Εάν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έπρεπε να αποδυναμώσει το ΝΑΤΟ και να σταματήσει την επέκτασή του προς τα ανατολικά φαίνεται ότι απέτυχε. Αντί να εκμεταλλευτεί τις εντάσεις στο εσωτερικό της συμμαχίας, ο πόλεμος της Ρωσίας φαινομενικά την ενίσχυσε, με τη Φινλανδία και τη Σουηδία, δύο στενούς γείτονες της Ρωσίας, να σπεύδουν να ενταχθούν. Οι χώρες που αποτελούν το ΝΑΤΟ δεν έχουν πυροβολήσει στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας. Αλλά η έκρηξη πυραύλου σε χωριό της Πολωνίας (πρώην σύμμαχου της Σοβιετικής Ένωσης που έγινε μέλος του ΝΑΤΟ) επανέφερε στο προσκήνιο τα Άρθρα 4 και 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αντιστράτηγος ε.α. Μπαλτζώης: Δραματική κλιμάκωση στην Ουκρανία! Το χτύπημα στην Πολωνία και η σύνοδος του ΝΑΤΟ (Βίντεο)
Το Bloomberg εξηγεί μέσα από 6 ερωτήσεις – απαντήσεις τι ακριβώς είναι τα Άρθρα αυτά και πώς έχει η κατάσταση σήμερα.
1. Ποιο είναι το νόημα του ΝΑΤΟ;
Ο Οργανισμός της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, που ιδρύθηκε το 1949 για να προστατεύσει την Ευρώπη από την επίθεση των Σοβιετικών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη εταιρική σχέση μεταξύ της Βόρειας Αμερικής και της Ευρώπης που βασίζεται σε κοινές πολιτικές και οικονομικές αξίες. Τα μέλη έχουν αυξηθεί σήμερα σε 30 έθνη από 12.
2. Τι είναι το Άρθρο 5;
Είναι η υπόσχεση συλλογικής άμυνας που, σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, «ενώνει τα μέλη του, δεσμεύοντάς τα να προστατεύουν το ένα το άλλο και δημιουργώντας πνεύμα αλληλεγγύης μέσα στη συμμαχία». Καθορίζει ότι μια επίθεση εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Η υπόσχεση ενισχύει την αξιοπιστία της αποτρεπτικής στρατηγικής της συμμαχίας αυξάνοντας τους κινδύνους για κάθε πιθανό επιτιθέμενο.
3. Πόσο συχνά έχει ενεργοποιηθεί το Άρθρο 5;
Μόλις μια φορά, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου και στο Πεντάγωνο. Η συμμαχία χρησιμοποίησε αεροπλάνα του Συστήματος Αερομεταφερόμενης Προειδοποίησης και Ελέγχου για να βοηθήσει στην περιπολία στους ουρανούς των ΗΠΑ. Ακολούθησε παρακολούθηση πλοίων στη Μεσόγειο Θάλασσα, συμμετοχή στον πόλεμο στο Αφγανιστάν και εκπαίδευση Ιρακινών στρατιωτών.
4. Ποια άλλα εργαλεία διαθέτουν τα μέλη του ΝΑΤΟ;
Υπάρχει επίσης το άρθρο 4, το οποίο επιτρέπει μια διαδικασία διαβούλευσης εάν κάποιος σύμμαχος πιστεύει ότι «απειλείται η εδαφική ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλεια οποιουδήποτε από τα μέρη». Κατά τη διάρκεια των ετών, επτά φορές κάποιο μέλος έχει επικαλεστεί το Άρθρο 4. Η Τουρκία το έχει επικαλεστεί στο παρελθόν, ενώ πιο πρόσφατα το έκαναν οκτώ ευρωπαϊκές χώρες, όταν η Ρωσία εξαπέλυσε την επίθεσή της τον Φεβρουάριο. Η διαβούλευση μπορεί να λάβει πολλές μορφές, από ανταλλαγή πληροφοριών έως συζήτηση για κοινές πολιτικές.
5. Πώς η εισβολή ενίσχυσε το ΝΑΤΟ;
Πάνω από δύο χρόνια αφότου ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ανησυχούσε δημόσια για τον «εγκεφαλικό θάνατο του ΝΑΤΟ» — επικαλούμενος μια φθίνουσα δέσμευση των ΗΠΑ υπό τον τότε πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ — η συμμαχία συγκεντρώθηκε για να σχηματίσει ένα ως επί το πλείστον ενιαίο μέτωπο εναντίον της Ρωσίας. Η συμμαχία ενίσχυσε τις αναπτύξεις δυνάμεών της στην ανατολική πλευρά και πολλά κράτη μέλη προμήθευσαν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία. Η Γερμανία ξεκίνησε μια σημαντική αναβάθμιση του στρατού της και υποσχέθηκε να εκπληρώσει τον στόχο του ΝΑΤΟ να δαπανά το 2% της οικονομικής παραγωγής ετησίως για την άμυνα. Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για την υποστήριξη, είπε ότι τα δυτικά έθνη δεν ήταν επαρκώς ενωμένα στο να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία. Ανέφερε την άρνηση του ΝΑΤΟ να δημιουργήσει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στην Ουκρανία, ένα βήμα που θα μπορούσε να θέσει τα κράτη μέλη σε στρατιωτική σύγκρουση με τη Ρωσία.
6. Ποια είναι η ανησυχία της Ρωσίας για το ΝΑΤΟ;
Ο Πούτιν και η κυβέρνησή του βλέπουν το ΝΑΤΟ να επεκτείνεται σε αυτό που θεωρούν τη σφαίρα επιρροής της Μόσχας, η οποία μειώθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία, τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, είναι πλέον μέλη του ΝΑΤΟ. Η Ρωσία, επικαλούμενη τη δική της ασφάλεια, επιμένει ότι το ΝΑΤΟ δεν πρέπει ποτέ να αφήσει επιπλέον πρώην Σοβιετικά κράτη να ενταχθούν.
