Μια τεράστια μαύρη τρύπα καλυμμένη από ένα σύννεφο κοσμικής σκόνης εντόπισαν επιστήμονες στο κέντρο ενός ενεργού γαλαξία, σε νέες εικόνες που δημοσιοποίησε το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO).
Ο γαλαξίας, γνωστός ως Messier 77 ή NGC 1068, είναι ένας ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 47 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό Cetus. Οι εικόνες που λήφθηκαν από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (Very Large Telescope Interferometer – VLTI) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη βόρεια Χιλή, ρίχνουν νέο φως στους γαλαξίες που έχουν έναν ενεργό γαλαξιακό πυρήνα (AGN) στις κεντρικές περιοχές τους. Αυτά τα φωτεινά χαρακτηριστικά τροφοδοτούνται από όλα τα αέρια και τη σκόνη που πέφτουν στην κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία, με αποτέλεσμα η περιοχή αυτή να επισκιάζει τον υπόλοιπο γαλαξία.
«Τα αποτελέσματά μας θα πρέπει να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα την εσωτερική λειτουργία των AGN», δήλωσε στην ανακοίνωση του ESO, η Βιολέτα Γκαμέζ Ρόζας, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο Leiden της Ολλανδίας.
«Θα μπορούσαν επίσης να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα την ιστορία του Γαλαξία μας, ο οποίος φιλοξενεί στο κέντρο του μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που μπορεί να ήταν ενεργή στο παρελθόν».
Η πρόσφατη φωτογραφία, η οποία ελήφθη με τη χρήση του νέου φασματικού ιντερφερόμετρου (MATISSE) που είναι τοποθετημένο στο τηλεσκόπιο του ESO, αποκάλυψε έναν παχύ δακτύλιο κοσμικής σκόνης και αερίου, που κρύβει μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον πυρήνα του γαλαξία. Τα ευρήματα υποστηρίζουν μια αρχή που ονομάζεται Ενοποιημένο Μοντέλο των AGN, σύμφωνα με την οποία όλοι οι ενεργοί γαλαξιακοί πυρήνες έχουν την ίδια δομή, αλλά μπορεί να φαίνονται διαφορετικοί ανάλογα με το πώς παρατηρούνται από τη Γη.
«Η πραγματική φύση των σύννεφων σκόνης και ο ρόλος τους τόσο στην τροφοδοσία της μαύρης τρύπας όσο και στον καθορισμό της εμφάνισής της όταν την παρατηρούμε από τη Γη, ήταν κεντρικά ερωτήματα στις μελέτες των AGN τις τελευταίες τρεις δεκαετίες», ανέφερε η επιστήμονας στην ανακοίνωση.
«Ενώ κανένα μεμονωμένο αποτέλεσμα δεν θα λύσει όλα τα ερωτήματα που έχουμε, κάναμε ένα σημαντικό βήμα για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των AGN», πρόσθεσε.
Η φωτεινότητα ενός AGN ποικίλλει ανάλογα με το πόσο φως από την κεντρική μαύρη τρύπα καλύπτεται από την περιβάλλουσα σκόνη και το αέριο. Σε αυτή την περίπτωση, ο Messier 77 εμφανίζεται πιο υποτονικός από άλλους, επειδή ο παχύς δακτύλιος σκόνης και αερίου κρύβει εντελώς τη μαύρη τρύπα.
Ωστόσο, το όργανο MATISSE μπορεί να δει ένα ευρύ φάσμα υπέρυθρων μηκών κύματος, επιτρέποντας στους ερευνητές να κοιτάξουν μέσα από τον παχύ, σκονισμένο δακτύλιο. Με αυτή την τεχνική, η ομάδα μπόρεσε να μετρήσει διαφορές στη θερμοκρασία της σκόνης (που προκαλούνται από την ακτινοβολία της μαύρης τρύπας), καθώς και την απορρόφηση των νεφών σκόνης γύρω από τη μαύρη τρύπα. Αυτό, με τη σειρά του, βοήθησε τους επιστήμονες να εντοπίσουν τη θέση της μαύρης τρύπας στον Messier 77.
Δεδομένα από το Atacama Large Millimeter/submillimeter Array και το National Radio Astronomy Observatory’s Very Long Baseline Array χρησιμοποιήθηκαν επίσης για τη δημιουργία της νέας λεπτομερούς εικόνας του Messier 77.
«Ο Messier 77 είναι ένα σημαντικό πρωτότυπο AGN και ένα θαυμάσιο κίνητρο για να επεκτείνουμε το πρόγραμμα παρατήρησής μας και να βελτιστοποιήσουμε το MATISSE ώστε να ερευνήσουμε ένα ευρύτερο δείγμα AGN», δήλωσε ο Μπρούνο Λοπέζ, συν-συγγραφέας και κύριος ερευνητής του MATISSE στο Αστεροσκοπείο της Νίκαιας (Observatoire de la Côte d’Azur) στη Γαλλία.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν την Τετάρτη (16/2) στο περιοδικό Nature.
