Ενώ η Ευρώπη και τα κύρια ΜΜΕ της παλεύουν με το τέταρτο κύμα της πανδημίας του κοορνοϊού, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συνεχίζει την πολιτική του γαλλικού μεγαλείου με θέα τη Μεσόγειο. Στις 26 Νοεμβρίου, ο Μακρόν και ο Ιταλός Πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι υπέγραψαν τη «Συνθήκη Quirinale», που ονομάζεται έτσι για το όνομα του κτιρίου όπου βρίσκονται τα γραφεία της προεδρίας της Ιταλικής Δημοκρατίας. Αυτό το έγγραφο δεν είναι μόνο η πλοκή μιας εμπορικής και στρατηγικής συμφωνίας, αλλά είναι επίσης το παράδειγμα μιας γεωπολιτικής στρατηγικής της Γαλλίας, η οποία στοχεύει να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο, όπως αναφέρει ο Ιταλός αναλυτής Piero Messina. Η Ιταλία, κάποτε μεγάλη δύναμη στην παγκόσμια σκηνή, συνεχίζει την παρακμή της σε μια διαδικασία δορυφοροποίησης, η οποία ξεκίνησε τη δεκαετία του '90. Η Ιταλία και η Γαλλία είναι «αγαπητοί εχθροί», είναι περιττό να το αρνηθούμε.
Χάρη στη συμφωνία με την Ιταλία, το Παρίσι ολοκληρώνει την πολιτική του ελέγχου της Μεσογείου αφού υπέγραψε στρατιωτική συμμαχία με την Ελλάδα και υπέγραψε συμφωνίες στενής συνεργασίας με την Αίγυπτο.
Είναι η δεύτερη «συνθήκη» που κινδυνεύει να βάλει σε δύσκολη θέση τους θεμελιώδεις λόγους ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Παρίσι ήταν επίσης ο πρωταγωνιστής της πολύ αμφισβητούμενης «Συνθήκης του Άαχεν», που υπογράφηκε στις 22 Ιανουαρίου 2019. Ο πυρήνας της συμφωνίας που υπογράφηκε στο Άαχεν περιστρέφεται γύρω από μια ρήτρα συνεργασίας σε έργα στρατιωτικής ανάπτυξης και αμοιβαίας άμυνας σε περίπτωση επίθεσης, μιμούμενη κατά κάποιο τρόπο το ΝΑΤΟ. Γιατί έπρεπε η Γαλλία και η Γερμανία να υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία, εάν και οι δύο χώρες βρίσκονται στο ΝΑΤΟ; Τα πλεονεκτήματα γέρνουν προς την πλευρά του Βερολίνου: με αυτή τη συνθήκη ωθεί προς την κατανομή της μόνιμης έδρας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο γερμανικός στρατός, που είχε συρρικνωθεί από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, θα είχε επιτέλους πρόσβαση σε ένα πυρηνικό οπλοστάσιο. Το γαλλικό.
Επιστρέφοντας στη συνθήκη που δεσμεύει την Ιταλία και τη Γαλλία, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι δύο χώρες δεν μοιράζονταν ποτέ ίδια στρατηγικά και διπλωματικά οράματα στην Μεσόγειο. Πράγματι, ήταν σκληροί αντίπαλοι.
Ένα θεμελιώδες παράδειγμα είναι η περίπτωση της Λιβύης. Το 2011, όταν οι Γάλλοι και οι Αγγλοαμερικανοί εξαπέλυσαν την επίθεση στη Λιβύη και αποφάσισαν να εξαλείψουν τον Καντάφι, από πολιτική, οικονομική και στρατιωτική άποψη, θα ήταν καλύτερα για την Ιταλία να μην την υποστηρίξει. Και ίσως ακολουθήσει η συμπεριφορά του Βερολίνου που, σε συμφωνία με τη Ρωσία και την Κίνα, απείχε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών από την ψήφιση του ψηφίσματος υπέρ της επέμβασης στη Λιβύη. Σε οικονομικό επίπεδο, λοιπόν, για περισσότερα από είκοσι χρόνια, γινόμαστε μάρτυρες μιας πιεστικής γαλλικής διείσδυσης στην ιταλική οικονομική ζωή: τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, ενέργεια, βιομηχανία, τρόφιμα, μεγάλες διανομές, τηλεπικοινωνίες. Σήμερα, η συνθήκη που υπογράφηκε στο Quirinale παραδίδει κυριολεκτικά ό,τι έχει απομείνει από την Ιταλία στον ιστορικό εχθρό της: τη Γαλλία.
Οι χώρες που ενδιαφέρονται περισσότερο για αυτήν την νέα συμμαχία είναι οι δύο σημαντικοί παγκόσμιοι βασικοί παίκτες στην παγκόσμια σκηνή, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα έχει υποδεχθεί με κάποια ανησυχία την έκκληση του εγγράφου για «διασφάλιση της κοινής ευρωπαϊκής ασφάλειας και ενίσχυση των δυνατοτήτων της Ευρώπης της Άμυνας, εργαζόμενη επίσης για την εδραίωση του ευρωπαϊκού πυλώνα του ΝΑΤΟ». Τα λόγια που είπε ο Γάλλος πρόεδρος για τον «εγκεφαλικό θάνατο» του Ατλαντικού Συμφώνου ηχούν ακόμα στα αυτιά των Αμερικανών, πριν από δύο χρόνια. Στο βάθος, ωστόσο, παραμένει η προοπτική μιας «ευρωπαϊκής άμυνας».
Η Κίνα έχει επίσης καλούς λόγους να ανησυχεί για αυτόν τον νέο γαλλοϊταλικό άξονα. Η Ιταλία ήταν η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που εντάχθηκε επίσημα στο έργο του Δρόμου του Μεταξιού. Η συμφωνία με το Παρίσι αλλάζει την κατάσταση. Επικρατεί το γαλλικό όραμα, το οποίο βλέπει την Κίνα ως εμπορικό εταίρο αλλά πάνω από όλα συστημικό αντίπαλο.
Σε επίσημο επίπεδο, η Συνθήκη Quirinale αποτελείται από 12 άρθρα, με έναν οδικό χάρτη για να καταστούν λειτουργικές οι συμφωνίες. Εδώ είναι τα θεμελιώδη σημεία για μια σωστή γεωπολιτική ανάγνωση:
ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ: Να φέρει σε παγκόσμιο επίπεδο τις προτεραιότητες που προσδιορίζονται από τη Συνθήκη, και ειδικότερα: ενίσχυση της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος, των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων, της παράνομης διακίνησης και της συνεργασίας στον κυβερνοχώρο, ως καθώς και την καταπολέμηση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής. Υπεράσπιση μιας φιλόδοξης μεταρρύθμισης του ΠΟΥ, αντλώντας διδάγματα από την κρίση του Covid-19. Υποστήριξη της ευρωπαϊκής ηγεσίας στη μεταρρύθμιση του ΠΟΕ· εδραίωση της συνεργασίας για τη σταθερότητα της Μεσογείου, της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της περιοχής Ινδο-Ειρηνικού. Ενίσχυση του συντονισμού των αντίστοιχων διπλωματικών δικτύων, μέσω της εντατικοποίησης των διαβουλεύσεων.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΑΜΥΝΑ: Αρχή της αμοιβαίας βοήθειας σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης στα αντίστοιχα εδάφη τους, δυνάμει των συνθηκών του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. επανέναρξη του Ιταλο-Γαλλικού Συμβουλίου Άμυνας και Ασφαλείας με τους Υπουργούς Εξωτερικών και Άμυνας· νέα συνεργασία μεταξύ των αντίστοιχων αεροναυτικών ομάδων.
ΔΙΑΣΤΗΜΑ: Ενίσχυση της ευρωπαϊκής διαστημικής στρατηγικής και εδραίωση της ανταγωνιστικότητας και της ολοκλήρωσης της διαστημικής βιομηχανίας των δύο χωρών. Στον τομέα της πρόσβασης στο διάστημα, τα δύο μέρη υποστηρίζουν την αρχή της ευρωπαϊκής προτίμησης μέσω της ανάπτυξης, της εξέλιξης και της συντονισμένης, ισορροπημένης και βιώσιμης χρήσης των θεσμικών εκτοξευτών Ariane και Vega· υποστήριξη για την ευρωπαϊκή βάση εκτόξευσης στο Kourou, στη Γαλλική Γουιάνα.
ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: Δημιουργία επιτροπής διασυνοριακής συνεργασίας, η οποία θα περιλαμβάνει επίσης τοπικές και περιφερειακές πραγματικότητες. βελτίωση των διασυνοριακών συνδέσεων, ιδίως συνέχιση του συντονισμού για την ολοκλήρωση των εργασιών Τορίνο-Λυών με στόχο την πλήρη λειτουργία της σήραγγας και των τμημάτων πρόσβασής της και τη διαχείριση των σηράγγων Fréjus και Mont Blanc· διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία διασυνοριακής συνεργασίας στον τομέα της υγείας και πολιτικής προστασίας· επιβεβαίωση της μεικτής αστυνομικής ταξιαρχίας συνόρων και δημιουργία κοινής επιχειρησιακής μονάδας.
