Ηταν 24 Ιουλίου 1897 η ημέρα που γεννήθηκε μία γυναίκα που αποτέλεσε πρότυπο και είδωλο για όλες τις γυναίκες της εποχής της και όχι μόνο. Μία περιπετειώδης φύση που ανέτρεψε χαρακτηριστικά και... εύκολα όλα τα στερεότυπα της εποχής περί φύλου και άγγιξε τα όρια του μύθου όχι μόνο με τη γεμάτη ζωή της αλλά και με τις συνθήκες υπό τις οποίες έφυγε από τη ζωή. Και το όνομα αυτής... Αμέλια Ερχαρτ.
Η Αμέλια Ερχαρτ (Amelia Earhart) γεννήθηκε στο Ατκινσον του Κάνσας. Κόρη του δικηγόρου Σάμιουελ Ερχαρτ και της Αμέλια Οτις, κόρης δικαστικού της περιοχής, από μικρή έδειξε πως δεν ήταν το τυπικό κοριτσάκι αλλά ήταν πιο πολύ... αγοροκόριτσο περνώντας τα παιδικά της χρόνια σκαρφαλώνοντας στα δέντρα, κυνηγώντας αρουραίους με τουφέκι και συλλέγοντας σκόρους, σκουλήκια και ακρίδες.
Μετά την αποφοίτησή της από το γυμνάσιο άρχισε να εργάζεται ως στρατιωτικός νοσοκόμος στον Καναδά, ενώ μαινόταν ο Α′ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1919 εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια για να σπουδάσει ιατρική, αλλά ένα χρόνο αργότερα αλλάζει γνώμη και εγκαταλείπει τις σπουδές της καθώς λαχταρούσε για περισσότερη δράση στη ζωή της. Στις 28 Δεκεμβρίου 1920 και ενώ βρίσκεται στην Καλιφόρνια, επισκέπτεται με τον πατέρα της ένα αεροδρόμιο στο Λονγκ Μπιτς. Εκεί θα πετάξει για πρώτη φορά στη ζωή της και... αυτό ήταν! Πλέον ήξερε τι ήθελε να κάνει στη ζωή της. «Μόλις απογειωθήκαμε κατάλαβα ότι αυτό έπρεπε να κάνω… να πετάω», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το 1921 άρχισε μαθήματα πιλότου και μόλις έξι μήνες αργότερα, αγόρασε ένα μεταχειρισμένο κίτρινο διπλάνο, ένα Kinner Airster, που το ονόμασε «Καναρίνι». Με το «Καναρίνι» η Αμέλια άρχισε να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Είναι χαρακτηριστικό πως στις 22 Οκτωβρίου 1922, η Ερχαρτ έγινε η πρώτη γυναίκα που πέταξε σε ύψος 14.000 ποδιών. Η δημοφιλία της άρχισε να αυξάνεται σε γεωμετρικό αριθμό αλλά αυτό που την «εκτόξευσε» ήταν η ευκαιρία που της δόθηκε την άνοιξη του 1928 να γίνει η πρώτη γυναίκα που θα πετούσε πάνω από τον Ατλαντικό ως επιβάτης. Ο εκδότης και μετέπειτα σύζυγός της, Τζορτζ Πάτναμ, της πρότεινε να πετάξει ως επιβάτης πάνω από τον Ατλαντικό και να κρατήσει το ημερολόγιο της πτήσης. Η Ερχαρτ δέχθηκε και έτσι έγινε η πρώτη γυναίκα που διέσχισε πετώντας τον Ατλαντικό Ωκεανό (17-18 Ιουνίου 1928).
Πέραν από τις αεροπορικές της... ανησυχίες, η Αμέλια Ερχαρτ ήταν και το pop icon της εποχής! Είναι χαρακτηριστικό πως το σήμα κατατεθέν της, εκτός από τα κοντά μαλλιά, ήταν τα παντελόνια που φορούσε, τα οποία σχεδίαζε μάλιστα η ίδια. Τα ρούχα της γίνονταν ανάρπαστα και έκανε η ίδια το μοντέλο σε καταλόγους και περιοδικά μόδας. Η Ερχαρτ σχεδίασε μέχρι και βαλίτσες ταξιδιού, έτσι ακριβώς όπως τις ήθελε για τα υπερπόντια ταξίδια της. Εδινε ακούραστα διαλέξεις σε όλη τη χώρα για την αεροπορία και τα δικαιώματα των γυναικών, ενώ είχε στήλη μέχρι και στο... Cosmopolitan! Παράλληλα, έγραψε βιβλία, ανάμεσά τους το αυτοβιογραφικό «Last Flight», το οποίο δημοσιεύτηκε μετά την εξαφάνισή της. Και για την κατακλείδα, άλλη μία πληροφορία σχετικά με το πόσο... μπροστά ήταν για την εποχή της είναι και το γεγονός πως παντρεύτηκε τον Τζορτζ Πάτναμ το 1931, με τη συμφωνία όμως ότι θα έχουν μια ισότιμη σχέση και αν δεν ήταν ευτυχισμένοι θα χώριζαν σε έναν χρόνο. Τελικά, έμειναν μαζί μέχρι το τέλος!
Το μοιραίο ταξίδι και η εξαφάνιση
Πέραν όμως από την περιπετειώδη και γεμάτη ζωή της «βασίλισσας των αιθέρων», όπως την αποκαλούσε ο Τύπος της εποχής, η Αμέλια Ερχαρτ έμεινε στην Ιστορία και για τον τρόπο που πέθανε, ο οποίος δημιούργησε πολλές θεωρίες συνωμοσίας. Συγκεκριμένα, την 1η Ιουνίου 1937 ξεκίνησε την υλοποίηση του πιο φιλόδοξου σχεδίου της, που ήταν να κάνει τον γύρο του κόσμου με ένα αεροπλάνο. Έτσι επιβιβάστηκε σε ένα δικινητήριο αεροπλάνο Λόκχιντ Ηλέκτρα και με συνοδοιπόρο τον Φρεντ Νούναν ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι το οποίο όμως βρήκε άδοξο τέλος στα δύο τρίτα της διαδρομής, με το αεροπλάνο να εξαφανίζεται στον Κεντρικό Ειρηνικό ωκεανό.
Η τελευταία επικοινωνία με το αεροπλάνο έγινε στις 2 Ιουλίου, ώρα 8:43 π.μ. Το μήνυμα ήταν συγκεχυμένο αλλά πιστεύεται πως οι Ερχαρτ και Νούναν νόμιζαν πως πετούσαν κατά μήκος των νήσων Nukumanu στην Παπούα Νέα Γουινέα, όμως οι χάρτες τους ήταν ανακριβείς και ο καιρός τόσο κακός που δεν τους επέτρεπε να έχουν καλή ορατότητα. Για να βοηθήσει τους δύο πιλότους, η ακτοφυλακή έβαλε φωτιά σε βαρέλια με λάδι για να καθοδηγήσει τους πιλότους με τον καπνό αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ηταν η τελευταία φορά που θα επικοινωνούσαν με την Αμέλια Ερχαρτ.
Αμέσως κινητοποιήθηκαν οι τοπικές αρχές και το κυνήγι των αγνοούμενων πλέον Ερχαρτ και Νούναν είχε ξεκινήσει. Η μυστηριώδης αυτή εξαφάνιση των δύο πιλότων είχε προκαλέσει αρκετά ερωτηματικά, ενώ οι εικασίες του κόσμου είχαν πάρει φωτιά. Ακόμα και σήμερα δεν γνωρίζει κανένας τι ακριβώς συνέβη σε εκείνη τη μοιραία πτήση ούτε που μπορεί να βρίσκεται το αεροπλάνο και οι δύο πιλότοι.
Παρότι για τις επίσημες Αρχές, η πιο πιθανή εκδοχή είναι η Ερχαρτ να έχασε τον προσανατολισμό της και το αεροσκάφος της τελικά να συνετρίβη στη θάλασσα, τις άλλες θεωρίες ενισχύει το γεγονός πως τα συντρίμμια του αεροπλάνου δεν εντοπίστηκαν ποτέ. Από το 2002 μέχρι και σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί τουλάχιστον τρεις επιχειρήσεις έρευνας γύρω από το σημείο όπου εξέπεμψε για τελευταία φορά σήμα η Αμέλια Ερχαρτ.
Στις 5 Ιανουαρίου του 1939, η Αμέλια Ερχαρτ ανακηρύχθηκε και επίσημα νεκρή. Μπορεί να μην κατάφερε να κλείσει τα 40 της χρόνια, έγινε όμως η πρώτη γυναίκα πιλότος που διέσχισε μόνη της τον Ατλαντικό Ωκεανό και με την πρωτοποριακή της δράση βοήθησε πολλές γυναίκες να ακολουθήσουν τα όνειρά τους, όσο δύσκολα και αν ήταν, καθώς όπως έλεγε και η ίδια: «Το πιο δύσκολο πράγμα είναι η απόφαση να δράσεις, τα υπόλοιπα είναι απλώς επιμονή». Και εδώ ξεκινά ένας ατέρμονος κύκλος θεωριών που αγγίζουν τα όρια της συνωμοσιολογίας για το τι απέγινε η θρυλική πιλότος.
Οι θεωρίες συνωμοσίας
Οι μυστηριώδεις συνθήκες υπό τις οποίες χάθηκε η Ερχαρτ αλλά και το γεγονός πως δεν βρέθηκε ποτέ το μοιραίο αεροσκάφος προκάλεσαν πολλές θεωρίες συνωμοσίας αναφορικά με το τι μπορεί να συνέβη. Οπως είχε αναφέρει και το National Geographic, σύμφωνα με μια θεωρία, ίσως ένας από τους δύο να επέζησε της αναγκαστικής προσγείωσης του αεροπλάνου σε κάποια απομονωμένη ατόλη του Ειρηνικού Ωκεανού και μετά από κάποιο διάστημα να πέθανε εκεί. Και μετά, τους έφαγαν τα καβούρια, τα οποία συχνά σε εκείνα τα μέρη φτάνουν το ένα μέτρο.
Αυτή η θεωρία μπορεί να εξηγεί και το γιατί οι έποικοι που προσπάθησαν να κατοικήσουν στο νησί Νικουμαρόρο στο Κιριμπάτι -το οποίο τότε ονομαζόταν νήσος του Γκάρντνερ- ανακάλυψαν 13 ανθρώπινα οστά. Ο Βρετανός αξιωματικός Τζέραρντ Γκάλαχερ, ο οποίος ανακάλυψε τα οστά το 1940, υποστήριξε ότι τα υπόλοιπα τα είχαν πάρει τα καβούρια. Οι εξετάσεις που έγιναν εκείνη την εποχή έβγαλαν το συμπέρασμα ότι τα οστά δεν ανήκαν στην Ερχαρτ, αλλά μετά τα κόκκαλα χάθηκαν, οπότε δεν μπορούν πλέον να γίνουν νέες εξετάσεις με πιο σύγχρονα μέσα. Εάν η θεωρία με τα καβούρια είναι σωστή, κάποια από αυτά τα οστά ίσως βρίσκονται ακόμα διασκορπισμένα, ή θαμμένα στο νησί.
Μία άλλη θεωρία τη θέλει να έπεσε στα χέρια των Γιαπωνέζων όταν συνετρίβη το αεροσκάφος της στις νήσους Μάρσαλ και την κράτησαν αιχμάλωτη ως ύποπτη για κατασκοπεία. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη θεωρία, η πιλότος πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση στη νήσο Μάρσαλ, τότε υπό ιαπωνική κατοχή και συνελήφθη. Οι Ιάπωνες την οδήγησαν σιδηροδέσμια, εκείνη και τον Νούναν, στο νησί Σαϊπάν, όπου τη βασάνισαν με την υποψία πως ήταν πράκτορας των Αμερικανών. Η Αμέλια Ερχαρτ πέθανε στα χέρια των ιαπωνικών αρχών, με πιθανότερη εκδοχή να εκτελέστηκε. Τη θεωρία αυτή τροφοδότησαν έντονα μαρτυρίες ντόπιων στο νησί Σαϊπάν που μιλούσαν για μια γυναίκα, Αμερικανίδα πιλότο που κρατείτο εκεί το 1937. Η ιστορία της γυναίκας πιλότου πέρασε από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά και έγινε αστικός μύθος στο μικρό νησάκι, ως το 1960, όταν και αυτές οι ιστορίες τροφοδότησαν τις φήμες για τον θάνατο της Αμέλια Ερχαρτ. Υπάρχουν μάλιστα και εκείνοι που υποστηρίζουν πως αφού συνελήφθη από τους Ιάπωνες, η Αμέλια Ερχαρτ αφέθηκε ελεύθερη και επέστρεψε στις ΗΠΑ όπου έζησε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Κάποιοι πιο... αισιόδοξοι πιστεύουν ότι η Ερχαρτ έκανε μια μυστική αναγνωριστική αποστολή και μετά τον πόλεμο επέστρεψε στις ΗΠΑ, όπου έζησε με νέα ταυτότητα. Στις αρχές του 1970, υποστηρικτές της θεωρίας αυτής υπέδειξαν μια γυναίκα από το Νιου Τζέρσι, την Αϊρίν Μπόλαμ, που σύμφωνα με εκείνους, ήταν στην πραγματικότητα η Αμέλια Ερχαρτ. Η ίδια βέβαια αρνήθηκε κάθε σχέση με την αεροπόρο και κατηγόρησε όσους διακινούσαν τη θεωρία ως διακινητές ψευδών ειδήσεων.
Η Αμέλια είναι ένας θρύλος για το κουράγιο, το όραμα και τα επιτεύγματά της, ενώ η εξαφάνισή της παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα μυστήρια του 20ου αιώνα. Τα πραγματικά γεγονότα παραμένουν άγνωστα. Το 2009, η ζωή της έγινε ταινία με πρωταγωνιστές τη Χίλαρι Σουάνκ και τον Ρίτσαρντ Γκιρ. είναι χαρακτηριστικό πως σε ένα γράμμα προς τον σύζυγό της, που άφησε σε περίπτωση που κάποια πτήση της θα ήταν και η τελευταία, ανέφερε: «Έχω απόλυτη συναίσθηση του κινδύνου. Θέλω να το κάνω, γιατί θέλω να το κάνω. Οι γυναίκες πρέπει να προσπαθούν να κάνουν τα πράγματα όπως και οι άνδρες. Όταν αποτυγχάνουν, η αποτυχία τους πρέπει να είναι πρόκληση για τους επόμενους».
