Το ενδεχόμενο ρωσο-ιαπωνικής συμμαχίας, αποκρυπτογραφεί ο Pedro Lafuente αναλυτής ειδικευμένος στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού
Σύμφωνα με τον αναλυτή, ο διμερής διάλογος μεταξύ των κυβερνήσεων της Ρωσίας και της Ιαπωνίας έχει προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς τον τελευταίο καιρό, όχι μόνο στον τομέα της περιφερειακής ασφάλειας, αλλά και εμβάθυνσης στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τομέα.
Αυτές οι σχέσεις υπέστησαν οπισθοδρόμηση το 2014. Εκείνη τη χρονιά, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, ανοίγοντας μια σύγκρουση με τους κύριους συμμάχους της Ιαπωνίας. Ως συνέπεια αυτής της προσάρτησης, η Ιαπωνία επέβαλε διάφορες κυρώσεις στη Ρωσία. Αυτές οι κυρώσεις απαιτήθηκαν δεδομένης της συμμετοχής της Ιαπωνίας στην G7. Οι συνέπειες στον τομέα της ασφάλειας ήταν η στρατηγική προσέγγιση μεταξύ Ρωσίας και Κίνας, η οποία επιταχύνθηκε ακόμη περισσότερο υπό τη διοίκηση του Ντόναλντ Τραμπ (2016-2020) και η οποία συνεχίζει να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ανησυχίες για τη διπλωματική ασφάλεια της Ιαπωνίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οι επιπτώσεις του AUKUS στην σταθερότητα και ασφάλεια στον Ινδοειρηνικό- Κίνδυνος ανάφλεξης με την Κίνα
Παρά αυτές τις διαφωνίες, η στρατηγική σκέψη τόσο της Ρωσίας όσο και της Ιαπωνίας συνεχίζει να εμβαθύνει τις οικονομικές σχέσεις. Η πολιτική του Πούτιν (2000-) ακολουθεί την λογική «στροφή ανατολικά» και δίνει προτεραιότητα στην Ιαπωνία ως έναν από τους βασικούς οικονομικούς εταίρους στην Ασία. Κατά την άποψη της Μόσχας, οι μεγαλύτερες ευκαιρίες για διμερή συνεργασία με την Ιαπωνία υπάρχουν στους τομείς της ενέργειας, των υποδομών, της γεωργίας, της στέγασης, της εξοικονόμησης ενέργειας, της ιατρικής και της τεχνολογίας πληροφοριών. Δεδομένου του πλούτου και του μεγέθους της, η Ιαπωνία θα μπορούσε να παραμείνει μία από τις σημαντικότερες ενεργειακές αγορές της Ρωσίας για τα επόμενα χρόνια, ιδίως υπό το φως των βαθιών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων του ενεργειακού της τομέα μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα .
Η στρατηγική της Ιαπωνίας στην περιοχή της Βορειοανατολικής Ασίας περιλαμβάνει στρατιωτική αποτροπή. Για το λόγο αυτό, ο νέος πρωθυπουργός Fumio Kishida θα συνεχίσει να εμβαθύνει τις σχέσεις με τη Ρωσία για να διατηρήσει ένα status quo με την Κίνα, τον κύριο εμπορικό εταίρο. Από την άλλη πλευρά, ο παράγοντας των ΗΠΑ στις σχέσεις θα παραμείνει κρίσιμος, καθώς η Ρωσία απαίτησε δέσμευση ότι τα αμερικανικά στρατεύματα δεν θα σταθμεύουν ποτέ στα νησιά που θα μπορούσαν να επιστραφούν με μια υποθετική συνθήκη ειρήνης. Η επίτευξη στρατηγικής προσέγγισης με τη Ρωσία, πέρα από το οικονομικό ζήτημα, την στιγμή που οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας είναι αντίξοες, θα είναι μια πολύ δύσκολη αποστολή για το Τόκιο.
Το ερώτημα είναι αν και κατά πόσον μια νέα ρωσο-ιαπωνική συμμαχία θα μπορούσε να αποτελέσει και αντίπαλον δέος για το αγγλοσαξονικό AUKUS που συμφωνήθηκε πρόσφατα στην περιοχή.
Επιπτώσεις για την ΕΕ
Η Ρωσία και η Ιαπωνία είναι δύο σημαντικοί εμπορικοί εταίροι για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Είναι αλήθεια ότι η ΕΕ έχει τεταμένες σχέσεις με τη Ρωσία, ειδικά μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Ωστόσο, η επιρροή της Ρωσίας στην Ασία είναι εμφανής, όπως και ο ρόλος της Ιαπωνίας. Στο πλαίσιο της σύνδεσής τους, η ΕΕ και η Ιαπωνία αναγνωρίζουν αμοιβαία η μία την άλλη ως δυνάμεις που μοιράζονται τις ίδιες αξίες, μέλη του δυτικού μπλοκ. Για το λόγο αυτό, και οι δύο δυνάμεις επικεντρώνονται στις διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις έναντι της χρήσης βίας. Ωστόσο, η εξέλιξη των απειλών που αντιμετωπίζουν στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και το απρόβλεπτο χαρακτηριστικό του στρατηγικού συμμάχου τους, των Ηνωμένων Πολιτειών, προκαλούν έναν επαναπροσδιορισμό του ρόλου και των δύο στη διεθνή σκηνή, εμβαθύνοντας την έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Με το δάχτυλο στην σκανδάλη! Κίνα και Ρωσία εναντίον ΗΠΑ & AUKUS-Χρειάζεται η Ευρώπη το ΝΑΤΟ;
Σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ασφάλειας, η Ιαπωνία υιοθέτησε μια στρατηγική μεγαλύτερης εμπλοκής σε ζητήματα ασφάλειας, γεγονός που την έκανε να πλησιάσει τον βόρειο γείτονά της, αναζητώντας περισσότερο αυτά που τους ενώνουν παρά αυτά που τους χωρίζουν. Αυτό το μοντέλο μπορεί να αναπαραχθεί από την ΕΕ στο δικό της τερέν, σύμφωνα με τον ειδικό αναλυτή, όπου φαίνεται ότι μπορεί να ωφεληθεί περισσότερο από τη διατήρηση καλών σχέσεων με τη Ρωσία παρά από τη διατήρηση της τρέχουσας αντιπαράθεσης.
Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι οι αντιλήψεις για τον κίνδυνο από τα μέλη της ΕΕ δεν είναι ομοιόμορφες. Υπάρχουν οράματα όπως αυτά των ανατολικών χωρών, που φοβούνται τη ρωσική επιρροή, αλλά και απόψεις όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας, που επιδιώκουν να βελτιώσουν τις σχέσεις τους, ιδίως στον οικονομικό τομέα.
Η ΕΕ και η Ιαπωνία μπορούν να αυξήσουν τη συνεργασία τους σε παγκόσμιο και στρατηγικό επίπεδο και στην επίλυση αυτών των προκλήσεων σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Η Συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης (SPA) μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας θα προσφέρει ευκαιρίες για μια τέτοια συνεργασία, η οποία θα πρέπει να είναι ανοιχτή και σε άλλους. Αυτή είναι μια ευκαιρία για την ΕΕ να δείξει ότι είναι συνεπής και αξιόπιστος εταίρος και πραγματικός «παγκόσμιος παίκτης», εκτιμάει ο Pedro Lafuente.
Συμπέρασμα
Τα δύο έθνη, Ρωσία και Ιαπωνία, που είναι από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, είναι σημαντικοί εμπορικοί εταίροι και, πριν από την πανδημία του COVID-19, ο τουρισμός και οι πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο βρίσκονταν σε πλήρη ανάκαμψη μετά την κρίση του 2014. Τούτου λεχθέντος, γίνεται κατανοητό ότι η Μόσχα αντιλαμβάνεται την Ιαπωνία κυρίως ως μεγάλο σύμμαχο της Ουάσιγκτον, καθώς επίσης συνειδητοποιεί τις διπλωματικές επιπλοκές με τον άλλο βασικό εταίρο της Ρωσίας στην περιοχή, την Κίνα.
Το Κρεμλίνο κατανοεί ότι η επίλυση του ζητήματος των Κουρίλων νήσων δεν εγγυάται ότι δεν θα μπορούσε πλέον να αποτελεί πηγή πιθανών κλιμακώσεων στα ανατολικά σύνορά του, ειδικά λόγω της στρατιωτικής συμμαχίας του Τόκιο με τις ΗΠΑ. Υπενθυμίζεται πως έντονη αντιπαράθεση τύπο “Ιμίων” έχει ξεσπάσει μεταξύ Ρωσίας και Ιαπωνίας για τις νήσους Κουρίλες.
Με την πρώτη ματιά, μια συμφωνία με τη Μόσχα φαίνεται πιο κερδοφόρα. , η οποία, μεταξύ άλλων, θα λάμβανε επιπλέον πλεονέκτημα στις σχέσεις της με το Πεκίνο και την Ουάσιγκτον.
Ωστόσο, ο αναλυτής υπογραμμίζει τα προφανή πλεονεκτήματα για τη Ρωσία, η οποία όχι μόνο θα απαλλαγεί από τη συνεχή αντιπαράθεση με την Ιαπωνία, αλλά μακροπρόθεσμα θα λάμβανε ένα πρόσθετο ασφάλιστρο με τη μορφή μιας πιο ισορροπημένης και δίκαιης σχέσης με την Κίνα. Ωστόσο, εάν αυτή η σκέψη έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από άλλες θα εξαρτηθεί από τον στρατηγικό υπολογισμό τόσο του Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας.
Παρά τη συνεννόηση μεταξύ των δύο, όλα εξαρτώνται από τη νέα γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή, η οποία περιστρέφεται γύρω από την Κίνα, μια χώρα που ανοίγει ένα χάσμα για να γίνει η περιφερειακή δύναμη βραχυπρόθεσμα, και αργότερα πρώτη παγκόσμια δύναμη. Για τη Ρωσία, η Ιαπωνία, μαζί με τις ΗΠΑ, αντιτίθενται στην Κίνα και η Κίνα αντιτίθεται στην Ιαπωνία. Για την Ιαπωνία, η διατήρηση της σταθερότητας και με τις ΗΠΑ και με την Ρωσία αντιπροσωπεύει μια πηγή ευκαιριών και ανάπτυξης που ενδιαφέρεται να διατηρήσει.
Τόσο η Ρωσία όσο και η Ιαπωνία αντιμετωπίζουν προκλήσεις ασφαλείας. Η Ιαπωνία θέλει να δείξει ότι έχει την ικανότητα να επηρεάσει την περιφερειακή πολιτική ατζέντα. Η Ρωσία θέλει να δείξει ότι εξακολουθεί να είναι πρωταγωνιστής στην Ανατολική Ασία. Μαζί, μπορούν να βελτιώσουν τις πολιτικές τους θέσεις στη Βορειοανατολική Ασία, εκτιμάει τέλος ο αναλυτής.
