Μια νέα πραγματικότητα αναδύεται στις μέρες μας. Οι φυσικές-ή και όχι τόσο φυσικές-καταστροφές όπως πυρκαγιές, πλημμύρες κλπ αλλάζουν τις πολιτικές βλέψεις.
Η συγκέντρωση των κρατών στους εσωτερικούς κινδύνους οδηγεί σε αναδιάρθρωση των παγκόσμιων σχέσεων, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου, των επικοινωνιών και της μετανάστευσης. Οι πρώην προτεραιότητες ασφάλειας - η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η πυρηνική αποτροπή, η αντιπαράθεση με τους αντιπάλους - ξεθωριάζουν και περνούν στο παρασκήνιο όσον αφορά τουλάχιστον στη συνείδηση του κοινού. Οι πανδημίες και τα κλιματικά σοκ, καθώς και η άνιση πρόσβαση στην ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου, μετατρέπονται σε μεγάλες απειλές. Η έννοια της «ενεργειακής ασφάλειας» αλλάζει και πλέον συνδέεται με μια “πράσινη” οικονομία...
Σε αυτό το πλαίσιο ακούγονται οι πρώτες φωνές για την ανάγκη για νέους παγκόσμιους συλλόγους, ενωμένους όχι από στρατιωτικές-πολιτικές προκλήσεις, αλλά από την ανάγκη συντονισμού των προσπαθειών για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού. Η Δύση θα πρέπει να βρει μια νέα ισορροπία μεταξύ περιορισμού και υποστήριξης. Από τη μία πλευρά, υπήρχε η ανάγκη απομόνωσης περιοχών που αποτελούν πηγές μόλυνσης από Covid. Από την άλλη πλευρά, οι ανεπτυγμένες χώρες θα αναγκαστούν να αναλάβουν τον εμβολιασμό εκείνων των χωρών που δεν μπορούν να τον αντιμετωπίσουν. Αφενός, τα κράτη που έχουν ξεκινήσει την πράσινη μετάβαση θα ασκήσουν πίεση σε χώρες που δεν είναι έτοιμες για εναλλακτική ενέργεια. Αλλά από την άλλη πλευρά, τα «πράσινα» κράτη πρέπει να βοηθήσουν τις οικονομίες της «βενζίνης» να επιτύχουν ουδετερότητα στον τομέα των αερίων θερμοκηπίου.
Ο Ανατόλι Τσουμπάις (Ειδικός Εκπρόσωπος του Προέδρου της Ρωσίας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη) μίλησε για την αλλαγή των παγκόσμιων ελίτ ως αποτέλεσμα της «πράσινης» μετάβασης. Είναι απίθανο η ενεργειακή μετάβαση να παρασύρει την παλιά ελίτ. Στη Νορβηγία, η οποία άρχισε να κινείται προς μια πράσινη οικονομία νωρίτερα από άλλες, δεν διακρίνονται ελίτ. Αλλά αν η Δύση αρχίσει να ανταποκρίνεται στο πρόβλημα της ανισότητας, θα είναι μια επανάσταση: μια αλλαγή στην τροχιά της ανάπτυξης, τη δομή της οικονομίας και τις προτεραιότητες πολιτικής.
Ένα τέτοιο σοκ είναι αδύνατο χωρίς ανανέωση της άρχουσας τάξης. Οι παγκόσμιες ελίτ, που σχηματίστηκαν κατά την περίοδο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, της πυρηνικής αντιπαράθεσης και της λεπτής ισορροπίας δυνάμεων, δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στη νέα εποχή. Αλλά η αλλαγή των ελίτ θα προκληθεί όχι από την τεχνολογία, αλλά από την ανάγκη για μια νέα συμφωνία μεταξύ εξουσίας και κοινωνίας, την οποία η σημερινή ελίτ δεν είναι ικανή να επιτύχει.
Δεν είναι σαφές πώς τα ζητήματα πολέμου και ειρήνης, ένοπλων συγκρούσεων και επιλογής πολιτικού συστήματος θα επιλυθούν σε αυτό το πλαίσιο. Είναι πιθανό να προκύψουν συγκρούσεις όχι για πόρους και εδαφικές διαφορές, αλλά μεταξύ εκείνων των κρατών που ανταποκρίθηκαν σε νέες προκλήσεις και εκείνων που αδυνατούν - ή δεν θέλουν να το κάνουν.
Η απάντηση στην πρόκληση της πανδημίας, της κλιματικής κρίσης και της ανισότητας απαιτεί αναπροσανατολισμό κάθε κυβέρνησης προς την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με την ουσία του συστήματος προσανατολισμού στην καταστολή. Και δυστυχώς κυβερνήσεις όπως πχ η ελληνική, η γαλλική ή η ρωσική έχουν επιλέξει την καταστολή!
