Ανοίγουν τμήματα μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ σχετικά με τον τρόπο ενίσχυσης των στρατιωτικών αναπτύξεων στην Ανατολική Ευρώπη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εν μέσω διαφωνιών σχετικά με το εάν η παραπαίουσα προσπάθεια του Κρεμλίνου στο πεδίο μάχης σημαίνει ότι δεν μπορεί να απειλήσει σημαντικά το έδαφος της συμμαχίας.
Η συζήτηση υπογραμμίζει διαφορετικές εκτιμήσεις για τα διδάγματα από σχεδόν τρεις μήνες πολέμου στην Ουκρανία. Τα κράτη της Βαλτικής και η Πολωνία ζητούν μια σημαντικά διευρυμένη στρατιωτική παρουσία στο έδαφός τους και νέες δυνατότητες, όπως η αντιαεροπορική άμυνα που θα μπορούσε να καταστήσει πολύ πιο δύσκολη την εισβολή της Ρωσίας. Άλλοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και της Ιταλίας, εκφράζουν σκεπτικισμό ότι η ρωσική δύναμη εισβολής θα αποτελέσει απειλή για το έδαφος του ΝΑΤΟ σύντομα.
Μια αρχική απόφαση πρέπει να ληφθεί μέχρι τα τέλη Ιουνίου, όταν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν σε μια σύνοδο κορυφής στη Μαδρίτη. Σε αυτή τη συγκέντρωση, αναμένεται επίσης να δώσουν αρχική έγκριση στις αιτήσεις ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας, υποθέτοντας ότι η Τουρκία θα εγκαταλείψει τις αντιρρήσεις της, σημειώνει η Washington Post. Η ίδια η επέκταση θα αύξανε σημαντικά τη στρατιωτική ικανότητα του ΝΑΤΟ στο ανατολικό τμήμα της συμμαχίας.
«Η άμεση στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά των συμμάχων του ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αποκλειστεί», σύμφωνα με μια εμπιστευτική κοινή πρόταση από τα κράτη της Βαλτικής Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας που έλαβε η Washington Post. «Η Ρωσία μπορεί γρήγορα να συγκεντρώσει στρατιωτικές δυνάμεις ενάντια στα ανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ και να αντιμετωπίσει τη Συμμαχία με έναν σύντομο πόλεμο και ένα τετελεσμένο γεγονός», ανέφερε το έγγραφο, προτείνοντας μια ομάδα μεγέθους μεραρχίας περίπου 20.000 στρατιωτών να επιφορτιστεί με ταχύτητα σε κάθε μία από τις χώρες, εάν απειλούνται.
Άλλες χώρες είναι πιο επιφυλακτικές σχετικά με ισχυρές νέες δεσμεύσεις στην Ανατολική Ευρώπη, επιφυλακτικές να υπογράψουν μεγάλες αναπτύξεις που θα ήταν δαπανηρές και θα εκτρέψουν τα στρατεύματα από άλλες περιοχές.
«Θα έχουμε μια ειρήνη να οικοδομήσουμε αύριο, ας μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό», είπε ο Γάλλος πρόεδρος Εμmανουέλ Μακρόν στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα, προειδοποιώντας να μην προβούμε σε ενέργειες που θα καθιστούσαν αδύνατη τη συνεργασία με τη Ρωσία στο μέλλον. «Θα πρέπει να το κάνουμε αυτό με την Ουκρανία και τη Ρωσία γύρω από το τραπέζι. Το τέλος της συζήτησης και της διαπραγμάτευσης θα τεθεί από την Ουκρανία και τη Ρωσία. Αλλά δεν θα γίνει με άρνηση, ούτε με αποκλεισμό ο ένας του άλλου, ούτε καν με ταπείνωση». «Δεν είμαστε σε πόλεμο με τη Ρωσία», είπε σε ξεχωριστό tweet.
Οι ηγέτες της Ανατολικής Ευρώπης λένε ότι η επιλογή μιας σιωπηρής απάντησης θα ήταν στρατηγικό λάθος στην ίδια κατηγορία με την περιορισμένη αντίδραση της Δύσης στην εισβολή της Ρωσίας στη Γεωργία το 2008 και την προσάρτηση της Κριμαίας της Ουκρανίας το 2014. Αυτά ήταν ένα μήνυμα προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ότι θα μπορούσε να ξεφύγει με την επίθεση στους γείτονές του, λένε αξιωματούχοι της Ανατολικής Ευρώπης.
Κατά την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, ο Πούτιν «προφανώς δεν υπολόγισε σωστά κάποια βασικά πράγματα», δήλωσε ο Γιονάταν Βσεβίοφ, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών της Εσθονίας.
«Πιστεύει τη δική του προπαγάνδα. Το έκανε λάθος [στην Ουκρανία], οπότε θα μπορούσε να κάνει λάθος εδώ στο έδαφος του ΝΑΤΟ και να πείσει τον εαυτό του ότι η εισβολή στα κράτη της Βαλτικής δεν θα έφερνε σημαντική απάντηση από την υπόλοιπη συμμαχία», είπε ο Βσεβίοφ. Αυτό θα ήταν λάθος, είπε, αλλά ο Πούτιν θα ήταν λιγότερο πιθανό να κάνει το λάθος αν έβλεπε μια στρατιωτική δύναμη έτοιμη να αντεπιτεθεί.
Οι αποστολές ήταν ένα θέμα μιας συνάντησης το Σαββατοκύριακο στο Βερολίνο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, οι οποίοι συμφώνησαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις πριν από τη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης. Οι αξιωματούχοι της Ανατολικής Ευρώπης βλέπουν ένα στενό παράθυρο για να εξασφαλίσουν δεσμεύσεις. Ανησυχούν ότι η υποστήριξη θα μειωθεί στη Δυτική Ευρώπη όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
«Μόλις τελειώσει, πολλοί από τους εταίρους μας στη Δυτική Ευρώπη θα είναι πολύ πρόθυμοι να επιστρέψουν στο status quo ante. Μερικές από τις δηλώσεις και το γενικό πνεύμα που βλέπουμε αυτή τη στιγμή μπορεί απλώς να εξαφανιστούν», είπε ένας αξιωματούχος που, όπως και άλλοι, μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να περιγράψει τις ευαίσθητες και συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις. «Δεν θα μας άρεσε αυτό γιατί πιστεύουμε ότι έχουμε δει μια τεκτονική αλλαγή στην ευρωπαϊκή ασφάλεια», είπε ο αξιωματούχος. «Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει επιστροφή».
Ενώ οι περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν αναμένουν μια επικείμενη εισβολή, αναφέροντας το γεγονός ότι τα ρωσικά στρατεύματα βρίσκονται τώρα βαλτωμένα στην Ουκρανία και πιθανότατα θα χρειαστεί χρόνος για να ανασυνταχθούν μετά τον πόλεμο, υποστηρίζουν ότι απαιτείται ισχυρότερη δύναμη στα ανατολικά για να αποτραπεί επανάληψη των ενεργειών της Ρωσίας στην Ουκρανία.
«Πρέπει να αντικατοπτρίζουμε τις ανησυχίες για την ασφάλεια των συμμάχων που είναι πιο εκτεθειμένοι», δήλωσε ο Τσέχος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Γιαν Χάβρανεκ σε συνέντευξή του. Η χώρα του προσφέρθηκε εθελοντικά να ηγηθεί ενός νέου τάγματος του ΝΑΤΟ στη γειτονική Σλοβακία, η οποία είναι πρόσφατα ευάλωτη επειδή μοιράζεται σύνορα με την Ουκρανία. Η στάση του ΝΑΤΟ «πρέπει να είναι επεκτάσιμη και προσαρμοσμένη στην τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας», είπε.
Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της Βαλτικής και της Πολωνίας, οραματίζονται μεγάλα αποσπάσματα στρατευμάτων του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων χιλιάδων στρατευμάτων και μονάδων «ενίσχυσης» που θα παρέχουν αεράμυνα και άλλες προστασίες. Σύμφωνα με το σχέδιο της Βαλτικής, ένα πλήρες τμήμα στρατευμάτων δεν θα στάθμευε μόνιμα σε κάθε χώρα, αλλά ο εξοπλισμός τους θα τοποθετούνταν εκεί εκ των προτέρων και το ΝΑΤΟ θα διέθετε χιλιάδες πρόσθετες δυνάμεις για να είναι σε ετοιμότητα για κάθε χώρα σε περίπτωση κρίσης. Μόνο περίπου μια ταξιαρχία στρατευμάτων του ΝΑΤΟ - περίπου 6.000 στρατιώτες - θα ήταν στο έδαφος σε κάθε έθνος σε συνεχή βάση, από περίπου 2.000 πριν από τον Φεβρουάριο, σύμφωνα με την πρόταση που εξέτασε η The Post.
«Αν κοιτάξετε τη ρωσική στρατηγική, εάν δεν αυξήσετε τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ στο έδαφος, δεν θα μπορείτε να απαντήσετε», είπε ένας ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η Πολωνία φιλοξενεί περισσότερους από 10.000 Αμερικανούς στρατιώτες, από την προπολεμική παρουσία 4.500, και θα ήθελε να δει ακόμη περισσότερους να σταθμεύουν εκεί στο μέλλον.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι υπάρχει ευρεία συμφωνία σε όλο το ΝΑΤΟ ότι δεν πρέπει να ζητηθεί από τα έθνη της ανατολικής πλευράς να υπομείνουν μια εισβολή μέχρι να φτάσουν οι ενισχύσεις της συμμαχίας. Αλλά βλέπουν τη μόνιμη εγκατάσταση μεγάλου αριθμού στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στα ανατολικά ως δαπανηρή και δυσκίνητη, προτιμώντας αντ 'αυτού να δημιουργήσουν συνθήκες - συμπεριλαμβανομένης της τοποθέτησης εξοπλισμού εκ των προτέρων, προεπιλογής ναυτικών μονάδων και μιας νέας δομής διοίκησης - που θα επέτρεπαν στο ΝΑΤΟ να κλιμακώσει, ενδεχομένως στους αριθμούς που οραματίζονται τα πιο ευάλωτα κράτη μέλη.
Ο στρατηγός Μαρκ Α. Μίλλεϊ, πρόεδρος του Μικτού Επιτελείου, είπε στους νομοθέτες τον περασμένο μήνα ότι τάσσεται υπέρ της δημιουργίας μόνιμων βάσεων με προσωρινά αναπτυσσόμενα στρατεύματα στην Ανατολική Ευρώπη, «έτσι θα έχετε το αποτέλεσμα της μονιμότητας χωρίς να χρειάζεται να επιβαρυνθείτε με το κόστος της μετεγκατάστασης οικογενειών ως μέρος μακροχρόνιων αποστολών».
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει ήδη αυξήσει το αποτύπωμα των στρατευμάτων της στην Ευρώπη από περίπου 60.000 σε περισσότερους από 100.000 ως απάντηση στη συσσώρευση και την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά πολλά από αυτά τα στρατεύματα ζουν σε συνθήκες μη βιώσιμες για μεγαλύτερες αποστολές, κοιμούνται σε ράντσα σε αυτοσχέδιους στρατώνες.
Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πιέζουν επίσης για το ΝΑΤΟ να εγκαταλείψει επίσημα τον Ιδρυτικό Νόμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας, μια συμφωνία του 1997 που περιόριζε τις μόνιμες αναπτύξεις συμμαχίας ανατολικά της Γερμανίας με αντάλλαγμα τη ρωσική δέσμευση για διατήρηση της ειρήνης. Οι περισσότεροι αξιωματούχοι της συμμαχίας συμφωνούν ότι το σύμφωνο είναι άκυρο όχι μόνο λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά επειδή το Κρεμλίνο έχει σταθμεύσει ρωσικά στρατεύματα στη Λευκορωσία, σε κοντινή απειλητική απόσταση από το Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας.
Αλλά ορισμένοι αξιωματούχοι στη Δυτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες διστάζουν να καταργήσουν ρητά τη συμφωνία, λέγοντας ότι είναι ένα χρήσιμο όχημα για μελλοντικό συντονισμό μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, και ότι το μπλοκ είναι ήδη αρκετά ισχυρό για να αποτρέψει τη Ρωσία από το να στοχεύσει το ΝΑΤΟ. Πιστεύουν επίσης ότι ενισχύει τη σταθερότητα επειδή κατοχυρώνει την πρόθεση του ΝΑΤΟ να μην τοποθετήσει ποτέ πυρηνικά όπλα στην Ανατολική Ευρώπη.
Ανησυχούν επίσης ότι η συμμαχία θα απομακρυνθεί από τις άλλες απειλές στις οποίες έχει επικεντρωθεί τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της τρομοκρατίας και της παράτυπης μετανάστευσης στη Μεσόγειο, θέματα πιο πιεστικού ενδιαφέροντος για χώρες που βρίσκονται μακριά από τη Ρωσία αλλά κοντά στη Βόρεια Αφρική, όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
«Δεν βλέπουμε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι κάτι που θα πρέπει να επαναφέρει τη βελόνα μόνο στην άμυνα και την αποτροπή της Ρωσίας», είπε ένας δυτικοευρωπαίος αξιωματούχος. «Θα έχουμε μια ισχυρότερη Ρωσία; Μια πιο αδύναμη Ρωσία;»
Ο Ίβο Ντάαλντερ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, ο οποίος τώρα ηγείται του Συμβουλίου του Σικάγου για Παγκόσμιες Υποθέσεις, είπε ότι η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά την ασφάλεια της συμμαχίας στη Βόρεια Ευρώπη, εισάγοντας ένα νέο στοιχείο στις συζητήσεις καθώς οι χώρες της Βαλτικής και άλλα μέλη στην Ανατολική Ευρώπη πιέζουν τα αιτήματά τους για αποτροπή.
Ο Ντάαλντερ είπε ότι πιστεύει ότι οι ηγέτες του ΝΑΤΟ που συναντώνται στη Μαδρίτη θα εκδώσουν πιθανώς μια γενικότερη δήλωση δεσμεύοντας να ενισχύσουν την αποτροπή και την αμυντική υποδομή στην Ανατολική Ευρώπη, η οποία στη συνέχεια θα ακολουθήσει συζητήσεις για τις λεπτομέρειες και τις συγκεκριμένες κατανομές στρατευμάτων.
Σημείωσε ότι ακόμη και μια υπόσχεση για ανάπτυξη καλύτερων σιδηροδρομικών συνδέσεων και άλλων υποδομών που θα μπορούσαν να βοηθήσουν το ΝΑΤΟ να ανταποκριθεί γρήγορα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
«Πιστεύω ότι θα υπάρξει μια θεμελιώδης δέσμευση για σημαντική ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην ανατολική πλευρά», είπε, συμπεριλαμβανομένων αεροπορικών, χερσαίων και θαλάσσιων πόρων. «Αυτό είναι σημαντικό γιατί το ΝΑΤΟ δεν το έχει πει ποτέ αυτό. Είναι μια τεράστια αλλαγή στην πολιτική του ΝΑΤΟ».