Σε όλη τη διάρκεια της λιβυκής κρίσης και της τουρκικής εμπλοκής σε αυτήν, η Ιταλία ήταν η ευρωπαϊκή χώρα που διατηρούσε τον μεγαλύτερο βαθμό σύμπλευσης με τις τουρκικές θέσεις.
Η Ιταλία, χώρα με αποικιακό παρελθόν στη Λιβύη, διατηρούσε καλές σχέσεις με την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης, την «κυβέρνηση της εθνικής συμφωνίας» με έδρα την Τρίπολη, εκτός όλων των άλλων και στο πλαίσιο της συνεργασίας για την αποτροπή της άφιξης μεταναστών στα ιταλικά παράλια.
Αυτό την έφερνε πιο κοντά στην Τουρκία που υπήρξε η δύναμη που κατεξοχήν υποστήριξε έμπρακτα την πλευρά της Τρίπολης στον λιβυκό εμφύλιο πόλεμο.
Όμως, η Ιταλία διατηρεί καλές σχέσεις με την Τουρκία και σε άλλα επίπεδα. Τον περασμένο Ιούλιο οι δύο χώρες έκαναν κοινά ναυτικά γυμνάσια στη Μεσόγειο. Η επιλογή της Ιταλίας να προχωρήσει σε αυτά ερχόταν σε αντίθεση με την επιλογή άλλων ευρωπαϊκών χωρών που είχαν εκφράσει έντονες αντιρρήσεις για τις επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα, τις ΑΟΖ και τα δικαιώματα εξόρυξης.
Η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων
Πρόσφατα το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu ανακοίνωσε ότι στο διάστημα Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2020, το ύψος των ξένων άμεσων επενδύσεων στην Τουρκία ήταν 4,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των επενδύσεων προερχόταν από την Ευρώπη, αγγίζοντας τα 3,3 δισεκατομμύρια δολάρια ή το 70,8% των συνολικών άμεσων επενδύσεων στην Τουρκία.
Εάν δούμε τα δεδομένα ανά χώρα, θα διαπιστώσουμε ότι προηγείται σαφώς η Ιταλία, με 970 εκατομμύρια δολάρια άμεσων επενδύσεων στην Τουρκία και ακολουθούν οι ΗΠΑ με 769 εκατομμύρια δολάρια και μετά η Ολλανδία με 491 εκατομμύρια δολάρια.
Ούτως ή άλλως Τουρκία και Ιταλία έχουν σημαντικές οικονομικές σχέσεις. Το 2018 οι Ιταλικές εξαγωγές στην Τουρκία έφτασαν τα 9,6 δισεκατομμύρια δολάρια και οι εισαγωγές τα 10,1 δισεκατομμύρια, πριν υποχωρήσουν ελαφρά το 2019 σε 9,3 και 8,6 δισεκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα.
Το 2019 η Ιταλία ήταν ο τέταρτος πιο δημοφιλής προορισμός των τουρκικών εξαγωγών μετά τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ιράκ.
Περίπου 1500 ιταλικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Τουρκία ενώ η Τουρκία παραμένει ψηλά στις τουριστικές προτιμήσεις των ιταλών, με τις αφίξεις Ιταλών τουριστών στην Τουρκία να αυξάνουν το 2019 σε 365.000.
Η τουρκική κυβέρνηση θέλει να αυξήσει σημαντικά το διμερές εμπόριο από περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια που είναι σήμερα ετησίως, σε 30 δισεκατομμύρια. Αυτό είχε υποστηρίξει η υπουργός Διεθνούς Εμπορίου της Τουρκίας Ρουχσάρ Πεκτζάν τον περασμένο Δεκέμβριο.
Από την οικονομία στη γεωπολιτική
Οι αναβαθμισμένες οικονομικές σχέσεις είναι ένας από τους λόγους που μπορούν να εξηγήσουν γιατί η Ιταλία είναι από τις ευρωπαϊκές χώρες που διατηρούν επιφυλακτική στάση σε ζητήματα όπως οι κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας, σε αντιδιαστολή με χώρες όπως η Γαλλία που έχουν μια περισσότερο επιθετική στάση.
Αυτό φάνηκε και στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβρη όταν η Ιταλία μαζί με τη Γερμανία και την Ισπανία ήταν από τις χώρες που είχαν αποτρέψει την εφαρμογή αυστηρότερων κυρώσεων.
Το σημείο αυτό ανέδειξε και ο έλληνας ΥΠΕΞ κ. Νίκος Δένδιας κατά τη συνάντησή του στις 13 Ιανουαρίου με τον Ιταλό ομολογό του Λουίτζι ντι Μάιο
«Νομίζω ότι είναι εξαιρετικά χρήσιμο να έχουμε μία διαρκή και ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων με την Ιταλία. Του κατέστησα, επίσης, σαφές ότι παρά το ότι σεβόμαστε την απόφασή τους και τη στάση τους η ελληνική πλευρά θα επιθυμούσε μία ισχυρότερη Ιταλική στήριξη στο θέμα των κυρώσεων» σημείωσε μεταξύ άλλων στη δήλωσή του ο Νίκος Δένδιας μετά την συνάντηση του με τον Ντι Μάιο.