Από τα πρώτα λεπτά που έγινε γνωστή η απόφαση του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ύστερα από εκθέση του ΟΗΕ για απαγωγές παιδιών και εκκλήσεις ηγετών που έκαναν λόγο για εγκλήματα πολέμου, τα διεθνή ΜΜΕ αναλύουν τον πραγματικό αντίκτυπο της νομικής απόφασης στην παγκόσμια κοινότητα.
«Μπορεί να συλληφθεί ο Πούτιν;», η ερώτηση που προβάλλει το αμερικανικό CNN, εξετάζοντας όλα τa δεδομένα. «Μάλλον όχι», η απάντηση που δίνει το ίδιο το ειδησεογραφικό δίκτυο και στη συνέχεια εξηγεί το «γιατί».
Οποιοσδήποτε κατηγορείται για έγκλημα, επισημαίνεται από το CNN, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, το οποίο απαρτίζεται από χώρες-μέλη, μπορεί να δικαστεί. Το δικαστήριο δικάζει ανθρώπους, όχι χώρες, και εστιάζει σε αυτούς που έχουν τις περισσότερες ευθύνες: ηγέτες και αξιωματούχους.
Ωστόσο, η Ουκρανία δεν είναι μέλος του δικαστηρίου. Το Δικαστήριο δεν διεξάγει δίκες ερήμην, επομένως ο Πούτιν θα πρέπει είτε να παραδοθεί από τη Ρωσία είτε να συλληφθεί εκτός Ρωσίας. Αυτό φαίνεται απίθανο, σχολιάζει χαρακτηριστικά το CNN.
«Δεν υπάρχει περίπτωση ο Πούτιν να δικαστεί στη Χάγη» σχολιάζει με τη σειρά του το BBC, το οποίο εξηγεί ότι αυτό συμβαίνει καθώς η Ρωσία δεν είναι μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου το οποίο μπορεί να προχωρήσει στη σύλληψη όσων βρίσκονται στις χώρες-μέλη.
Δεδομένων των συνθηκών, σημειώνεται δε, φαντάζει απίθανο η Ρωσία να παραδώσει τον πρόεδρό της ή την επίτροπο για τα Δικαιώματα των Παιδιών.
Ωστόσο, τονίζεται ότι το ζήτημα της έκδοσης εντάλματος σύλληψης παραμένει ακανθώδες για τον Πούτιν καθώς θα υπάρχουν περιορισμοί στις χώρες που θα μπορεί να επισκέπτεται, σε μια περίοδο που ετοιμάζεται να προχωρήσει στη σύναψη συμφωνιών με τον Κινέζο ομόλογό του.
Την ίδια στιγμή, το γεγονός αυτό αποτελεί ντροπή για το Κρεμλίνο που όλο το τελευταίο διάστημα αρνείται τις κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου.
Σημειώνεται, σε αυτό το σημείο, ότι το Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου επικυρώθηκε από 123 χώρες, όμως η Αμερική όπως επίσης Κίνα, Ινδία και Ρωσία απείχαν.
Το χρονικό του εντάλματος
Η σχετική ανακοίνωση του Διεθνούς Δικαστηρίου αναφέρει: «Σήμερα, 17 Μαρτίου 2023, το Προδικαστικό Τμήμα ΙΙ του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για δύο άτομα στο πλαίσιο της κατάστασης στην Ουκρανία: Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν και Μαρία Αλεξέγιεβνα Λβόβα-Μπέλοβα».
Στη σχετική ανακοίνωση του ΔΠΔ τονίζεται ότι ο Πούτιν «φέρεται υπεύθυνος για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης πληθυσμού (παιδιών) και αυτό της παράνομης μεταφοράς πληθυσμού (παιδιών) από κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία (σύμφωνα με τα άρθρα 8(2)(α)(vii) και 8(2)(β)(viii) του Καταστατικού της Ρώμης).
Τα εγκλήματα φέρονται να διαπράχθηκαν σε κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη τουλάχιστον από τις 24 Φεβρουαρίου 2022. Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύεται ότι ο κ. Πούτιν φέρει ατομική ποινική ευθύνη για τα προαναφερθέντα εγκλήματα, αφενός γιατί διέπραξε τις πράξεις άμεσα, από κοινού με άλλους ή και μέσω άλλων, αφετέρου επειδή δεν άσκησε τον κατάλληλο έλεγχο επί των πολιτικών και στρατιωτικών υφισταμένων του που διέπραξαν τις πράξεις ή επέτρεψαν τη διάπραξή τους και οι οποίοι τελούσαν υπό την αποτελεσματική εξουσία και τον έλεγχό του».
Η ρωσική απάντηση μετά το ένταλμα σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο σε βάρος του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν άργησε να έρθει. Σε προκλητικό τόνο, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, έκανε λόγο για μια «ανούσια κίνηση» που δεν «επηρεάζει τη Ρωσία».
«Οι αποφάσεις του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δεν έχουν κανένα νόημα για τη χώρα μας, ακόμη και από νομική άποψη. Η Ρωσία δεν είναι συμβαλλόμενο μέλος στο Καταστατικό της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και δεν φέρει καμία υποχρέωση βάσει αυτού» τόνισε ειδικότερα.
Ο εκτοπισμός παιδιών στη Ρωσία
Η μεταφορά από τη Ρωσία, Ουκρανών παιδιών σε περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχό της στην Ουκρανία, καθώς και στην ρωσική επικράτεια, συνιστά ένα «έγκλημα πολέμου», ανέφερε η Ειδική Επιτροπή του ΟΗΕ για την Ουκρανία, η οποία επίσης επισημαίνει πιθανά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ωστόσο ο επικεφαλής της Επιτροπής αυτής δήλωσε ότι δεν έχουν βρεθεί αποδείξεις για γενοκτονία. «Δεν βρήκαμε στοιχεία ότι διαπράχθηκε γενοκτονία εντός της Ουκρανίας», είπε σε δημοσιογράφους ο Έρικ Μόσε, επικεφαλής της Επιτροπής αυτής. Πρόσθεσε ότι η Επιτροπή εξετάζει στοιχεία και ότι υπάρχουν «κάποιες πτυχές που μπορεί να εγείρουν ερωτήματα» σχετικά με πιθανή γενοκτονία.
Στην πρώτη έκθεσή της από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η Ερευνητική Επιτροπή του ΟΗΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «οι καταστάσεις που εξέτασε σχετικά με τη μεταφορά και εκτοπισμό παιδιών, εντός της Ουκρανίας και στη Ρωσική Ομοσπονδία αντίστοιχα, παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και συνιστούν έγκλημα πολέμου».
Σύμφωνα με το Κίεβο, 16.221 παιδιά απελάθηκαν στη Ρωσία μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου, αλλά η Επιτροπή δεν μπόρεσε να επαληθεύσει αυτά τα στοιχεία. Ωστόσο, Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν λάβει νομικά και πολιτικά μέτρα σχετικά με τη μεταφορά παιδιών από την Ουκρανία και ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε διάταγμα τον Μάιο του 2022 που διευκολύνει τη χορήγηση ρωσικής υπηκοότητας σε ορισμένα παιδιά. Οι ερευνητές κατηγορούν επίσης τη Μόσχα για πιθανά «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».
