«Τα σχολεία που αλοσοδένουν παιδιά»... Με αυτόν τον τίτλο ρεπορτάζ του BBC, φέρνει στο φως όσα συμβαίνουν στα δεκάδες χιλιάδες ισλαμικά σχολεία που λειτουργούν στο Σουδάν και των οποίων οι καθηγητές χρησιμοποιούν ως «εκπαιδευτική» μέθοδο τα βασανιστήρια, το ξύλο και τους βιασμούς, σε βάρος ακόμη και πεντάχρονων μαθητών.
Ο δημοσιογράφος Fateh Al-Rahman Al-Hamdani, σε διάστημα 18 μηνών μπήκε κρυφά σε 23 από αυτά τα σχολεία, γνωστά ως «khalwas» και κατέγραψε φρικιαστικές εικόνες από την κακομεταχείριση παιδιών και μεγαλύτερων μαθητών.
Δύο από αυτούς, ο Ισμαήλ και ο Μοχάμεντ, έμειναν φυλακισμένοι για 5 ημέρες χωρίς φαγητό και νερό και χτυπήθηκαν από τους «σεΐχηδες» που είναι επικεφαλής, τόσο βάναυσα, ώστε να χάσουν τις αισθήσεις τους και να ξυπνήσουν στο νοσοκομείο.
Ο 14χρονος Μοχάμεντ είχε τόσο βαθιά τραύματα, που ήταν ορατή η σπονδυλική του στήλη. Οι γιατροί δηλώνουν έκπληκτοι, που κατάφερε να ανοίξει ξανά τα μάτια του.
Η οικογένειά του, αφού ξεπέρασε τον κίνδυνο, έδωσε όρκο, να γίνουν ευρύτερα γνωστά όσα βασανιστικά υφίστανται τα παιδιά σε αυτά τα σχολεία, προκειμένου, να αποστηθίσουν το κοράνι.
Σήμερα, υπάρχουν στο Σουδάν περίπου 30.000 khalwas. Αν κάποιο παιδί εκφράσει την επιθυμία να φύγει ή ακόμη χειρότερα, αν επιχειρήσει να φύγει, βρίσκεται αντιμέτωπο με βασανιστήρια. «Αν πω ότι θέλω να φύγω, θα με δέσουν και θα με χτυπήσουν», εξομολογείται ένα παιδί.
Τα βασανιστήρια ωστόσο, είναι μέρος της καθημερινότητας. Παιδιά φαίνονται να σφαδάζουν από τους πόνους, ξαπλωμένα στο πάτωμα και παρατημένα χωρίς ιατρική φροντίδα. Άλλα αλυσοδένονται 6 και 7 μαζί και υποχρεώνονται, να τρέξουν. «Μπλεκόμαστε, πέφτουμε κάτω, μας σκουπίζουν από το πάτωμα και μας βάζουν να το κάνουμε ξανά και ξανά», λέει ένας μαθητής.
Η φρίκη δεν σταματάει εκεί. Δεν είναι μόνο οι σεΐχηδες που προβαίνουν σε αυτές τις τιμωρητικές πράξεις. Ακόμα και οι μεγαλύτεροι μαθητές χτυπούν ή βιάζουν τους μικρότερους. «Αν δεν τους δείρουμε, δεν θα απομνημονεύσουν το κοράνι», παραδέχεται ένας από αυτούς.
Όσο γυριζόταν το ντοκιμαντέρ για το BBC, στο Σουδάν έγινε πραξικόπημα, που οδήγησε στην ανατροπή του προηγούμενου καθεστώτος. Στο νέο Σουδάν, η κακοποίηση των παιδιών δεν φαίνεται να έχει θέση στην ατζέντα του καθεστώτος, που υποστηρίζει ότι παίρνει το ζήτημα πολύ σοβαρά.
Ο σεΐχης κατά του οποίου κινήθηκε νομικά η οικογένεια του Ισμαήλ -μετά από πέντε αναβολές της δίκης- τελικά απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες.
Σε δηλώσεις του στην κάμερα, υπεραμύνεται των μεθόδων αυτών, λέγοντας καταρχήν, πως η ίδια η θρησκεία λέει, ότι οι πιστοί εισέρχονται στον παράδεισο αλυσοδεμένοι.
«Τότε, πράγματι συνέβαιναν αυτά. Είχαμε μία φυλακή, για τα παιδιά που κάπνιζαν χόρτο, έκαναν χρήση ναρκωτικών, έκλεβαν ή έκαναν άλλες αμαρτίες. Οι πατεράδες τους τα έφερναν σε μας, για να τα αλυσοδένουμε», δηλώνει, ενώ μόλις η συζήτηση φτάνει στους βιασμούς, αποχωρεί σε έξαλλη κατάσταση, για να επιστρέψει ώρες μετά για νέες δηλώσεις, ψύχραιμος πια και αρνούμενος τα πάντα.
Δείτε το βίντεο του BBC
ΠΡΟΣΟΧΗ! ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ!
Σουδάν, η 16η μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως με τους δύο εμφυλίους, τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς και τους εκατομμύρια εκτοπισμένους
Το Σουδάν είναι χώρα της Αφρικής, με έκταση 1.861.484 τ.χλμ. και πληθυσμό 43.849.000 κατοίκους, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2020. Αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της αφρικανικής ηπείρου, τη δεύτερη μεγαλύτερη αραβική και η δέκατη έκτη μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως. Συνορεύει με την Αίγυπτο (Βόρεια), την Ερυθραία και την Αιθιοπία (Ανατολικά), το Νότιο Σουδάν (Νότια) και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (Νοτιοδυτικά), το Τσαντ (Δυτικά) και την Λιβύη (Βορειοδυτικά) ενώ βρέχεται και από την Ερυθρά θάλασσα. Το Σουδάν διαπλέει ο ποταμός Νείλος. Πρωτεύουσά του είναι η πόλη Χαρτούμ.
Το Σουδάν έχει υποστεί δύο εμφυλίους πολέμους το 1955 έως το 1972 ο πρώτος και το 1983 έως το 2005 ο δεύτερος, μεταξύ βορρά και νότου, που οδήγησε τελικά στην ανεξαρτητοποίηση του νότιου μέρους της χώρας το 2011. Επίσης, τόσο στα ανατολικά του όσο και στα δυτικά του έχει ανοιχτά μέτωπα. Συγκεκριμένα, πολύ γνωστό λόγω της τραγικής κατάστασης που επικρατεί είναι το Νταρφούρ.
Εκτιμάται ότι στην περιοχή Νταρφούρ του Σουδάν υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια εκτοπισμένοι άνθρωποι, ενώ περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται επειγόντως τρόφιμα. Στην περιοχή βρίσκονται διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις με στόχο να απαλύνουν τον πόνο των προσφύγων και των κατοίκων.
Η νεότερη ιστορία του Σουδάν - Η διαμάχη ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο
Το Σουδάν μέχρι την ανεξαρτητοποίησή του ήταν υπό την κατοχή της Αιγύπτου και Βρετανική αποικία. Η ανεξαρτησία του δόθηκε και εγγυήθηκε ταυτόχρονα από τις δυο χώρες, όταν η Αίγυπτος παραιτήθηκε από τις διεκδικήσεις της το 1954. Ωστόσο, οι διαφορές ανάμεσα στον ισλαμικό Βορρά και τον κατοικημένο από ανιμιστές και χριστιανούς Νότο, έρμαιο διαφόρων επιρροών, ήταν βαθιές και έγινε γρήγορα ορατή η προσπάθεια του ισλαμικού στοιχείου να αναδειχθεί σε ρυθμιστή της κατάστασης.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ξέσπασαν οι πρώτες βίαιες συγκρούσεις, λίγο μετά την απόφαση για την ανεξαρτησία του Σουδάν, με το τελευταίο να αποκτά επίσημα την ανεξαρτησία του το 1956. Οι πρώτες συμπλοκές έγιναν μεταξύ στασιαστών στις πόλεις του νότου και των δυνάμεων της βρετανικής διοίκησης.
Η ανατροπή του στρατιωτικού καθεστώτος του προέδρου Αμπούντ στις 21 Οκτωβρίου του 1964 δεν οδήγησε σε εξομάλυνση της κατάστασης, αφού οι δύο πολιτικές κυβερνήσεις συνασπισμού υπό τον Καλίφα κατέρρευσαν λόγω ασυμφωνίας μεταξύ συντηρητικών κομμάτων και Μουσουλμανικής Αδελφότητας από τη μία πλευρά, κομμουνιστών και φιλονασερικών από την άλλη, σε ό,τι αφορά κυρίως στους χειρισμούς στο νότιο Σουδάν.
Τελικά, τον Απρίλιο του 1965 διεξήχθησαν εκλογές, στις οποίες νικητής, χωρίς απόλυτη πλειοψηφία, αναδείχθηκε το δεξιό κόμμα ΟΥΜΑ. Η εκλογική διαδικασία σφραγίστηκε από την προσπάθεια του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος να παρεμποδίσει την ψηφοφορία, γεγονός που έγινε αιτία να σκοτωθούν 15 άτομα στα τέλη Απριλίου σε συγκρούσεις με την αστυνομία, σε πόλη κοντά στη μεθόριο με την Αιθιοπία.
Τον Ιούνιο σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Μωχάμεντ Αχμέντ Μαχγκούμπ, η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με τη δράση της αυτονομιστικής οργάνωσης Άνια Νία στο Νότο. Τον Ιούλιο άρχισαν οι εχθροπραξίες μεταξύ κυβερνητικών στρατευμάτων και ανταρτών (Πρώτος Σουδανικός Εμφύλιος Πόλεμος) με αποτέλεσμα, εκτός από τις βαριές απώλειες, οι κάτοικοι των περιοχών να υποφέρουν από λιμό και επιδημίες. Προάγγελοι μελλοντικών καταστάσεων, 20.000 οπαδοί μουσουλμανικής σέκτας, προερχόμενοι από απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, πραγματοποίησαν πορεία στο Χαρτούμ με το σύνθημα «Ο κομμουνισμός είναι ο μοναδικός εχθρός του Ισλάμ», ύστερα από έκκληση του ιμάμη Αλ Μόχντι «να προασπίσουν τα κεκτημένα της επανάστασης της 21ης Οκτωβρίου του 1964».
Η διαμάχη ανάμεσα στο βόρειο και το νότιο τμήμα του Σουδάν έληξε τον Μάρτιο του 1972, με την Ειρηνευτική Συνθήκη της Αντίς Αμπέμπα, ενώ υπολογίζεται πως στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 500.000 ανθρώπους.
Το 1983 ξεσπούν νέες διαμάχες μεταξύ του βόρειου και του νότιου τμήματος της χώρας (Δεύτερος Σουδανικός Εμφύλιος Πόλεμος). Την εποχή αυτή ιδρύθηκε στην περιοχή ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός του Σουδάν (Sudan People's Liberation Army - SPLA και το πολιτικό του τμήμα Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα του Σουδάν, Sudan People's Liberation Movement - SPLM).
Οι διαμάχες μεταξύ του Στρατού της Κυβέρνησης του Σουδάν και του SPLA θα κρατήσουν τελικά μέχρι το 2005, όταν οι δυο πλευρές θα υπογράψουν στην Κένυα στις 9 Ιουλίου τη Συνολική Ειρηνευτική Συμφωνία (Comprehensive Peace Agreement - CPA, γνωστή και ως Συμφωνία της Ναϊβάσα).
Τα θύματα αυτού του δεύτερου πολέμου υπολογίζονται γύρω στα δύο εκατομμύρια, ενώ περίπου τέσσερα εκατομμύρια κάτοικοι της περιοχής υπολογίζεται πως αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν. Η εν λόγω ένοπλη σύρραξη ήταν ο εμφύλιος πόλεμος με τη μεγαλύτερη διάρκεια στην αφρικανική Ιστορία.
Από το 2003 στο δυτικό Σουδάν, στην περιοχή του Νταρφούρ, μαίνεται διαμάχη μεταξύ των ντόπιων Αφρικανών κατοίκων και Αράβων νομάδων βορινότερων περιοχών. Λόγω της μείωσης των εδαφών των βοσκότοπων στις βόρειες περιοχές, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, μεγάλος αριθμός νομάδων, υπό την προστασία της κυβέρνησης του Σουδάν, αποφάσισε να μετακινηθούν προς το Νταρφούρ, εκτοπίζοντας με τη βία τους ντόπιους. Η αντίδραση των κατοίκων ήρθε με τη δημιουργία ένοπλων αντάρτικων ομάδων.
Στις 5 Μαΐου του 2006, μια ομάδα ενός από τα μεγαλύτερα τότε αντάρτικα σώματα της περιοχής, του «Σουδανικού Απελευθερωτικού Στρατού» (SLA), που βρισκόταν υπό την ηγεσία του Μίνι Μινάουι υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία με την κυβέρνηση του Χαρτούμ στην πρωτεύουσα της Νιγηρίας Αμπούτζα, η οποία έμεινε γνωστή ως Συμφωνία του Μαΐου. Κανένα άλλο από τα αντάρτικα σώματα του Νταρφούρ δεν προχώρησε σε συμφωνία ειρήνευσης, ενώ και ο ίδιος ο Μινάουι το 2011 δήλωσε πως η Συμφωνία απέτυχε πλήρως και ξεκίνησε ξανά νέες μάχες κατά της Κυβέρνησης.
Τον Μάιο του 2008 το Σουδάν διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Τσαντ, κατηγορώντας το ότι προσέφερε βοήθεια στους αντάρτες του «Κινήματος για την Ισότητα και τη Δικαιοσύνη» (JEM) της περιοχής του Νταρφούρ να εξαπολύσουν επίθεση εναντίον του Χαρτούμ (11 Μαΐου 2008). Οι δυο χώρες υπέγραψαν στις 3 Μαΐου του 2009 στην Ντόχα συμφωνία συμφιλίωσης, η οποία προβλέπει ανάμεσα στα άλλα τον έλεγχο των συνόρων, ώστε να εμποδιστεί η διείσδυση ανταρτών του Τσαντ προερχομένων από το Σουδάν και Σουδανών ανταρτών προερχομένων από το Τσαντ. Οι συνομιλίες διεξήχθησαν με πρωτοβουλία της Λιβύης και του Κατάρ.
Οι φυλετικές συγκρούσεις στο Νταρφούρ συνεχίστηκαν και στο τέλος του 2008, παρά την παρουσία των ειρηνευτικών δυνάμεων. Το Μάρτιο του 2009 βρήκαν το θάνατο 750 άνθρωποι σε φυλετικές συγκρούσεις ανάμεσα στις φυλές Νουέρ και Μούρλε στο κρατίδιο Τζονγλέι, ύστερα από επιδρομές ενόπλων σε χωριά με στόχο να κλέψουν βοοειδή.
Με βάση την Συμφωνία της Ναϊβάσα, τον Ιανουάριο του 2011 διενεργήθηκε δημοψήφισμα με το οποίο οι πολίτες του νοτίου Σουδάν αποφάσισαν την ανεξαρτητοποίησή τους από την Δημοκρατία του Σουδάν.
Στις 9 Ιουλίου 2011 το Νότιο Σουδάν αποσπάστηκε και έγινε ανεξάρτητη χώρα.
Διακυβέρνηση
Πρόεδρος της χώρας ήταν επί 30 χρόνια, από το 1989 ως το 2019, οπότε ανατράπηκε σε πραξικόπημα του στρατού, ο Ομάρ Μπεσίρ.
Έπειτα από συμφωνία και με βάση την Προσωρινή Συνταγματική Διακήρυξη του 2019, την αρχηγία του κράτους ασκεί συλλογικά από τις 21 Αυγούστου 2019 το Συμβούλιο Κυριαρχίας του Σουδάν, με επικεφαλής τον Αμπντέλ Φατάχ Αλ Μπουρχάν.
Από τον Απρίλιο του 2019 την νομοθετική εξουσία ασκεί Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο. Στις 5 Ιουλίου του 2005 επικυρώθηκε, με βάση ειρηνευτική συμφωνία, ένα προσωρινό Σύνταγμα, το οποίο ανεστάλη το 2019.
Τον Δεκέμβριο του 2005 υπογράφηκε το Σύνταγμα του Νοτίου Σουδάν, το οποίο αποσχίστηκε από το Σουδάν στις 9 Ιουλίου 2011 και έγινε ανεξάρτητο. Το Σουδάν αναγνώρισε το νέο κράτος.
Ιστορική συμφωνία ειρήνης της κυβέρνησης με πέντε οργανώσεις ανταρτών
Η σουδανική κυβέρνηση πολιτικών και στρατιωτικών υπέγραψε στα τέλη Αυγούστου του 2020 συμφωνία ειρήνης με τις πέντε κυριότερες οργανώσεις ανταρτών στη χώρα, ένα σημαντικό βήμα προς την επίλυση των συγκρούσεων που έχουν βαθιές ρίζες και μαίνονταν υπό τον πρώην ηγέτη Όμαρ ελ Μπεσίρ.
Οι πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες που μοιράζονται την εξουσία, μετά την ανατροπή του Μπεσίρ, ανέφεραν σχολιάζοντας την υπογραφή της συμφωνίας, πως ο τερματισμός των πολύχρονων εσωτερικών συγκρούσεων είναι πρώτη προτεραιότητα για μια περίοδο πολιτικής μετάβασης 39 μηνών.
Η συμφωνία, που υπογράφηκε στην πρωτεύουσα του Νοτίου Σουδάν, την Τζούμπα, προσφέρει στις ανταρτικές οργανώσεις πολιτική εκπροσώπηση και τους μεταβιβάζει εξουσίες, τους δίνει τη δυνατότητα να ενσωματωθούν στις δυνάμεις ασφαλείας, καθώς και οικονομικά δικαιώματα και δικαιώματα έγγειας ιδιοκτησίας και την ευκαιρία επιστροφής εκτοπισμένων.
Οι οργανώσεις που υπέγραψαν τη συμφωνία περιλαμβάνουν το Κίνημα Δικαιοσύνης και Ισότητας (JEM) και τον Απελευθερωτικό Στρατό του Σουδάν (SLA) του Μίνι Μινάουι, αμφότεροι από τη δυτική περιοχή Νταρφούρ, καθώς και το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα του Σουδάν- Βόρεια (SPLM-N) υπό τον Μάλικ Άγκαρ, με παρουσία στο Νότιο Κορντοφάν και στον Μπλε Νείλο.
