Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε στους λαϊκιστές στην Ανατολική Ευρώπη ένα νέο όπλο: τον φόβο του πολέμου, γράφει τη Δευτέρα το France Presse σε εκτενή ανάλυση, σύμφωνα με το Agerpres.
Πάνω από ένα χρόνο μετά το ξέσπασμά του, δεν φαίνεται να τελειώνει ο πόλεμος. Και ορισμένοι πολιτικοί δεν διστάζουν να εκμεταλλευτούν το άγχος που προκαλεί για να υποδείξουν ότι η υποστήριξη προς την Ουκρανία θα μπορούσε να οδηγήσει τη χώρα τους σε πόλεμο.
Από την Πράγα μέχρι τη Σόφια, οι ψευδείς ισχυρισμοί ότι οι κυβερνήσεις θα ανακοινώσουν γενική κινητοποίηση ή απλώς «να στείλουν τους γιους μας στο κρεατομηχανή» κυριαρχούν στον πολιτικό λόγο. «Ο φόβος είναι ένα πρωταρχικό συναίσθημα και η πολιτική του φόβου είναι η παλαιότερη υπάρχουσα τακτική», επισημαίνει ο Jiri Priban, καθηγητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ.
«Είναι μέρος οποιασδήποτε πολιτικής εκστρατείας», πρόσθεσε. Ένας συναγερμός που σημειώνει επιτυχία στη Σλοβακία, μια χώρα στα σύνορα με την Ουκρανία και όπου όλο και περισσότεροι άνδρες απορρίπτουν την ιδέα να κάνουν στρατιωτική θητεία.
Πριν από τη ρωσική εισβολή, η Σλοβακία, μέλος του ΝΑΤΟ, κατέγραφε περίπου 1.500 αντιρρησίες πολέμου ετησίως. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σε περισσότερους από 40.000 πέρυσι, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Σλοβακίας.
Αυτή η αίσθηση πανικού μεταξύ των νέων στη Σλοβακία ενθαρρύνθηκε από τον πρώην πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίκο, ο οποίος έκανε εκστρατεία επικρίνοντας το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και τους «Ουκρανούς φασίστες». Η σύγκρουση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου δεν αφορά τους Σλοβάκους, καθώς θα ήταν ένας «πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας», σύμφωνα με τον Φίκο.
Αψηφώντας την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, κατηγόρησε την εν ενεργεία κυβέρνηση της Σλοβακίας ότι είναι «ποδοσφαιριστής» των ΗΠΑ. Η τακτική του φόβου φαίνεται να αποδίδει καρπούς: το κόμμα του Φίκο, Smer, καταλαμβάνει τακτικά τρίτη ή δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις ενόψει των κοινοβουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο.
«Η Σλοβακία είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην παραπληροφόρηση και οι Ρώσοι βρήκαν εδώ ένα πολύ γόνιμο έδαφος για την προπαγάνδα τους», λέει ο Μιχάλ Βασέκα, μέλος του Ινστιτούτου Άσπεν και κοινωνιολόγος στη Διεθνή Σχολή Φιλελεύθερων Τεχνών στη Μπρατισλάβα. «Όταν συνεχίζεις να λες στους ανθρώπους ότι η κυβέρνησή τους είναι πράκτορας των ΗΠΑ, αρχίζουν να σκέφτονται: Γιατί να πάνε οι τύποι μας να υπερασπιστούν τα αμερικανικά συμφέροντα;» λέει.
Οι ισχυρισμοί για πόλεμο κυριάρχησαν επίσης στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στην Τσεχική Δημοκρατία. Στα τέλη Ιανουαρίου, ο νέος πρόεδρος Πετρ Πάβελ, πρώην στρατηγός, εξακολουθεί να είναι ο στόχος μιας εκστρατείας παραπληροφόρησης που τον απεικονίζει ως πολεμοχαρή, με το δάχτυλό του στη σκανδάλη. Μεταξύ των ψευδών δηλώσεων που του έχουν καταλογιστεί είναι η έκκληση να στείλει Τσέχους στρατιώτες να πολεμήσουν στην Ουκρανία ή η επιθυμία να κηρύξει τον πόλεμο στη Ρωσία.
Ο εκλογικός αντίπαλος του Πάβελ, δισεκατομμυριούχος και πρώην πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις ισχυρίζεται στις προεκλογικές του αφίσες ότι ο αντίπαλός του δεν πιστεύει στην ειρήνη, φωνάζοντας: "Δεν θα σύρω την Τσεχία σε πόλεμο!" «Υπάρχει μια ολοένα και πιο σημαντική προσπάθεια να τρομάξουμε τους ανθρώπους, να τους κάνουμε να πιστέψουν ότι θα αναγκαστούν να πολεμήσουν σε έναν πόλεμο που δεν μπορούν να κερδίσουν», σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεσή της Τσέχικα pro bono οργάνωση που παρακολουθεί και αναλύει την παραπληροφόρηση.
«Η Ρωσία παρουσιάζεται ως μια αήττητη πυρηνική υπερδύναμη που διεξάγει μια νικηφόρα στρατιωτική εκστρατεία στην Ουκρανία», αναφέρει στην τελευταία έκθεσή της.
Στη Βουλγαρία, το υπερεθνικιστικό φιλορωσικό κόμμα Vazrazhdane (Αναγέννηση) οργάνωσε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και επέστησε την προσοχή των ψηφοφόρων στον κίνδυνο να γίνει «κανονιέρα».
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος επικρίνει τις ευρωπαϊκές παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία, ήταν πάντα προσεκτικός να μην επικρίνει τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Παραδόξως, η πολιτική χρήση του φόβου του πολέμου είναι λιγότερο επιτυχημένη μεταξύ των ψηφοφόρων στην Πολωνία και τις δημοκρατίες της Βαλτικής, όπου ο κίνδυνος μιας ρωσικής στρατιωτικής επίθεσης φαίνεται πολύ πιο πραγματικός.
Η αρνητική ιστορική εμπειρία που μοιράζεται με τη Ρωσία έχει κάνει τους πληθυσμούς τους άνοσους στη φιλορωσική προπαγάνδα, πιστεύει ο Τσέχος πολιτικός επιστήμονας Jiri Priban. «Υπάρχει πραγματικός υπαρξιακός φόβος στις χώρες της Βαλτικής, αλλά αυτό απλώς ενισχύει την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία», λέει.
