Μία αναφορά του αμερικανικού κογκρέσου για το πρόγραμμα Next Generation Air Dominance (NGAD, δηλαδή "Εναέρια Κυριαρχία Επόμενης Γενιάς") πρόσφατα δήλωσε πως σκοπεύει να αναπτύξει ένα "πορτοφόλι τεχνολογιών εναέριας υπεροχής." Με την προσδοκία πως θα αντικαταστήσει το F-22 Raptor στις αρχές του 2030, το κογκρέσο έχει διαθέσει 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια για το πρόγραμμα μαχητικού έκτης γενιάς από το 2015.
Το NGAD είναι ένα μεγάλης κλίμακας, πολύπλευρο εγχείρημα παραγωγής τακτικών δυνατοτήτων εναέριας μάχης επόμενης γενιάς, ειδικά διαμορφωμένες για μάχη βαθιά σε αμφισβητούμενη περιοχή.
Ένα επανδρωμένο μαχητικό έκτης γενιάς δεν θα έχει τον παραδοσιακό σχεδιασμό ενός μαχητικού, ενώ θα έχει και ποικίλα drone με τα οποία θα επιχειρεί πλάι πλάι. Η καινοτομία "οικογένεια συστημάτων" περιλαμβάνει επίσης νέα όπλα, αισθητήρες, δικτύωση και δυνατότητες διαχείρισης μάχης.
Ο γραμματέας της αμερικανικής ΠΑ, Frank Kendall, πρόσφατα αποκάλυψε πως το σύστημα NGAD δεν θα ακολουθήσει το πρόγραμμα που απαιτούσε την υιοθέτηση νέων εκδόσεων κάθε πέντε χρόνια, διότι αυτό θα ήταν πολύ περίπλοκο. Ακόμη και εάν το πρόγραμμα έχει μπει σε επίσημη ανάπτυξη, υπάρχει ακόμη ανταγωνισμός.
Το Απρίλιο του 2022, ο Kendall είπε πως το NGAD θα κοστίσει πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Αν και δεν ανέφερε ακριβές ποσό, το NGAD αναμένεται να γίνει το ακριβότερο πρόγραμμα αεροσκάφους στην ιστορία.
Το NGAD πιθανότατα θα είναι πολλές φορές ακριβότερο από το μαχητικό πέμπτης γενιάς F-35A, το οποίο περιλαμβάνεται σε τωρινές παραγγελίας των ΗΠΑ. Με κόστος ανά μονάδα στα περίπου 130 εκατομμύρια, το F-35B είναι σήμερα το ακριβότερο μαχητικό jet σε παραγωγή.
Κάθε αεροσκάφος είναι σχεδιασμένο ειδικά για σύντομες απογειώσεις και κάθετες προσγειώσεις. Αγοράζεται σε περιορισμένα νούμερα για χρήση σε αεροπλανοφόρα.
Αντίθετα, το F-35A κατασκευάστηκε για να είναι ένα μαχητικό αεροσκάφος πέμπτης γενιάς χαμηλού κόστους, το οποίο θα αγόραζε σε μεγάλη ποσότητα η αμερικανική ΠΑ και οι σύμμαχοί της. Δεδομένου του ότι κοστίζει 80 εκατομμύρια ανά μονάδα, είναι το πιο οικονομικό F-35 σε θέμα τιμής απόκτησης.
Άλλα μαχητικά τέταρτης γενιάς, όπως το γαλλικό Rafale, τα αμερικάνικα F-15 και τα ευρωπαϊκά Eurofighter, έχουν λιγότερο ισχυρούς κινητήρες και λιγότερες ουσιαστικές δυνατότητες, όπως για παράδειγμα stealth χαρακτηριστικά, αλλά κοστίζουν πολύ περισσότερο.
Το επιχειρησιακό κόστος του F-35 είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που αναμένονταν: η αναξιοπιστία του ακόμη και σε μάχη μεσαίας έντασης, οι συνεχόμενες ανησυχίες απόδοσης, η σκληρή κριτική επίσημων του Πενταγώνου και άλλοι παράγοντες έχουν αυξήσει την πιθανότητα δραστικής μείωσης των μονάδων που θα παραχθούν.
Η Πρόκληση της Αμερικανικής Εναέριας Κυριαρχίας
Κατά την διάρκεια της δίωρης House Armed Service Subcommittee στο Readiness στις 28 Απριλίου, Αμερικανοί νομοθέτες άσκησαν κριτική για το πρόγραμμα του F-35 Joint Pogram για την κακή απόδοση των stealth μαχητικών F-35.
Ενώ το F-35 παράγεται στις 150 μονάδες ανά έτος, το μελλοντικό μαχητικό έκτης γενιάς μπορεί να κατασκευαστεί σε λιγότερες από 200 μονάδες, σε όλο το διάστημα παραγωγής του. Αυτό το ποσό μπορεί να είναι μικρότερο και των 100 μονάδων.
Με τις περισσότερες αμερικανικές προκλήσεις εναέριας ισχύος να έρχονται από δίκτυα αεράμυνας εδάφους και όχι από εχθρικά μαχητικά jet, το F-35 έχει σχεδιαστεί πρότινος για επιχειρήσεις αέρος-εδάφους, ενώ είναι ικανό για καταστολή αεράμυνας.
Ωστόσο, το F-35 δεν είναι ιδανικό για εμπλοκή υψηλής απόδοσης με εχθρικά μαχητικά εναέριας υπεροχής. Δεν υπάρχουν όμως και πολλές απειλές από jet υψηλής απόδοσης πέμπτης γενιάς, επειδή η Ρωσία έχει καθυστερήσει το πρόγραμμα Su-57 και έχει ακυρώσει το πολλά υποσχόμενο πρόγραμμα MiG 1.42.
Εκτός από το F-35, το μαχητικό J-20 της Κίνας είναι το μόνο αεροσκάφος πέμπτης γενιάς σε παραγωγή, το οποίο υιοθετήθηκε σε επίπεδο μοίρας (squadron). Αποτελεί πιθανώς μία πολύ καλή πρόκληση στην εναέρια υπεροχή των ΗΠΑ, ενώ έχει σχεδιαστεί με σκοπό να νικήσει το μαχητικό επόμενης γενιάς των Αμερικάνων.
Τα NGAD Μπορεί να Είναι Λιγότερα και Ακριβότερα
Ο αριθμός μαχητικών NGAD αναμένεται να περιορίζεται από το όριο μαχητικών εναέριας υπεροχής υψηλής απόδοσης που θα υιοθετηθούν και από το κόστος ανά μονάδα. Ο αριθμός που θα παραχθεί πιθανότατα θα εξαρτάται από την τιμή του αεροσκάφους και την αντίληψη του Πενταγώνου για εχθρικές απειλές.
Τα "εκατοντάδες εκατομμύρια" για κάθε μαχητικό θα μπορούσαν να είναι μεταξύ 300 και 900 εκατομμυρίων ανά αεροσκάφος, με επιπλέον κόστος για εφεδρικά κομμάτια, υποδομές συντήρησης και drone συνοδείας.
To drone συνοδείας Loyal ή ένα βοηθητικό αεροσκάφος θα συμπλήρωνε το επανδρωμένο μαχητικό έκτης γενιάς και θα προστάτευε τους πιλότους του στη μάχη. Οι ΗΠΑ εργάζονται στο πρόγραμμα επιμελώς, παράλληλα με το επανδρωμένο αεροσκάφος.
Επιπρόσθετα, οι επιχειρησιακές δαπάνες του NGAD θα αυξήσουν σημαντικά το κόστος ανά μονάδα κατά την διάρκεια ζωής του αεροσκάφους και πιθανότατα θα ξεπεράσουν το κόστος απόκτησής του. Αυτό συνέβη και με τα περισσότερα μαχητικά jet τέταρτης και πέμπτης γενιάς της αμερικανικής ΠΑ.
Ένας στόλος λιγότερων των 100 μαχητικών είναι αρκετά πιθανό σενάριο εάν το NGAD έχει αναλογία κόστους παραγωγής με κόστος επιχείρησης παρόμοιο με αυτό των F-22 Raptor, τα οποίο σκοπεύουν να αντικαταστήσουν οι ΗΠΑ. Ωστόσο, ένας στόλο 200 ή παραπάνω μαχητικών είναι αρκετά πιθανός μόνο εάν καταφέρουν τα αεροσκάφη να έχουν επιχειρησιακό κόστος μικρότερο των Raptor.
Ακόμη και έτσι, χρειάζεται να απαντηθεί ένα πολύ σημαντικό ερώτημα: θα είναι το NGAD το πρώτο μαχητικό της γενιάς του που θα μπει σε υπηρεσία; Οι επίσημοι των ΗΠΑ είναι αβέβαιοι εάν το NGAD θα είναι το πρώτο αεροσκάφος της γενιάς του που θα ξεκινήσει να υπηρετεί ή εάν το "προλάβει" κάποιο πρόγραμμα των Κινέζων ανταγωνιστών τους.
