Ας θυμηθούμε το 2015, όταν έκανε τις πρώτες δημόσιες δηλώσεις του από τότε που κατέθεσε στο Κογκρέσο (το 2008) σχετικά με την κατάρρευση της Lehman Brothers και την «τέλεια καταιγίδα» που οδήγησε στη χρηματοπιστωτική κρίση.
Μετά από σχεδόν επτά χρόνια δημόσιας σιωπής, ο Ρίτσαρντ Φαλντ, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Lehman Brothers, είχε πολλά να πει.
Σε μια αφηρημένη ομιλία, το 2015, στο συνέδριο Marcum MicroCap Conference στο Grand Hyatt στο Μανχάταν – την πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την οικονομική κρίση – ο Φαλντ εξέφρασε τη γνώμη του για το Ισλαμικό Κράτος, ανησυχούσε για τον Βλαντιμίρ Πούτιν και πρότεινε ότι η οικονομία δεν ήταν τόσο υγιής όσο υποδηλώνουν οι χρηματιστηριακές αγορές.
Αλλά ενώ ο Φαλντ, γνωστός ως «ο γορίλας» της Wall Street για το απότομο ύφος του, ήταν πρόθυμος να μοιραστεί τις απόψεις του για τον κόσμο, απέφυγε επιμελώς να μιλήσει για τον ρόλο του στη μεγαλύτερη πτώχευση στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αντ’ αυτού, φιλοσόφησε για θέματα, όπως η αγάπη και ο θάνατος, και έκανε συχνές αναφορές στην ανθεκτικότητά του.
«Τι είπε ο Σίγκμουντ Φρόιντ; Μπορείτε να λέτε ό,τι θέλετε για μένα. Είμαι Ο.Κ. γιατί ξέρω ότι η μητέρα μου με αγαπάει», είπε στο πλήθος των 1.300 επαγγελματιών του χρηματοπιστωτικού τομέα. «Και, ναι, η μητέρα μου εξακολουθεί να με αγαπάει. Είναι 96 ετών».
Σε μια άλλη στιγμή, ο χειρότερος CEO όλων των εποχών έφερε ένα παράδειγμα από τον χώρο της πυγμαχίας: «Τι είπε ο Ρόκι; Δεν έχει σημασία πόσο δυνατά χτυπάς, αλλά αν σηκώνεσαι αφού σε ρίξουν κάτω. Λατρεύω τον Ρόκι».
Το πρόσωπο του Φαλντ ταυτίστηκε με την υπερβολή και την απερισκεψία της Γουόλ Στριτ. Ωστόσο, ο ίδιος δεν απολογήθηκε, υπονοώντας ότι η Lehman θα μπορούσε να είχε επιβιώσει αν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ της το είχε επιτρέψει, και απέδωσε την ευθύνη για την κρίση στους φορείς χάραξης πολιτικής αντί για τους τραπεζίτες.
Στην αρχή εμφανίστηκε ανήσυχος, βγάζοντας το σακάκι του στο βήμα. «Έχω καιρό να το κάνω αυτό» είπε. «Αυτή είναι η πρώτη μου δημόσια εκδήλωση από το 2008. Δεν συμπεριλαμβάνω τον υπέροχο χρόνο μου με το Κογκρέσο».
Εξηγώντας την προέλευση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο Φαλντ απέφυγε να αναφερθεί στην προθυμία των επενδυτικών τραπεζών να εκδώσουν ενυπόθηκα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης. (Η Lehman είχε ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο δανείων subprime).
«Δεν είναι μόνο ένα πράγμα», είπε. «Είναι όλα αυτά τα πράγματα μαζί. Το αποκαλώ την τέλεια καταιγίδα».
Κατά την άποψή του, η ρίζα της κρίσης ήταν η πίεση της κυβέρνησης για την αγορά κατοικίας. Ταυτόχρονα, τα hedge funds, οι εταιρείες ιδιωτικών μετοχών και οι εταιρείες κρατικού πλούτου αναπτύχθηκαν ραγδαία, υπερφορτώνοντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και ανεβάζοντας τις αξίες των μετοχών, τους ισολογισμούς, τον όγκο των χρηματοπιστωτικών προϊόντων και την ανάγκη για χρηματοδότηση, όπως εξήγησε.
«Υπήρχε ελάχιστη ρύθμιση ή εποπτεία της αγοράς» εξήγησε.
Στη συνέχεια, το 2007, η Fed αύξησε τα επιτόκια, τερματίζοντας ουσιαστικά την άνθηση της αγοράς ακινήτων που είχε ενθαρρύνει, είπε ο Φαλντ. «Τα αυξημένα επιτόκια οδήγησαν σε υποθήκες, σε τεράστιο αριθμό κατασχέσεων κατοικιών».
Στον απόηχο αυτού, οι εταιρείες άρχισαν να μειώνουν το κόστος και τις θέσεις εργασίας και αυτό έγινε «ένας αυτοεκπληρούμενος οικονομικός βρόχος».
«Τα υπόλοιπα είναι ιστορία» πρόσθεσε.
Ο Φαλντ πίστευε το 2015 ότι η οικονομία δεν ήταν τόσο υγιής όσο φαινόταν. «Γιατί στο διάολο δεν αισθανόμαστε καλύτερα;» αναρωτήθηκε.
Μέρος του προβλήματος είναι ότι οι μικρές εταιρείες δεν μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση, είπε. Ενώ οι τράπεζες έχουν ρεκόρ δανειοδοτικής ικανότητας, δεν το διαθέτουν στις εταιρείες που το χρειάζονται. Οι εταιρείες μειώνουν τα έξοδα και τις θέσεις εργασίας, αλλά δεν αυξάνουν γρήγορα τα έσοδα. Όλα αυτά, είπε, επιδεινώνουν την εισοδηματική ανισότητα.
«Ξέρω ότι δεν θέλετε να το ακούσετε αυτό από εμένα, αλλά οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και πάλι η κοιλιά της Αμερικής πλήττεται. Κοιτάξτε, είμαι ένας σκληροπυρηνικός καπιταλιστής. Αλλά ας είμαστε δίκαιοι – ο καπιταλισμός λειτουργεί μόνο αν ξεκινάει από την κορυφή και φιλτράρεται προς τα κάτω. Αν δεν κατέβει προς τα κάτω, θα χάσουμε».
Η παγκόσμια αστάθεια θέτει επίσης προκλήσεις για την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών, είπε. Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους, η επιθετικότητα της Κίνας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η διεκδικητικότητα της Ρωσίας πέραν των συνόρων της και οι πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, όλα μπήκαν στον κατάλογο των ανησυχιών του Φαλντ, τότε το 2015.
«Όλα μαζί, φθείρουν τον ιστό του συστήματός μας», είπε.
Και για άλλη μια φορά, έδειξε με το δάχτυλο την Ουάσινγκτον, προκαλώντας το πλήθος να ζητωκραυγάσει: «Ίσως όλα αυτά να αλλάξουν με νέα ηγεσία. Δεν θέλω να αναφερθώ σε αυτό. Χρειαζόμαστε νέα ηγεσία».
Παρά τις προσπάθειές του, ο Φαλντ δεν μπόρεσε να μη μιλήσει για τη Lehman στις παρενθετικές παρατηρήσεις του. Ξεκίνησε θαυμάζοντας την κουλτούρα της εταιρείας, σημειώνοντας ότι οι εργαζόμενοι, τους οποίους αποκάλεσε «διαχειριστές κινδύνου», κατείχαν περισσότερο από το 30% της εταιρείας των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Φαλντ προσέφερε επίσης γρήγορα τρία στοιχεία που, όπως υποστήριξε, κατέστησαν σαφές ότι η Lehman θα μπορούσε να είχε επιβιώσει, αν η Fed δεν την είχε αναγκάσει να χρεοκοπήσει: «Όταν η Lehman υποχρεώθηκε σε πτώχευση, είπαμε ότι το μετοχικό μας κεφάλαιο ήταν 28 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεύτερον, είχαμε δείκτη κεφαλαίου Tier 1 της τάξης του 11%. Τρίτον, η Lehman είχε εξασφαλίσεις ύψους 127 δισεκατομμυρίων δολαρίων».
«Θεέ μου, υπάρχουν τόσα πολλά που θα ήθελα να πω», πρόσθεσε. Στη συνέχεια, δείχνοντας ένα σκούρο ποτό στο χέρι του, είπε: «Όχι, αυτό δεν είναι ουίσκι ή ρούμι».
Ο Φαλντ ολοκλήρωσε την ομιλία του με έναν προβληματισμό για το νόημα της ζωής.
«Το σύνθημά μου είναι, ό,τι έγινε έγινε, κατανοώντας τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και αντίληψης. Απολαύστε τη διαδρομή».
Και ενώ τα 14 χρόνια που έχουν περάσει από τη χρεοκοπία της Lehman δεν είναι αρκετά για να ξεχάσει η Wall Street το μίσος της απέναντι στον Φαλντ, υπάρχει μία άλλη αγορά, όπου οι εμπλεκόμενοι φαίνεται πως ανήκουν σε μία νεότερη γενιά και ίσως να μην έχουν τόσες μνήμες από το 2008.
Μόλις αυτή την εβδομάδα, πάνω στην ώρα για την επέτειο της κατάρρευσης της Lehman Brothers, η Oasis Pro Markets, μια πλατφόρμα trading με βάση το blockchain, ανακοίνωσε ότι επέλεξε τον 76χρονο Ρίτσαρντ Φαλντ για σύμβουλό της.
«Ο Ντικ προσφέρει στην Oasis Pro Markets έναν πλούτο γνώσης και ένα τεράστιο δίκτυο στρατηγικών συνεργατών. Οι ευκαιρίες τις οποίες θα φέρει στο τραπέζι είναι ατελείωτες. Είμαστε ενθουσιασμένοι που αναλαμβάνει ως σύμβουλος», δήλωσε ο CEO της Oasis, Πατ ΛαΒέκια.