Στις 17 Φεβρουαρίου, οι Λίβυοι γιόρτασαν τη 10η επέτειο της επανάστασης που ανέτρεψε τον μακροχρόνιο ηγέτη τους, τον συνταγματάρχη Muammar Gaddafi. Στη δεκαετία μετά τη βίαιη αλλαγή εξουσίας, η Λιβύη δεν μπόρεσε να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αντ 'αυτού, η χώρα έχει παγιδευτεί σε ατελείωτους πολέμους και οικονομικές αναταραχές, οι συνέπειες των οποίων συνέχισαν να μαστίζουν τη Λιβύη μέχρι πρόσφατα.
Τον Ιούνιο του 2020, αφού ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA), με επικεφαλής τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, και οι δυνάμεις πιστές στην de facto κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας (GNA) καθιέρωσαν κατάπαυση του πυρός, τα Ηνωμένα Έθνη ενέτειναν τις προσπάθειές τους για την επανάληψη της πολιτικής διαδικασίας. Το φόρουμ πολιτικού διαλόγου της Λιβύης, το οποίο ξεκίνησε από την επικεφαλής της αποστολής υποστήριξης των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη, Στέφανι Ουίλιαμς, άνοιξε το δρόμο για μια διπλωματική λύση στο αδιέξοδο στη Λιβύη μετά από σχεδόν ενάμιση χρόνο εχθροπραξιών.
Από την πρώτη συνάντηση στην Τυνησία στις αρχές Νοεμβρίου 2020 έως την τελευταία στη Γενεύη τον Φεβρουάριο, 75 μέλη του φόρουμ, που εκπροσωπούν την κοινωνία της Λιβύης στο σύνολό τους, εργάστηκαν για να προσδιορίσουν τη μοίρα αυτού του έθνους, του κουρασμένου από τον εμφύλιο πόλεμο.
Προς έκπληξη πολλών ξένων παρατηρητών που είναι εξοικειωμένοι με την ατζέντα της Λιβύης, οι συμμετέχοντες στο φόρουμ κατάφεραν να συμφωνήσουν χωρίς μεγάλη προσπάθεια στους καταλόγους πιθανών υποψηφίων για θέσεις σε μια μεταβατική κυβέρνηση, η οποία υποτίθεται ότι θα φέρει ειρήνη. Με αυτόν τον τρόπο, οι εκπρόσωποι εκπλήρωσαν πραγματικά δύο βασικά καθήκοντα: κάλυψαν το κενό νομιμότητας στο GNA που είχε δημιουργηθεί με τη λήξη της Συμφωνίας Skhirat (υπεγράφη 15/12/2015) και τερμάτισαν τον βίαιο αγώνα για εξουσία υποβάλλοντας την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων σε διεθνή έλεγχο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κατάλογος των επικρατόντων τελικά υποψηφίων, που αποτελείται από τον πρόεδρο του Προεδρικού Συμβουλίου (PC), τους δύο αναπληρωτές του και τον πρωθυπουργό, φαινόταν πολύ διαφορετικός αναφορικά με προσδοκίες πολλών παρατηρητών. Η ψηφοφορία έδωσε τη νίκη σε πολιτικούς που δεν ήταν μόνο λίγο γνωστοί στους ξένους εμπειρογνώμονες, αλλά και στους ίδιους τους Λίβυους. Ο Μοχάμεντ αλ-Μάνφι, πρώην διπλωμάτης και πρώην πρέσβης στην Ελλάδα , βγήκε στο προσκήνιο ως πρόεδρος πλέον, ενώ οι Αμπντουλάχ αλ-Λάφι και ο Μούσα αλ-Κουνί εξελέγησαν βουλευτές του. Με τη σειρά του, διορίστηκε μεταβατικός πρωθυπουργός ο Άμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, , ένας διακεκριμένος επιχειρηματίας της Λιβύης από μια οικογένεια με επιρροή στην πόλη Μισράτα. Ο ίδιος αναμένεται να επιβλέπει το διορισμό υπουργών και τον σχηματισμό της λεγόμενης Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, η οποία θα οδηγήσει τη Λιβύη στις εθνικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 24 Δεκεμβρίου.
Η διεξαγωγή γενικών εκλογών είναι η κύρια αποστολή της νέας κυβέρνησης, καθώς και η μεταρρύθμιση των Ενόπλων Δυνάμεων, η οποία περιλαμβάνει κυρίως την ενοποίησή τους, καθώς και τον αφοπλισμό και την εξάλειψη των παράνομων ένοπλων ομάδων. Για να εκτελέσουν αυτό το φιλόδοξο έργο, το οποίο δεν έχουν καταφέρει οι προκάτοχοί τους από το 2015, οι σημερινοί ηγέτες της προσωρινής κυβέρνησης πρέπει να κάνουν το καλύτερο δυνατό, έχοντας υπόψη ότι οποιαδήποτε εκδήλωση προκατάληψης ή “φλερτ” με ξένες δυνάμεις εις βάρος των φιλοδοξιών του λιβυκού έθνους θα μπορούσε να καταστρέψει όλη την πρόοδο που έχει σημειωθεί και να προκαλέσει ένα νέο ξέσπασμα συγκρούσεων.
Αυτές οι σκέψεις πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο της ατζέντας των μεταβατικών αρχών ανά πάσα στιγμή, καθώς πολλοί σημαντικοί εθνικοί φορείς δεν φαίνεται να είναι πλήρως ικανοποιημένοι με την τρέχουσα κατανομή εξουσίας και τον διορισμό «ανεπιθύμητων» σε θέσεις εξουσίας.
Μεταξύ αυτών των "ανεπιθύμητων" είναι και προαναφερθείς επιχειρηματίας που έγινε πολιτικός από την Μισράτα, Abdel Hamid Dbeibah. Μετά την επανάσταση του 2011, η πόλη εκμεταλλεύτηκε το λιμάνι και την εύκολη πρόσβαση στον κρατικό προϋπολογισμό για να επιτύχει ουσιαστικά ανεξαρτησία, δημιουργώντας έναν μεγάλο και καλά εξοπλισμένο στρατό πολιτοφυλακής. Πιστεύεται ότι ήταν οι ομάδες Misurata που βοήθησαν στην άρση του αποκλεισμού της Τρίπολης το 2020 αναγκάζοντας τον Khalifa Haftar να αποσύρει τα στρατεύματά του από τη δυτική Λιβύη. Η επιλογή του Dbeibah ήταν λογική, καθώς αντιπροσωπεύει το αποτέλεσμα της σύγκρουσης που έληξε υπέρ ενός συνασπισμού στο οποίο η Misrata έπαιξε βασικό ρόλο.
Υπάρχει μια άλλη περίσταση που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κίνημα εκ μέρους των ελίτ της ανατολικής Λιβύης, που θυμούνται ακόμα την πικρία της ήττας. Η οικογένεια Dbeibah διατηρεί στενούς δεσμούς με την τουρκική ηγεσία και προσωπικά με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Συγκεκριμένα, ο Ali Dbeibah, ξάδελφος του νέου πρωθυπουργού Abdul Hamid Dbeibah και πρώην δήμαρχος της πόλης Misrata (1989-2011), ο οποίος ηγήθηκε του Οργανισμού για την Ανάπτυξη Διοικητικών Κέντρων (ODAC) έδωσε 19.000 εκατομμύρια δολάρια σε συμβόλαια με τουρκικές εταιρείες κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Ωστόσο, το ζήτημα της στρατιωτικής εμπλοκής της Τουρκίας αποτελεί μείζον εμπόδιο στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των μερών της σύγκρουσης. Η Άγκυρα έχει υποστηρίξει ενεργά το GNA στον αγώνα κατά του LNA, στέλνοντας χιλιάδες μισθοφόρους, στρατιωτικό εξοπλισμό και συμβούλους στη Λιβύη. Το LNA ανέφερε επανειλημμένα την απόσυρση των τουρκικών δυνάμεων ως προϋπόθεση για εθνική συμφιλίωση. Επιπλέον, ο Ali Dbeibah επιχείρησε την ανατροπή του έργου του Λιβυκού Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου στην Τυνησία, αφού προσπάθησε να δωροδοκήσει τους συμμετέχοντες για να ψηφίσουν τον ξάδελφό του. Αυτό το περιστατικό προκάλεσε κατακραυγή από την κοινή γνώμη της Λιβύης, αναγκάζοντας τον ΟΗΕ να ξεκινήσει έρευνα για τα μέλη του φόρουμ.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρωθυπουργός Dbeibah , μαζί με άλλους νεοτοποθετημένους κυβερνητικούς αξιωματούχους, θα αντιμετωπίσουν τη δύσκολη πρόκληση να ανταποκριθούν στις προσδοκίες του λαού της Λιβύης και της διεθνούς κοινότητας. Αν και οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις των κυβερνητικών οργάνων δεν έχουν αλλάξει πραγματικά την ισορροπία εξουσίας, διατηρώντας τους πιστούς των συμμάχων του GNA στη δομή της ηγεσίας, έχουν εξαλείψει τις υπάρχουσες διαφορές μεταξύ των αντιμαχόμενων κομμάτων, επιτρέποντας την παράταση της εύθραυστης εκεχειρίας και επανενεργοποίηση της πολιτικής διαδικασίας.
Οι αναλυτές εκτιμούν πως οι σημερινοί ηγέτες της Λιβύης θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στο εγγύς μέλλον να ελαχιστοποιήσουν τις επιταγές της Τουρκίας ή της Δύσης και, εάν είναι δυνατόν, να αποφευχθούν περαιτέρω παρεμβάσεις εκ μέρους τους, καθώς και να διατηρηθεί η διαφάνεια της προσωρινής κυβέρνησης πριν από τις γενικές εκλογές. Η παραμικρή παραμέληση της ουδετερότητας και της ανεξαρτησίας θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες και να προκαλέσει αόριστη καθυστέρηση στην επίλυση της σύγκρουσης στη Λιβύη.
