Η φασαρία από τις κατσαρόλες και τα κουτάλια που χτυπούσαν οι διαδηλωτές στην κεντρική πλατεία Χέρμανπλατς του Βερολίνου ήταν εκκωφαντική: 15.000 ενοικιαστές συγκεντρώθηκαν πριν από λίγες μέρες για να διαδηλώσουν κατά της ακύρωσης του πλαφόν ενοικίου στην γερμανική πρωτεύουσα. «Αν το Συνταγματικό δικαστήριο απορρίψει το νόμο, όλοι στις έξι στην Χέρμανπλατς», καλούσαν εκατοντάδες χρήστες στο twitter μόνο λίγες ώρες πριν. Η γερμανική πόλη, στην οποία οι τιμές ενοικίων υπερδιπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία, «έβραζε».
Πριν από δύο χρόνια, η τοπική κυβέρνηση είχε επιβάλει το «πάγωμα» των ενοικίων στα 9,80 ευρώ/τ.μ - με κάποιες εξαιρέσεις για κτίρια μεταγενέστερα του 2014 ή ανακαινισμένα - με στόχο την προστασία 1,6 εκατομμυρίου ενοικιαστών του Βερολίνου. Μόλις πέντε μήνες αφότου οι ιδιοκτήτες αναγκάστηκαν να προσαρμόσουν τις μισθώσεις σε αυτά τα επίπεδα, το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας ακύρωσε το νόμο, διότι η κυβέρνηση του Βερολίνου, σύμφωνα με την Καρλσρούη, υπερέβη τη νομοθετική της αρμοδιότητα.
340.000 ενοικιαστές με οφειλές προς τους ιδιοκτήτες
Η απόφαση δεν μπορούσε να έρθει σε πιο δύσκολη συγκυρία για πολλούς κατοίκους της πόλης. Η ακύρωση του νόμου δεν επαναφέρει τα ενοίκια μόνο στο προηγούμενο ύψος, αλλά επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να ζητήσουν από τους ενοικιαστές την καταβολή της διαφοράς αναδρομικά, εφόσον το ύψος του ενοικίου υπερέβαινε το όριο που είχε τεθεί. Συνολικά, το πλαφόν ενοικίου ίσχυε για 1,6 εκατομμύρια ενοικιαζόμενα διαμερίσματα στο Βερολίνο. Σύμφωνα με υπολογισμούς του κρατιδίου του Βερολίνου 340.000 ενοικιαστές στην πρωτεύουσα έχουν οφειλές προς τους ιδιοκτήτες από το κούρεμα των ενοικίων.
Ένας από αυτούς είναι και ο Γιώργος Λάιος, κάτοικος Βερολίνου από το 2015. «Το πλαφόν ενοικίου ήταν ένα μέτρο αρκετά χρήσιμο για το Βερολίνο», εξηγεί στη DW. «Και βοήθησε οριζόντια όλους, γιατί όλοι πληρώνουν περισσότερα χρήματα για ενοίκιο από ότι πρέπει». Το μέσο ενοίκιο στο Βερολίνο βρίσκονταν στα 11,10 ευρώ/τ.μ, αρκετά πάνω από το 9,80 ευρώ/τ.μ του πλαφόν.
Όσοι βοηθήθηκαν περισσότερο από το πλαφόν και είδαν τα ενοίκια τους να συρρικνώνονται κατά 300 και 400 ευρώ το μήνα τώρα έχουν και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, διότι καλούνται να πληρώσουν αναδρομικά τη διαφορά της περικοπής, εξηγεί ο πρότζεκτ μάνατζερ με καταγωγή από της Σέρρες. Και η περικοπή εφαρμόστηκε τουλάχιστον για ένα διάστημα πέντε μηνών, από τότε που το πλαφόν έγινε υποχρεωτικό.
Κυβέρνηση Βερολίνου: Αποταμιεύστε τη διαφορά
Λόγω της νομικής αβεβαιότητας γύρω από την νομοθετική πρωτοβουλία του κυβερνητικού συνασπισμού, Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Αριστεράς, η αρμόδια υπουργός αστικής ανάπτυξης, Κάτριν Λόμπσερ (Αριστερά) αλλά και ο διάδοχος της, Σεμπάστιαν Σελ, του ίδιου κόμματος, συμβούλεψαν τους ενοικιαστές να αποταμιεύσουν τη διαφορά του ενοικίου σε περίπτωση ακύρωσης του νόμου.
Μια πρόταση αρκετά δύσκολη κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, όπου οι κρίσιμοι για την πρωτεύουσα κλάδοι της εστίασης και του τουρισμού έχουν βάλει λουκέτο. Έτσι περίπου 40.000 Βερολινέζοι, δεν μπορούν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της τοπικής κυβέρνησης, να συγκεντρώσουν τώρα το αναγκαίο ποσό αποπληρωμής.
Χιλιάδες εξώσεις στον ορίζοντα
Ένα πρόβλημα που μπορεί να οδηγήσει σε χιλιάδες εξώσεις, όπως εξηγεί η αναπληρώτρια διευθύντρια του συλλόγου ενοικιαστών της πόλης, Βίπκε Βέρνερ. «Η διαφορά θεωρείται μη καταβαλλόμενη οφειλή μίσθωσης», εξηγεί στη DW. Αν υπάρχει καθυστέρηση πληρωμής άνω του ενός μηνός, υπάρχει κίνδυνος κανονικού τερματισμού μίσθωσης, εάν υπάρχει καθυστέρηση πληρωμής δύο ολόκληρων μηνών, ακόμη και τερματισμός χωρίς προειδοποίηση. «Γι’αυτό απευθύνουμε έκκληση στους ιδιοκτήτες, να συμπεριφερθούν δίκαια απέναντι στους ενοικιαστές και, σε τέτοιες περιπτώσεις, να παραχωρήσουν μεγαλύτερη περίοδο πληρωμής.»
Στους ενοικιαστές που δεν μπορούν να διευθετήσουν τις οφειλές, συνιστά επειγόντως να επικοινωνήσουν με τον ιδιοκτήτη το συντομότερο δυνατό και να προσπαθήσουν να ρυθμίσουν την πληρωμή με δόσεις και να παρατείνουν την περίοδο αποπληρωμής, εξηγεί η Βέρνερ.
Έκτακτη υποστήριξη σε οφειλέτες
Ο Γιώργος Λάιος κατάφερε και αποταμίευσε τα χρήματα που εξοικονόμησε από το πλαφόν. «Γνωρίζω όμως ανθρώπους, που δεν κατάφεραν να τα αποταμιεύσουν, είτε γιατί τα χρειάστηκαν είτε γιατί θεώρησαν ότι ακόμα και αν εκπέσει ο νόμος, θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος».
Η διαφορά στην περίπτωσή του ήταν γύρω στα 80 ευρώ το μήνα για ένα διάστημα πέντε μηνών. «Δεν ευνοήθηκα πολύ για”αυτό δεν έχω τώρα μεγάλη δυσκολία. Αυτοί που ευνοήθηκαν πολύ, αντιμετωπίζουν τώρα και το μεγαλύτερο βάρος», εξηγεί ο πρότζεκτ μάνατζερ. Ιδίως άνθρωποι, που επί χρόνια πλήρωναν υπερτιμολογημένα σπίτια, πήραν μια ανάσα, και τώρα βρέθηκαν με υπέρογκα χρέη.
Για να διευκολύνει τους οφειλέτες, η τοπική κυβέρνηση του Βερολίνου αποφάσισε να παρέχει υποστήριξη ρευστότητας για ενοικιαστές. Εκείνοι που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά την αποπληρωμή του ενοικίου τους δεν θα «μείνουν αβοήθητοι», δήλωσε ο υπουργός αστικής ανάπτυξης Σεμπάστιαν Σελ. Ένα ειδικό κονδύλι ύψους δέκα εκατομμυρίων ευρώ θα παρέχει άτοκα δάνεια σε όσους κατοίκους της πόλης δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα χρέη προς τους ιδιοκτήτες.
Μια ρύθμιση που δεν ικανοποιεί τους περισσότερους. «Θεωρώ αστείο ένα κράτος να νομοθετεί, με την υποσημείωση, εσείς καλού κακού αποταμιεύστε τα χρήματα σε περίπτωση που εκπέσει ο νόμος», καταλήγει ο Γιώργος Λάιος.
