Με έναν τρόπο ήταν ως μια μαγική εικόνα. Η Τουρκία αντιμετώπιζε την πανδημία, αυτό σήμαινε μέτρα που περιόριζαν την οικονομική δραστηριότητα, ο τουρισμός είχε δεχτεί ένα σημαντικό πλήγμα και όλα αυτά την ώρα που η Τουρκία ήδη πριν από την πανδημία δεν βρισκόταν στην καλύτερη οικονομική κατάσταση, όπως άλλωστε είχε φανεί και με την κρίση της λίρας το 2018. Όμως, παρ’ όλα αυτά οι επίσημες στατιστικές έδειχναν βελτίωση στον βασικό δείκτη που όλοι περίμεναν ότι θα επιδεινωνόταν: το δείκτη ανεργίας.
Όλοι οι άνθρωποι καταλάβαιναν ότι υπάρχει αύξηση της ανεργίας, όμως οι επίσημες ανακοινώσεις επέμειναν ότι σε ετήσια βάση η ανεργία βρισκόταν σε υποχώρηση και ο αριθμός των ανέργων είχε μειωθεί. Μάλιστα, τον περασμένο Σεπτέμβρη είχαν ανακοινωθεί ότι μέσα σε ένα χρόνο ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 550.000 και το επίσημο ποσοστό ανεργίας ήταν 12,7%.
Βέβαια, την ίδια στιγμή ορισμένοι άλλοι δείκτες που περιλαμβάνονταν στις επίσημες ανακοινώσεις έδιναν μια διαφορετική, αρκετά πιο αρνητική εικόνα για την αγορά εργασίας.
Το ποσοστό συμμετοχής του εργατικού δυναμικού υποχώρησε στο 50,5%, παρουσιάζοντας μια μείωση κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, ενώ το εργατικό δυναμικό της Τουρκίας συρρικνώθηκε κατά 1,28 εκατομμύρια. Μάλιστα, υποχώρηση του ποσοστού συμμετοχής εργατικού δυναμικού αποτυπώθηκε τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες. Κοντολογίς όλα παρέπεμπαν σε μια υποχώρηση της απασχόλησης σημαντική, στοιχείο που παραπέμπει ακριβώς σε μια αύξηση της ανεργίας.
Μάλιστα, είχαν υπάρξει και έντονες αντιδράσεις από τη μεριά των εργατικών συνδικάτων που κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι συγκαλύπτει το πραγματικό ποσοστό ανεργίας. Μάλιστα, το ερευνητικό κέντρο της εργατικής συνομοσπονδίας DISK, το DISK-AR έβγαλε ανακοίνωση στην οποία επέμεινε ότι το πραγματικό ποσοστό της αυξανόμενης και όχι μειούμενης ανεργίας στην Τουρκία δεν ήταν 12,7% αλλά 26,4%.
Η παραδοχή της πραγματικής διάστασης της ανεργίας
Υπό το βάρος της κατακραυγής και για να αποφύγει περαιτέρω πλήγματα στην αξιοπιστία της, η στατιστική αρχή της Τουρκίας αποφάσισε τελικά στις 10 Μαρτίου να ανακοινώσει νέα στοιχεία, στη βάση «συμπληρωματικών δεικτών», με σκοπό, όπως δήλωσε, να συμμορφωθεί με τα στατιστικά πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Παρότι ως προς τον επίσημο «κεντρικό» δείκτη ανεργίας επέμεινε στη θέση ότι αυτή υποχωρεί και βρίσκεται κάτω από το «ψυχολογικό» όριο των τεσσάρων εκατομμυρίων, στα 3,8 εκατομμύρια τον Ιανουάριο και ποσοστό 13,4%.
Όμως, παράλληλα, ανακοίνωσε και έναν άλλο δείκτη, που μετρά το εργατικό δυναμικό που δεν απασχολείται και στον οποίο αθροίζουν όσους είναι άνεργοι, υποαπασχολούνται ή ανήκουν δυνητικά στο εργατικό δυναμικό και δεν απασχολούνται. Αυτός ο δείκτης, που είναι πολύ κοντά στο δείκτη πραγματικής ανεργίας ανέβηκε τον Ιανουάριο κατά 0,7% σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και έφτασε το 29,1%,
Αυτό σημαίνει ότι ο πραγματικός αριθμός των ανέργων στην Τουρκία είναι περίπου 10,7 εκατομμύρια, δηλαδή σχεδόν 7 εκατομμύρια περισσότεροι από αυτούς που συμπεριλαμβάνονται στον επίσημο ορισμό των ανέργων.
Με αυτό τον τρόπο η στατιστική της Τουρκίας έρχεται πιο κοντά και στα στοιχεία που δίνει για την ανεργία στη γειτονική χώρα η Eurostat.
Τα στοιχεία της Εurostat δείχνουν μια σημαντική αύξηση της ανεργίας στην Τουρκία από 15,3% στο πρώτο τρίμηνο του 2018 σε 25,6% στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, για να έχει μια μικρή υποχώρηση σε 24,4% στο τρίτο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς.
Η σημασία της ανεργίας των νέων
Τα επίσημα στοιχεία επιμένουν επίσης να παρουσιάζουν μια διαφορετική εικόνα για την ανεργία των νέων, από αυτή που υπάρχει ως διάχυτη αίσθηση στην κοινωνία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία η ανεργία των νέων (15-24) ήταν στο 24,7% τον Ιανουάριο. Ωστόσο, ερευνητές εκτιμούν ότι το πραγματικό ποσοστό ανεργίας των νέων είναι αρκετά πιο υψηλό και φτάνει το 40%, εάν συμπεριλάβουμε και αυτούς που πλέον έχουν απελπιστεί και έχουν σταματήσει να αναζητούν εργασία, στοιχείο που τους αποκλείει από τον επίσημο ορισμό των ανέργων.
Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι σήμερα για τους νέους στην Τουρκία η εξεύρεση εργασίας είναι σήμερα η πρώτη προτεραιότητα και το βασικό στοιχείο για μια ικανοποιητική ζωή. Η πλειοψηφία των νέων πιστεύουν ότι οι ευκαιρίες για την εξεύρεση εργασίας στην Τουρκία είναι περιορισμένες και η ανεργία αποτελεί βασική παράμετρο μιας διάχυτης δυσαρέσκειας.
Η δυσαρέσκεια των νέων
Η νέα γενιά θα παίξει σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Τουρκίας. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι στις επόμενες κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές θα συμμετέχουν έξι εκατομμύρια νέοι ψηφοφόροι.
Προς το παρόν η διάχυτη δυσαρέσκεια ανάμεσα στους νέους, συμπεριλαμβανομένων των νέων πτυχιούχων που επίσης είναι σε σημαντικό ποσοστό άνεργοι, εκφράζεται μέσα από μια αυξημένη διάθεση συμμετοχής σε κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις. Πιο πρόσφατο παράδειγμα οι μεγάλες κινητοποιήσεις ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης να διορίσει πρύτανη της αρεσκείας της στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, ένα από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα με το μεγαλύτερο κύρος στην Τουρκία.
Σε κάθε περίπτωση είναι σαφές ότι είτε μιλάμε για τους νέους, είτε συνολικά για την Τουρκική κοινωνία, όσο περισσότερο η πραγματική κοινωνική κατάσταση θα έρχεται σε σύγκρουση με τις επίσημες στατιστικές και ανακοινώσεις τόσο περισσότερο θα διαμορφώνονται όροι για να εισπράξει σημαντικό πολιτικό κόστος και ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
