγουρα αν είσαι σε ένα βουνό 6.000 μέτρων, είσαι ασφαλής από θηρευτές. Απλά έχεις άλλα πράγματα να ανησυχείς.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Current Biology.
